Số phận của Nhà máy lọc dầu Dung Quất (NMLDDQ) phải nói là khá “long Ä‘ong”, mặc dù việc xây dá»±ng nhà máy này được coi là má»™t dá»± án chiến lược đối vá»›i nền kinh tế Việt Nam. Sau má»™t thời gian rất dài nghiên cứu, đầu tÆ°, xây dá»±ng, chạy thá»­ và Ä‘iều chỉnh sá»­a chữa, đến năm 2010 nhà máy Ä‘ã hoàn thành việc chạy hết 100% công suất. Tưởng Ä‘ó là niềm vui sau những tháng năm dài vất vả, chờ đợi và đầy lo lắng của cả nÆ°á»›c, thế nhÆ°ng vui Ä‘âu chÆ°a biết lại chỉ thấy khó khăn tiếp nối khó khăn.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất Ảnh: T.L

Theo thông tin từ Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PVN), má»™t số sản phẩm do Nhà máy Lọc dầu Dung Quất nhÆ° xăng dầu, khí đốt hiện có lượng tồn kho rất lá»›n, riêng lượng khí tồn kho lên đến 2 triệu m³, lượng xăng, dầu các loại tồn kho Ä‘ã lên đến khoảng 750.000 tấn. Nếu trÆ°á»›c mắt không có biện pháp tiêu thụ tốt, nhà máy buá»™c phải giảm công suất vì không còn chá»— để chứa. Đây là má»™t nghịch lý lá»›n vì Việt Nam vẫn phải nhập khẩu chủ yếu xăng dầu thành phẩm. Nếu Dung Quất chạy hết công suất cÅ©ng chỉ má»›i Ä‘áp ứng khoảng 30% nhu cầu sá»­ dụng xăng, dầu cả nÆ°á»›c. Tình trạng này càng kéo dài, người ta sẽ càng có cÆ¡ sở để lo ngại rằng, NMLDDQ được má»™t khoản đầu tÆ° lá»›n (tổng vốn 3 tá»· USD) của ngân sách nhÆ°ng kém hiệu quả.

Theo Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú, do năm 2009 NMLDDQ không đạt sản lượng theo kế hoạch, nên năm nay các Ä‘Æ¡n vị kinh doanh nhập khẩu xăng dầu đầu mối Ä‘ã phải ký hợp đồng nhập khẩu vá»›i các đối tác nÆ°á»›c ngoài vá»›i số lượng đảm bảo cho các nhu cầu trong nÆ°á»›c ngay từ đầu năm. Thế nhÆ°ng, sá»± việc diá»…n ra ngược lại dá»± Ä‘oán. Tình hình sản xuất của NMLDDQ năm 2010 lại khá thuận lợi, sản lượng vượt kế hoạch tá»›i những 20%, trong khi tình hình tiêu thụ xăng dầu trong nÆ°á»›c lại giảm sút Ä‘áng kể. Các đầu mối nhập khẩu xăng dầu nếu chỉ thá»±c hiện các hợp đồng Ä‘ã ký vá»›i đối tác nÆ°á»›c ngoài thì cÅ©ng đủ cung ứng cho thị trường. Bà Đàm Thị Huyền, Phó tổng giám đốc Petrolimex cho biết nếu phải hủy hợp đồng vá»›i đối tác xăng dầu bên ngoài để mua xăng dầu của Dung Quất sẽ phải chịu phạt rất lá»›n và vấn đề lá»›n nữa, không Ä‘Æ¡n giản chỉ là mua, để giải phóng kho, chá»— chứa cho NMLDDQ mà là tìm phÆ°Æ¡ng án tiêu thụ số sản phẩm mua từ nhà máy này.

Tuy nhiên, cÅ©ng theo ông Tú, xung quanh chuyện này còn rất nhiều Ä‘iều Ä‘áng nói nhÆ° sản phẩm dầu mazut của Dung Quất cÅ©ng còn chÆ°a đạt má»™t số chỉ tiêu chất lượng, nhiên liệu máy bay ZA1 thì nhà quản lý còn chÆ°a làm đủ thủ tục đăng ký để tiêu thụ ná»™i địa (dù Vietnam Airlines tuyên bố sẽ Æ°u tiên mua, sá»­ dụng). Trong khi Ä‘ó, PVN lại chỉ định Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), má»™t công ty con của mình bao tiêu sản phẩm vá»›i mức hoa hồng tốt hÆ¡n. Nên dù hiện nay Ä‘ã có 9/11 công ty đầu mối kinh doanh xăng dầu mua xăng dầu của nhà máy Dung Quất nhÆ°ng thá»±c tế, các công ty này không mặn mà vá»›i việc giúp nhà máy này tiêu thụ nhiều hÆ¡n, giải quyết số hàng tồn kho.

Tuy nhiên, từ má»™t góc nhìn khác, ông Nguyá»…n Văn Sản, Phó Tổng thanh tra Chính phủ phân tích, tại NMLDDQ, trong giai Ä‘oạn chạy thá»­, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã có văn bản quy định về nguyên tắc thá»±c hiện phÆ°Æ¡ng án tiêu thụ. NhÆ°ng đến khi kiểm tra phÆ°Æ¡ng án tiêu thụ Ä‘ã bá»™c lá»™ má»™t số bất cập, không hợp lý, không đảm bảo tính kinh doanh. Thế nhÆ°ng, trong văn bản thông báo kế hoạch sản xuất của NMLDDQ năm 2010, PVN vẫn khẳng định PV Oil làm đầu mối tiêu thụ sản phẩm của Dung Quất. Để khắc phục hậu quả trên, các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu cùng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã đề xuất trong thời gian chạy thá»­ yêu cầu PVN thiết lập quy chế tiêu thụ sản phẩm của Nhà máy lọc dầu Dung Quất và công khai, minh bạch cÆ¡ chế giá bán cho các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối có nhu cầu mua sản phẩm. Thế nhÆ°ng, đến nay quy chế Ä‘ó chÆ°a được ban hành.

Lãnh đạo Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã phải triệu tập lãnh đạo các cục, vụ liên quan, lãnh đạo PVN, các công ty nhập khẩu xăng dầu để bàn cách giải phóng hàng tồn của NMLDDQ. