Sự không chắc chắn về các  miễn trừ của Mỹ cho người mua dầu Iran đang bắt đầu kiểm soát thị trường một lần nữa, trong những trường hợp rất khác so với khi các lệnh trừng phạt của Mỹ có hiệu lực vào năm ngoái.

Trước khi miễn giảm hiện tại được cấp vào đầu tháng 11 năm ngoái hết hạn, Saudi Arabia đã bơm ở mức kỷ lục, giá dầu Brent tương lai tăng lên mức cao nhất trong bốn năm, các thương nhân dự đoán dầu 100 đô la và Donald Trump đang tìm kiếm giá nhiên liệu thấp hơn trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ. Các quyền miễn trừ đã tấn công vào sự mù quáng thị trường, với niềm tin cho rằng Mỹ sẽ đưa xuất khẩu của Iran về 0, và gây ra sự sụp đổ 40% trong giá dầu thô.

Giờ đây, khi các miễn trừ trong sáu tháng cho phép người mua khối lượng hạn chế sắp hết hạn, Saudi đang theo đuổi việc cắt giảm sản lượng mạnh mẽ, các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Venezuela đã tiếp tục siết chặt nguồn cung và các nhà sản xuất OPEC bị thiệt hại nặng nề trong đợt giảm giá của quý trước đang bỏ qua lời kêu gọi giá thấp hơn từ Trump. Trong khi đó, các khách hàng của Iran, đang lập kế hoạch - với một số tin rằng các khoản miễn trừ sẽ được gia hạn và những người khác thì cho rằng nó sẽ bị chấm dứt.

Về phần mình, chính quyền Trump nói rằng mục tiêu vẫn là ngăn chặn hoàn toàn các chuyến hàng dầu Iran vì Mỹ muốn tăng áp lực kinh tế đối với Tehran. Vào tháng 2, đài truyền hình NHK của Nhật Bản đã trích dẫn lời ông Brian Hook của Bộ Ngoại giao nói rằng Mỹ không có kế hoạch gia hạn miễn trừ. Gần đây, Bộ trưởng Ngoại giao Mike Pompeo cho biết Mỹ muốn đưa xuất khẩu của Quốc gia Cộng hòa Hồi giáo này về mức 0 “một cách nhanh chóng khi điều kiện thị trường cho phép.”

Dựa trên nguồn cung dầu hiện tại và tiềm năng của Mỹ và Saudi sẽ đẩy mạnh sản xuất, “đi đến mức zero” có thể xảy ra trong năm nay mà không ảnh hưởng đến nguồn cung dầu thô giá cả phải chăng, theo bốn quan chức giấu tên. Các quan chức này nhấn mạnh rằng các cuộc thảo luận vẫn đang được tiến hành và chưa có quyết định cuối cùng nào được đưa ra.

Nhà tư vấn công nghiệp Energy Aspects Ltd. hy vọng giá sẽ là yếu tố quyết định chính đối với quyết định miễn trừ của Mỹ. Ở mức hiện tại, các miễn trừ có thể sẽ được gia hạn cho Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ với việc cắt giảm 30 đến 50 phần trăm khối lượng cho phép so với giới hạn hiện tại, theo báo cáo nghiên cứu của EA ngày 28 tháng 2. Nếu giá tăng cao hơn, khối lượng miễn chỉ có thể được cắt giảm 20 đến 30 phần trăm.

Trong khi đó, khách hàng của Iran, đang lập kế hoạch - với một số giả định rằng các khoản nhượng bộ sẽ được gia hạn trong khi những người khác thấy trước một số khoản giảm đối với các giao dịch được phép mua. Dưới đây là một loạt các kế hoạch của những người mua chính, dựa trên thông tin từ các thương nhân tham gia thị trường, các quan chức nhà máy lọc dầu, dữ liệu do Bloomberg và các nhà phân tích tổng hợp.

Hàn Quốc

Miễn trừ: Lên tới 200.000 thùng một ngày khí ngưng. Nước này đã mua 179.000 thùng/ngày từ Iran trong tháng 2, dữ liệu theo dõi tàu chở dầu cho thấy

Các nhà máy lọc dầu được xây dựng để biến dầu siêu nhẹ được gọi là khí ngưng thành hóa dầu đã đẩy mạnh việc mua nguồn cung thay thế do sự không chắc chắn xung quanh các lô hàng trong tương lai từ Iran. Hanwha Total Petrochemical Co. và SK Innovation Co. đã mua một số lô hàng giao ngay của Qatar bóc dỡ vào tháng 4 sau khi gián đoạn kéo dài một tháng, trong khi miễn trừ mà Mỹ cấp sẽ hết hạn.

Các công ty đã cắt giảm mua hàng giao ngay vào tháng 2 và tháng 3 khi họ vội vã nhập khẩu khối lượng khí ngưng tụ South Pars tối đa được phép của Iran. Trong khi họ đang chuyển sang khí ngưng của Qatar, họ đang được hỗ trợ bởi một sự dư thừa trong thị trường cho nguồn cung như vậy.

