Tham dá»± chÆ°Æ¡ng trình tọa Ä‘àm “Minh bạch hóa giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường” được truyền hình trá»±c tuyến trên Cổng Thông tin Ä‘iện tá»­ Chính phủ tổ chức hôm qua (20/12), Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính, Nguyá»…n Anh Tuấn, Chủ tịch Há»™i đồng quản trị Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Bùi Ngọc Bảo Ä‘ã trả lời nhiều câu hỏi của nhân dân về việc Ä‘iều hành thị trường xăng dầu (XD).

Bạn đọc đặt nhiều câu hỏi về cách Ä‘iều hành thị trường xăng dầu.

Mục tiêu vận hành thị trường XD theo cÆ¡ chế thị trường Ä‘ã được đặt ra nhÆ°ng diá»…n biến kinh tế thời gian qua lại có nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú khẳng định, trong suốt thời gian qua, trong việc Ä‘iều hành thị trường XD, Nhà nÆ°á»›c luôn Æ°u tiên quyền lợi của người dân.

Quyền lợi của người dân luôn được Æ°u tiên

Nghị định 84/2009/NĐ-CP Ä‘ã được thá»±c thi trong 3 năm qua, hÆ°á»›ng tá»›i mục tiêu quan trọng là vận hành thị trường xăng dầu (XD) theo cÆ¡ chế thị trường. Tuy nhiên, do những khó khăn của tình hình kinh tế đất nÆ°á»›c và thế giá»›i nên nhiều quy định của Nghị định 84 nhÆ° Ä‘iều hành giá theo giá thị trường, DN được tá»± định giá... vẫn chÆ°a được thá»±c hiện.

Lý giải về Ä‘iều này, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cho hay: Nghị định 84 chỉ là má»™t bÆ°á»›c tiến, chỉ cho doanh nghiệp (DN) tá»± định giá trong phạm vi 7%. Việc tiến tá»›i thá»±c hiện Ä‘iều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường phụ thuá»™c vào tình hình kinh tế đất nÆ°á»›c, trình Ä‘á»™ của DN... Thá»±c tế thời gian qua cho thấy, mục tiêu vận hành thị trường XD theo cÆ¡ chế thị trường lại được đặt ra vào thời Ä‘iểm kinh tế có nhiều khó khăn và thá»±c tế này có thể sẽ còn kéo dài. Vì thế, chúng ta chÆ°a thể vận hành theo cÆ¡ chế thị trường đầy đủ ngay mà trong phạm vi có thể, sẽ tiến dần ngày càng gần tá»›i cÆ¡ chế thị trường.

Tuy việc vận hành thị trường XD có nhiều khó khăn nhÆ° vậy, nhÆ°ng Thứ trưởng Nguyễn Cẩm Tú cho biết, Chính phủ chỉ đạo trong 3 lợi ích của Nhà nÆ°á»›c, DN và người dân thì Æ°u tiên trÆ°á»›c hết người dân, thứ hai là DN, thứ ba là nhà nÆ°á»›c. Lợi ích người dân thể hiện rất rõ qua việc Ä‘iều hành giá. Theo Ä‘ó, chúng ta luôn bình ổn giá, để giá bán XD thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở. TrÆ°á»›c Ä‘ây, khoản bù lá»— cho người dân được Nhà nÆ°á»›c bù giá trá»±c tiếp cho DN, năm 2008 bù khoảng 23.000 tá»· đồng. NhÆ°ng theo Nghị định 84 thì không còn bù cho DN nên DN bị lá»— tích lÅ©y. Thêm vào Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c hầu hết hy sinh về thuế, trong khoảng từ tháng 9 năm ngoái đến tháng 9 năm nay, về cÆ¡ bản Bá»™ Tài chính không thu thuế XD. “Lẽ ra khi giá thế giá»›i giảm thì ta phải tăng thuế, khi nào giá tăng thì cho tăng giá để DN bù lại, nhÆ°ng thÆ°Ì£c tế chÆ°a bao giờ bù cho DN cả. Sau khi kiểm toán năm ngoái, Bá»™ Tài chính thừa nhận DN lá»— tích lÅ©y mười mấy nghìn tá»· đồng”, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cho biết.

