“Tăng nhiều, giảm ít”; “tăng nhanh, giảm chậm”; “liên tục tăng”; “hàng hóa rục rịch tăng theo giá xăng, dầu”… Đó là những băn khoăn của rất nhiều người dân và doanh nghiệp được phản ánh trên các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng trong mấy ngày qua về việc Ä‘iều chỉnh giá xăng, dầu. Các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu lại cho rằng, họ tăng nhÆ° thế là hợp pháp, mức tăng còn… khiêm tốn và thá»±c tế họ Ä‘ang bị lá»—. Vậy thá»±c hÆ° giá xăng, dầu ra sao?

Tăng nhiều, giảm ít là do… cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c?

Từ chiều 13-8, các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu tại Việt Nam đồng loạt tăng giá xăng thêm 1.100 đồng/lít. Giá các mặt hàng dầu cÅ©ng tăng từ 500-800 đồng/lít (kg). NhÆ° vậy, từ đầu năm 2012 đến nay, giá xăng Ä‘ã tăng 5 lần và giảm giá 5 lần. Thế nhÆ°ng, số tiền giảm má»—i lần rất ít, trong khi Ä‘ó số tiền tăng của má»—i lần lại khá nhiều.

Lý giải nguyên nhân dẫn đến việc tăng giá xăng, dầu vào ngày 13-8 vừa qua, đại diện các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu đều cho rằng, có hai lý do gây sức ép cho việc phải tăng giá. Thứ nhất là do giá thế giá»›i tăng Ä‘á»™t biến quá mạnh và thứ hai là do nguồn hàng từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất bị "đứt" Ä‘á»™t ngá»™t. Vì thế, hiện giá bán lẻ thấp hÆ¡n rất nhiều so vá»›i giá vốn của doanh nghiệp. Theo bảng giá cÆ¡ sở vá»›i giá bình quân 30 ngày (từ 14-7 đến 12-8), giá xăng bình quân Ä‘ã tăng 115,89USD/thùng, kéo theo giá cÆ¡ sở xăng tăng thêm 5,79% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành. Mức chênh lệch tuyệt đối là 1.267 đồng/lít. Giá dầu Ä‘i-ê-den bình quân 30 ngày cÅ©ng tăng lên 122,6 USD/thùng, đẩy mức giá cÆ¡ sở tăng cao hÆ¡n giá bán lẻ hiện hành tá»›i 654 đồng/lít, tá»· lệ chênh lệch là 3,15%...

Hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng, dầu của Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam.

Đại diện các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu cho rằng, vá»›i mức tăng vào ngày 13-8 vừa qua, doanh nghiệp vẫn còn bị lá»— (vì thế có doanh nghiệp đề nghị mức tăng vào ngày 13-8 là 1.400 đồng/lít xăng).

Lý giải về việc “tăng nhiều, giảm ít”, đại diện các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu và má»™t số chuyên gia kinh tế đổ lá»—i cho phía các cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c (Bá»™ Tài chính và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng) vì trÆ°á»›c Ä‘ây hai Bá»™ này định giá. Doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu má»›i chỉ được chủ Ä‘á»™ng tăng giá hai lần vào tháng này thôi.

Doanh nghiệp “méo mặt” vì giá xăng, dầu tăng

Sau khi giá xăng, dầu tăng, trên thị trường, nhiều loại hàng hóa và dịch vụ Ä‘ã rục rịch tăng giá theo. Nhiều doanh nghiệp Ä‘ang “méo mặt” khi phải đối phó vá»›i giá xăng, dầu tăng cao trong khi sản phẩm sản xuất ra phải tồn kho và hạ giá bán. Từ ngày 16-8, Tập Ä‘oàn Mai Linh Ä‘ã Ä‘iều chỉnh tăng giá cÆ°á»›c tắc-xi Mai Linh trên toàn quốc vá»›i mức tăng từ 800 đến 1000 đồng/km tùy theo từng loại xe. CÅ©ng trong ngày hôm qua, má»™t số vé xe khách đường dài cÅ©ng được Ä‘iều chỉnh tăng giá bán. Tại Hà Ná»™i, các bác “tài xế xe ôm” cÅ©ng Ä‘ã nêu lý do giá xăng tăng để tăng giá dịch vụ. Người bán các mặt hàng rau quả, thá»±c phẩm tại các chợ của Hà Ná»™i từ ngày 14-8 cÅ©ng nêu lý do xăng, dầu tăng để tăng giá bán. Tuy nhiên, do nguồn cung khá dồi dào nên mức tăng giá không nhiều.

Trao đổi vá»›i các phóng viên, ông Phạm Chí Cường, Chủ tịch Hiệp há»™i Thép Việt Nam cho hay, giá xăng, dầu tăng khiến doanh trong hiệp há»™i lao Ä‘ao. Cán thép tiêu thụ dầu FO là chủ yếu, nên má»—i khi Ä‘iều chỉnh giá dầu, đầu vào sẽ tăng mạnh. Lãnh đạo Hiệp há»™i Thép tính toán, để sản xuất ra má»™t tấn thép, doanh nghiệp mất khoảng 40kg dầu FO. Vậy vá»›i mức tăng 500 đồng/kg, má»—i tấn thép Ä‘á»™i chi phí lên 20.000 đồng.