Ngoài ra, chi phí tương đối thấp của các nguyên liệu thô khác như naphtha heavy full-range cung cấp một sự thay thế khả thi khác. Nhu cầu tiêu thụ cũng đang trì trệ do đóng cửa bảo trì theo kế hoạch tại Hyundai Chemical Co.

Trung Quốc

Miễn trừ: 360.000 thùng/ngày trong sáu tháng. Quốc gia này đã mua 569.000 thùng/ngày từ Iran vào tháng 2, dựa trên dữ liệu theo dõi tàu chở dầu

Các nhà tinh chế lớn nhất của nước này, Sinopec và PetroChina Co., đang chuẩn bị cho một kịch bản mà các miễn trừ do Mỹ ban hành được gia hạn với một số cắt giảm đối với khối lượng mua được cho phép, theo các quan chức của các công ty biết về kế hoach thu mua.

Theo một khảo sát của Bloomberg với các thương nhân tham gia vào thị trường này, người mua Trung Quốc có thể chọn bảo đảm ít nhất một số lựa chọn thay thế trên thị trường giao ngay. Điều đó bởi vì việc phân bổ hàng của Iran có xu hướng diễn ra từ ba đến bốn tuần trước khi các chuyến hàng được tải, khiến các nhà tinh chế có nguy cơ không đủ nguồn cung nếu có những rào cản liên quan đến miễn trừ.

Với các chuẩn của lưu vực Đại Tây Dương là Brent và WTI suy yếu so với chuẩn Trung Đông là Dubai, Trung Quốc được thấy đang duy trì mức nhập khẩu dầu cao của  dầu châu Phi trong khi cũng xem xét các chuyến hàng Urals của Nga và dầu thô Mỹ khi căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc giảm bớt.

Nhật Bản

Miễn trừ: Khối lượng không xác định. Quốc gia này đã mua 167.000 thùng/ngày từ Iran trong tháng 2, dựa trên dữ liệu theo dõi tàu chở dầu

Sau khi nhận được lô hàng đầu tiên theo các khoản miễn trừ chỉ trong tháng 2, đồng minh thân cận của Mỹ hiện đã thu hẹp lại các giao dịch mua mặc dù các miễn trừ chỉ hết hạn vào đầu tháng 5. Một lô hàng hóa được tải trong tháng này từ Iran cho Cosmo Oil Co. sẽ là công ty cuối cùng. Fuji Oil Co. đã tạm dừng tải dầu Iran vào cuối tháng 2.

Các nhà tinh chế khác đã mua dầu Iran bao gồm JXTG Holdings Inc. và Showa Shell Sekiyu KK. Các giao dịch mua của Nhật Bản từ Iran thường giảm trong tháng 3 do không chắc chắn về triển vọng đổi mới hàng năm của bảo hiểm hàng hóa do chính phủ cấp cho các lô hàng của Quốc gia Cộng hòa Hồi giáo cho năm tài chính tiếp theo bắt đầu vào tháng 4.

Các nhà tinh chế của quốc gia này phụ thuộc rất nhiều vào các nhà sản xuất Trung Đông để cung cấp dầu thô, và sự kiềm chế sản lượng của OPEC và các đồng minh có thể làm tăng nguy cơ gián đoạn nếu miễn trừ không được gia hạn. Theo các thương nhân tham gia thị trường, các công ty Nhật Bản đã mua thêm các lô hàng dầu Murban and Das giao ngay của Abu Dhabi tải tháng 4. .

Ấn Độ

Miễn trừ: Lên tới 300.000 thùng/ngày. Bốn nhà tinh chế Ấn Độ đã lấy chín triệu thùng dầu thô Iran trong tháng 3.

Những người mua dầu thô của Iran như Indian Oil Corp và Bharat Chemicals Corp có kế hoạch tiếp tục nhập khẩu dầu từ nhà sản xuất Vịnh Ba Tư này trong tháng 4, ngay cả khi nguồn cung tháng 5 vẫn không chắc chắn khi các nhà tinh chế chờ đợi quyết định miễn trừ của chính quyền Trump.

Trong khi một quan chức của IOC cho biết công ty đang cân nhắc các kế hoạch thay thế nếu nguồn cung bị dừng lại, nhà nhập khẩu dầu thô hàng đầu của Ấn Độ vẫn tự tin rằng họ có thể dựa vào các điều khoản linh hoạt trong hợp đồng cung cấp với Saudi và Iraq để bù đắp cho bất kỳ tổn thất nào.

BPCL, trong khi đó, đã đặt mua 1 triệu thùng dầu Iran cho tháng 4 và vẫn chưa quyết định mua vào tháng 5, giám đốc nhà máy lọc dầu R. Ramachandran cho biết.

“Sau ngày 4 tháng 5, chúng tôi không biết những gì sẽ xảy ra. Chúng tôi đang chờ đợi,” ông nói, và thêm rằng công ty có tùy chọn mua các loại dầu khác từ Trung Đông. “Chúng tôi cảm thấy việc gia hạn miễn trừ có thể không dễ dàng xảy ra, vì vậy chúng tôi có kế hoạch thay thế,” ông nói thêm.

Nguồn: xangdau.net (theo Bloomberg News)