VêÌ€ vấn Ä‘êÌ€ này, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính, Nguyễn Anh Tuấn nói thêm, trÆ°á»›c khi ban hành Nghị định 84 thì năm nào Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng phải bù lá»— vì XD là mặt hàng chiến lược cần bình ổn giá. Theo yêu cầu của Thủ tÆ°á»›ng, khi giá XD thế giá»›i tăng thì Ä‘iều hành phải cân nhắc tá»›i các chỉ tiêu KT - XH, sá»­ dụng công cụ thuế, phí... Nhà nÆ°á»›c phải hy sinh lợi ích là không thu thuế nhập khẩu trong má»™t thời gian dài. Thứ hai là sá»­ dụng quỹ bình ổn giá, sá»­ dụng rất linh hoạt trên nguyên tắc quản lý theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, hài hòa lợi ích người dân, DN và Nhà nÆ°á»›c.

Không có chuyện không minh bạch về giá xăng dầu

Tại buổi tọa Ä‘àm, có ý kiến cho rằng, thị trường XD còn thiếu minh bạch, còn nhiều lá»— hổng về chất lượng... Theo Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú, có cách hiểu này là do nhiều người còn chÆ°a nhận thức Ä‘úng về thị trường XD, nhất là về giá XD. “Những ai cho rằng giá XD không minh bạch, xin dành thời gian tra cứu các thông tin, bởi có thể dá»… dàng tìm kiếm thông tin về giá XD ban hành vào bất cứ ngày nào, trong Ä‘ó đều công bố rõ giá cÆ¡ sở của XD vào Ä‘úng ngày hôm Ä‘ó, theo Ä‘úng công thức của Bá»™ Tài chính. Do vậy, không thể nói là không minh bạch”, Thứ trưởng Tú nói.

Phó Cục trưởng phụ trách Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính, Nguyá»…n Anh Tuấn cÅ©ng khẳng định về sá»± minh bạch của giá XD. Bởi, thứ nhất, việc công khai giá XD, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã ban hành cÆ¡ chế rõ ràng, Chính phủ Ä‘ã ban hành Nghị định 84, các bá»™, ngành ban hành Thông tÆ° hÆ°á»›ng dẫn, nhÆ° Bá»™ Tài chính ban hành Thông tÆ° 234 quy định cụ thể về cấu thành giá, quỹ bình ổn giá... Thứ hai, má»—i lần Ä‘iều hành giá, các bá»™ đều họp báo thông tin về cách tính giá, Ä‘iều hành giá, về các công cụ Ä‘iều tiết, giải thích cụ thể tại sao. Thứ ba, kết quả thanh tra kiểm tra đều được công khai qua báo chí...

Tuy nhiên, theo ông Bùi Ngọc Bảo, lý do chính khiến dÆ° luận vẫn nhìn nhận giá XD không minh bạch là do giá XD trong nÆ°á»›c thường không biến Ä‘á»™ng cùng nhịp vá»›i giá XD thế giá»›i. Trên thá»±c tế là giá XD không chỉ phụ thuá»™c vào giá thế giá»›i mà còn phụ thuá»™c vào thuế, tá»· giá... nên nếu dÆ° luận chỉ nhìn vào giá thế giá»›i để kết luận giá XD tăng nhanh, giảm chậm hoặc không minh bạch là không Ä‘úng. Ví dụ, giá trong nÆ°á»›c sẽ tăng chậm hÆ¡n giá thế giá»›i trong trường hợp giá thế giá»›i tăng mạnh nhÆ°ng Nhà nÆ°á»›c không tính thuế nhập khẩu XD và DN chịu lá»—. Ngược lại, giá XD trong nÆ°á»›c sẽ tăng nhanh hÆ¡n giá thế giá»›i trong trường hợp giá thế giá»›i giảm nhÆ°ng Nhà nÆ°á»›c tăng thuế cao và DN tăng giá để bù cho giai Ä‘oạn chịu lá»— trÆ°á»›c Ä‘ó.