Chủ tịch Hiệp há»™i xi-măng Việt Nam Nguyá»…n Văn Thiện cho rằng: Sức tăng dồn dập của xăng, dầu và Ä‘iện Ä‘ã khiến các doanh nghiệp sản xuất xi-măng “bị giáng tiếp Ä‘òn Ä‘ánh và không kịp trở tay”.

Tiến sÄ© Nguyá»…n Đình Cung, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung Æ°Æ¡ng nhận định: Việc tăng giá Ä‘iện, xăng, dầu, gas... thời gian gần Ä‘ây là má»™t Ä‘òn Ä‘ánh mạnh vào nhiều doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp Ä‘ang chịu lá»—, Ä‘áng ra cần giảm giá đầu vào nhÆ°ng giá tăng có thể khiến nhiều doanh nghiệp khó khăn hÆ¡n. Bởi họ không thể tăng giá mà người dân vẫn phải mua nhÆ° các doanh nghiệp Ä‘iện, xăng, dầu...

Nên Ä‘iều hành giá xăng, dầu nhÆ° thế nào?

Đã có khá nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề này. Có ý kiến cho rằng, việc để các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu định giá nhÆ° hiện nay chẳng khác gì việc “thả gà ra mà Ä‘uổi”. Có ý kiến lại khẳng định, cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng, dầu hiện nay là phù hợp và cần phải để doanh nghiệp chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n nữa trong việc tăng, giảm giá xăng, dầu. Có chuyên gia kinh tế lại đề nghị nên thành lập má»™t cÆ¡ quan Ä‘á»™c lập, chuyên trách giám sát giá xăng dầu…

Tiến sÄ© Nguyá»…n Thị Hiền, chuyên gia trong lÄ©nh vá»±c giá cả thị trường cho rằng: Việc để doanh nghiệp tá»± định giá là hoàn toàn có lý, không có gì phải băn khoăn. Nhà nÆ°á»›c mình hiện nay vất vả quá, vì cứ ôm vào những việc quản lý không Ä‘âu. Lâu nay Nhà nÆ°á»›c đứng ra bảo vệ người tiêu dùng nhÆ°ng thá»±c ra thị trường Ä‘ã bảo vệ họ rồi. Ít nói đến sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c thì thị trường sẽ thông thoáng và hoạt Ä‘á»™ng bình thường. Còn nhÆ° bây giờ, má»—i lần tăng giá xăng, dầu là cảm thấy sốc quá.

CÅ©ng có chuyên gia kinh tế đồng ý vá»›i ý kiến của tiến sÄ© Hiền, nhÆ°ng cÅ©ng có người phản đối bởi lẽ nền kinh tế của chúng ta là nền kinh tế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, theo định hÆ°á»›ng xã há»™i chủ nghÄ©a. Mặt khác, các mặt hàng nhÆ° Ä‘iện, nÆ°á»›c, xăng, dầu có ý nghÄ©a đặc biệt quan trọng để đảm bảo cuá»™c sống hằng ngày của người dân, nền kinh tế, nên việc kinh doanh cÅ©ng phải khác vá»›i kinh doanh các mặt hàng khác. Ngay cả đối vá»›i những nÆ°á»›c phát triển, việc cung cấp các mặt hàng thiết yếu Ä‘ó được giao cho những công ty nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện Ä‘á»™c quyền, Ä‘á»™c quyền Ä‘áp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân chứ không phải Ä‘á»™c quyền kinh doanh. Họ không được phép lấy lợi nhuận làm mục tiêu hoạt Ä‘á»™ng mà phải Ä‘áp ứng tốt nhất nhu cầu thiết yếu của người dân. Chúng ta Ä‘ã có các công cụ là thuế, quỹ bình ổn giá xăng, dầu. Giả sá»­ giá xăng, dầu trên thị trường thế giá»›i biến Ä‘á»™ng thì trong nÆ°á»›c, chúng ta vẫn có thể giữ ổn định bằng các giải pháp tăng, giảm thuế và Ä‘iều tiết từ quỹ bình ổn giá. Trong trường hợp cụ thể, vào ngày 13-8 vừa qua, có thể Ä‘iều tiết từ chính sách thuế và quỹ bình ổn giá xăng, dầu để không phải tăng giá xăng, dầu, cứu giúp cho doanh nghiệp đỡ khó khăn.

Tiến sÄ© Nguyá»…n Đình Cung đề nghị: Chúng ta cần má»™t cÆ¡ quan giám sát thị trường mà giá chỉ là má»™t khâu trong Ä‘ó. CÆ¡ quan giám sát thị trường nên thuá»™c Quốc há»™i, Ä‘á»™c lập vá»›i Chính phủ và phải có quyền ra chính sách để thị trường thật sá»± vận hành.

Theo ý kiến của nhiều chuyên gia kinh tế, vấn đề quan trọng nhất lúc này là phải minh bạch giá xăng, dầu. Tiến sÄ© Nguyá»…n Ngọc Tuấn, nguyên Thứ trưởng Bá»™ Tài chính, nguyên Trưởng ban Vật giá Chính phủ đề nghị: Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) phải công khai quản lý giá xăng, dầu bằng cách đăng tải giá thế giá»›i từng ngày má»™t. Cùng vá»›i các loại thuế và chi phí khác thì phải xác định được mức tăng bao nhiêu là hợp lý.

nguồn tin: QĐND