DÆ° luận quốc tế trÆ°á»›c và sau thÆ°Æ¡ng vụ Tổng Công ty Dầu khí Hải dÆ°Æ¡ng Trung Quốc (CNOOC) mua lại Công ty Khai thác Dầu khí Nexen của Canada đều cho rằng, Trung Quốc Ä‘ã “trúng lá»›n” vì có thể sẽ được thừa hưởng những công nghệ tiên tiến của phÆ°Æ¡ng Tây trong khoan thăm dò và khai thác dầu khí.

Tuy nhiên, cÅ©ng có ý kiến nói rằng Mỹ và Canada chẳng dá»… gì “nhả” cho Trung Quốc thứ mà Bắc Kinh Ä‘ang rất cần để làm cuá»™c cách mạng khí đốt.

Nhắm tá»›i Biển Ðông?

Các công ty dầu khí Trung Quốc Ä‘ang ngày càng mở rá»™ng hiện diện trong thị trường khí đốt phi truyền thống toàn cầu. Tập Ä‘oàn Dầu khí Trung Quốc Ä‘ang đầu tÆ° vào dá»± án chung vá»›i Công ty Canada Encana 2,2 tỉ USD, khai thác dá»± trữ khí Ä‘á phiến sét ở tỉnh Alberta của Canada. PetroChina cÅ©ng Ä‘ã công bố việc mua lại cổ phần trong hai dá»± án về khai thác, hóa lỏng khí đốt từ vỉa than ở Australia và Ä‘ã chi trả 1,63 tỉ USD. Ngoài ra, Trung Quốc Ä‘ã sở hữu cổ phần trong các dá»± án vá»›i Mỹ, Anh và Australia để sản xuất khí tá»± nhiên hóa lỏng, bao gồm cả từ khí Ä‘á phiến sét.

Tuần trÆ°á»›c, các nhà chức trách Canada thông qua việc CNOOC mua lại Tập Ä‘oàn Canada Nexen vá»›i 15,1 tỉ USD. Tập Ä‘oàn này chuyên khai thác khí đốt ngoài khÆ¡i.

Theo Ä‘ánh giá chung thì trong các dá»± án này, Ä‘iều trÆ°á»›c hết mà Trung Quốc cần là công nghệ, thứ sẽ giúp Trung Quốc tiến hành cuá»™c cách mạng khí đốt của họ. Cụ thể trong thÆ°Æ¡ng vụ mua Nexen, giá»›i quan sát cho rằng má»™t trong những chủ Ä‘ích Trung Quốc là muốn tiếp cận kỹ thuật khoan tìm dầu khí ở vùng biển rất sâu hiện họ Ä‘ang thiếu để khai thác Biển Ðông.

Má»™t bài phân tích của Hãng tin Reuters má»›i Ä‘ây nhận định nhÆ° vậy về quyết định cuối cùng sau nhiều tranh cãi của Chính phủ Canada cho phép CNOOC mua Công ty Nexen. Tuy nhiên, thÆ°Æ¡ng vụ này vẫn chÆ°a hoàn tất vì còn phải chờ sá»± chấp thuận của Mỹ bởi lẽ Nexen có má»™t số tài sản là các giàn khoan khai thác dầu khí trên vịnh Mexico của Mỹ.

Giàn khoan của Nexen ở ngoài khÆ¡i vịnh Mexico.

Hãng tin Reuters dẫn lời má»™t nhà nghiên cứu chuyên về chiến lược mua công ty nÆ°á»›c ngoài của CNOOC nói rằng, họ cần có kỹ thuật khoan tìm dầu khí ở các vùng biển nÆ°á»›c sâu mà Công ty Nexen là má»™t trong má»™t số ít công ty kỹ thuật cao Ä‘ang sá»­ dụng.