TrÆ°á»›c ý kiến cho rằng, thị trường XD không minh bạch vì có tình trạng Ä‘á»™c quyền của Petrolimex, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú đề nghị: “Theo tôi khi nhận xét má»™t vấn đề cần phải phù hợp vá»›i hoàn cảnh thá»±c tiá»…n. Đối vá»›i trường hợp của Petrolimex có 2 Ä‘iều kiện cần xem xét. Thứ nhất, khi chúng ta còn trong cÆ¡ chế kinh tế bao cấp thì Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị duy nhất cung cấp XD cho cả nÆ°á»›c. Đến nay, chúng ta Ä‘ã có 13 Ä‘Æ¡n vị đầu mối cung cấp XD. Nói về Ä‘á»™c quyền thì cần nói 2 vấn đề là: thị phần và định giá nhÆ°ng thị phần của Petrolimex hiện nay chỉ còn 48% và kể từ khi thá»±c hiện Nghị định 84 đến nay, cÆ¡ bản là hoạt Ä‘á»™ng định giá vẫn là do Nhà nÆ°á»›c Ä‘iều tiết (40 tháng), doanh nghiệp được định giá trong khoảng thời gian có 2 tháng.

Ông Nguyá»…n Anh Tuấn cÅ©ng khẳng định, không có chuyện Ä‘á»™c quyền ở thị trường XD. “Các DN XD cạnh tranh khá khốc liệt về giá, dÄ© nhiên theo biên Ä‘á»™ cho phép. Hiện nay không có chuyện các DN bắt tay nhau định giá, nhÆ°ng thá»±c tế là các DN đều bám sát giá cÆ¡ sở nên giá giữa các DN chênh lệch không nhiều, vì giá thế giá»›i tÆ°Æ¡ng đối ngang nhau, còn thuế, phí thì nhÆ° nhau...”.

Không nên lấy má»™t vài hiện tượng để kết luận về chất lượng xăng dầu

TrÆ°á»›c ý kiến về việc hiện nay có nhiều cây xăng bán xăng kém chất lượng và gian dối về số lượng, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú đề nghị, về chất lượng XD, không nên lấy hiện tượng để kết luận về tất cả. Trong số hÆ¡n 13.000 cây xăng Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng thì tá»· lệ gian lận là rất nhỏ. Có thời Ä‘iểm cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c Ä‘ã phát hiện đến 20, 30 cây xăng vi phạm, nhÆ°ng đừng vì thế mà kết luận cả 13.000 cây xăng đều vi phạm. Ông Bùi Ngọc Bảo cÅ©ng cho biết, hệ thống bán lẻ XD trên cả nÆ°á»›c có khoảng 13.000 cá»­a hàng, trong Ä‘ó của Petrolimex khoảng 2.500 cây xăng, còn lại hÆ¡n 10.000 cá»­a hàng thuá»™c mọi thành phần kinh tế. Hệ thống này đều theo quy định của Nghị định 84, tức là đại lý cho 13 doanh nghiệp đầu mối, các doanh nghiệp phải giám sát đại lý của mình, kể cả về chất lượng. Vừa qua, các đầu mối, các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c rất quan tâm đến vấn đề này. Tuy nhiên, trên thá»±c tế thì mạng lÆ°á»›i bán lẻ XD rất lá»›n, tản mạn, cÆ¡ sở kỹ thuật vật chất không thá»±c sá»± đồng đều, quan hệ giữa đầu mối và đại lý là quan hệ giữa pháp nhân và pháp nhân nên trong chừng má»±c nào Ä‘ó việc quản lý cÅ©ng không Ä‘Æ¡n giản. Vá»›i Petrolimex, qua kiểm tra 2.500 cá»­a hàng trá»±c thuá»™c đều không phát hiện gian lận về Ä‘ong Ä‘o, chất lượng vì doanh nghiệp Ä‘ã có chế tài kiểm tra, kiểm soát rất chặt chẽ. Má»™t trong những lý do dẫn đến sai phạm ở các đại lý XD là do kinh doanh XD trong bối cảnh khó khăn, doanh nghiệp cÅ©ng phải giảm cắt hoa hồng, lợi nhuận không đủ cho doanh nghiệp kinh doanh nên họ có thể vi phạm. TrÆ°á»›c vấn đề này, đại diện Bá»™ Tài chính cho biết sẽ xem xét tăng mức thù lao cho các đại lý, tạo ra má»™t cÆ¡ chế để đại lý có lợi nhuận để hoạt Ä‘á»™ng, từ Ä‘ó góp phần ngăn chặn các vi phạm về kinh doanh XD.

Nguồn tin: baotintuc