Biển Ðông được cho là khu vá»±c có tiềm năng dầu khí rất lá»›n, chỉ thua khu vá»±c Trung Ðông, nhÆ°ng Ä‘ang vÆ°á»›ng tranh chấp chủ quyền lãnh thổ giữa má»™t số nÆ°á»›c ASEAN và Trung Quốc.

Theo giá»›i phân tích được Reuters trích dẫn, nếu hoàn toàn làm chủ được Nexen, CNOOC sẽ Ä‘em kỹ thuật khoan tìm vùng biển nÆ°á»›c sâu đến Biển Ðông. NhÆ°ng trong thÆ°Æ¡ng vụ này, Ủy ban về Đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài của Mỹ (CFIUS) sẽ xem xét nó có ảnh hưởng gì đến an ninh quốc phòng của Mỹ hay không nhÆ° má»™t số nhà lập pháp Mỹ từng lên tiếng phản đối. Má»™t trong những lý do chống đối là các cÆ¡ sở của Nexen mà Trung Quốc muốn mua ở gần các cÆ¡ sở quân sá»± của Mỹ. Năm 2005, Quốc há»™i Mỹ Ä‘ã ngăn chặn CNOOC mua lại Công ty Dầu khí Unocal vá»›i giá 18.5 tỉ USD cÅ©ng vì lý do an ninh trên.

Nhu cầu dầu khí của Trung Quốc ngày má»™t tăng lên và hiện là nÆ°á»›c tiêu thụ năng lượng nhiều nhất trên thế giá»›i. CNOOC và Tập Ä‘oàn Hóa chất và Dầu mỏ Trung Quốc (Sinopec) Ä‘ang tham gia vào má»™t số dá»± án dò tìm và khai thác dầu khí ở má»™t số khu vá»±c biển sâu trên thế giá»›i vá»›i má»™t số công ty nÆ°á»›c ngoài nhÆ° Total và Shell tại Tây Phi và ngoài khÆ¡i Brazil những năm gần Ä‘ây.

Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc chỉ Ä‘óng những vai trò nhỏ và thụ Ä‘á»™ng trong những dá»± án Ä‘ó. Nói cách khác, họ có ít cÆ¡ há»™i khi tiếp cận vá»›i kỹ thuật khoan tìm dầu khí nÆ°á»›c sâu. Họ chÆ°a có cÆ¡ há»™i nắm được toàn diện kỹ thuật về khoan tìm mà họ Ä‘ang cần có để hoạt Ä‘á»™ng Ä‘á»™c lập tại nÆ¡i khác.

Nexen Ä‘ang có má»™t số hoạt Ä‘á»™ng tại vùng nÆ°á»›c sâu vịnh Mexico mà nếu CNOOC trở thành chủ nhân, tá»›i má»™t lúc nào Ä‘ó, kỹ thuật này sẽ được Ä‘Æ°a tá»›i Biển Ðông. “Những gì họ có thể học được ở vịnh Mexico có thể được dùng để khoan tìm dầu khí tại Biển Ðông”, theo ý kiến của Gordon Kwan, Trưởng phòng Nghiên cứu năng lượng của Công ty Đầu tÆ° chứng khoán Mirae Asset Securities ở Hongkong nói vá»›i Reuters.

Hồi đầu năm nay, CNOOC thông báo rầm rá»™ Ä‘Æ°a giàn khoan tối tân nhất, lá»›n nhất (trị giá 1 tỉ USD) do chính họ chế tạo tá»›i má»™t vùng Biển Ðông nằm ở phía nam Hongkong. Giá»›i chuyên gia dầu khí tin rằng má»™t ngày không xa, họ sẽ Ä‘Æ°a giàn khoan này xuống các vùng biển sâu Ä‘ang tranh chấp vá»›i các nÆ°á»›c ASEAN.

Ngoại trừ má»™t số vùng biển gần vá»›i đất liền Ä‘ang được má»™t số nÆ°á»›c ASEAN Ä‘ang khai thác, các vùng biển nÆ°á»›c sâu của Biển Ðông hiện vẫn còn nguyên dù những Æ°á»›c lượng cho rằng, vùng biển này Ä‘ang có trữ lượng từ 28 đến 213 tỉ thùng dầu, nhÆ° Cục Thông tin Năng lượng của Mỹ nêu ra qua bản phúc trình năm 2008.

Lợi bất cập hại

CÅ©ng nhận định về thÆ°Æ¡ng vụ mua Nexen của CNOOC, Giám đốc Quỹ An ninh năng lượng quốc gia Nga, Konstantin Simonov khẳng định Canada, Mỹ và Australia sẽ không cho Trung Quốc tiến hành “cuá»™c cách mạng khí đốt”. Theo ông Simonov, về mặt thÆ°Æ¡ng mại cÅ©ng nhÆ° về mặt chính trị, các nÆ°á»›c này hoàn toàn không có lợi nếu chuyển giao cho Trung Quốc công nghệ khai thác dầu khí tiên tiến.

Ông Konstantin Simonov nói: “Người Canada, người Australia và thậm chí nhiều người Mỹ không muốn chia sẻ vá»›i Trung Quốc các công nghệ này. Tất nhiên, họ cần tiền, do Ä‘ó, người Canada sẽ sá»­ dụng các mô hình liên quan đến sá»± tham gia thÆ°Æ¡ng mại mà không tiếp cận vá»›i các giải pháp kỹ thuật”.

Konstantin Simonov cho rằng, các đối tác của Trung Quốc sẽ làm bất cứ Ä‘iều gì để hạn chế xuất khẩu công nghệ khai thác khí đốt phi truyền thống và công nghệ sản xuất khí hóa lỏng sang Trung Quốc. Má»™t trong những nguyên nhân là lý do chính trị. Sau tất cả, Mỹ coi Trung Quốc đối thủ địa chính trị chủ yếu của mình. Có má»™t lý do khác hoàn toàn mang tính chất thÆ°Æ¡ng mại.

Chuyên gia Nga giải thích: “Bây giờ rất phổ biến khái niệm xuất khẩu LNG từ Mỹ và Canada. Tôi cho rằng dá»± báo kim ngạch xuất khẩu LNG từ Canada được phóng đại rất nhiều, nhÆ°ng là có thật. Canada tin tưởng vào khả năng cung cấp LNG cho Trung Quốc. Và nhÆ° vậy, tất nhiên, Canada không nên cung cấp cho Trung Quốc khả năng kỹ thuật để xây dá»±ng ngành sản xuất riêng của mình. Bởi vì nếu Trung Quốc tăng khai thác khí đốt, khối lượng xuất khẩu LNG của Canada sang Trung Quốc sẽ giảm. Điều này có nghÄ©a là cÆ¡ há»™i của các công ty Canada xuất khẩu LNG cho Trung Quốc tá»± nhiên sẽ giảm”.

Điều này cÅ©ng Ä‘úng trong trường hợp của Australia. Sau tai nạn tại Nhà máy Điện hạt nhân Fukushima, Nhật Bản, LNG của Australia xuất sang Nhật Bản Ä‘ã giúp thỏa mãn cÆ¡n khát năng lượng của Tokyo. Các chuyên gia bắt đầu nói chuyện nghiêm túc về khả năng tăng nguồn cung cấp khí đốt tá»± nhiên của Australia sang Trung Quốc. Vì vậy, các dá»± án giữa Trung Quốc vá»›i Australia có nguy cÆ¡ cao sẽ gặp phải các rào cản đối vá»›i sản xuất, nhập khẩu công nghệ và hóa lỏng khí đốt từ vỉa than. Trung Quốc Ä‘ã tiến hành những Ä‘á»™ng thái đầu tiên khá mạnh trong “mÆ°u đồ công nghệ”. NhÆ°ng kết quả của âm mÆ°u này có thể sẽ không rõ ràng.

Nguồn tin: Petrotimes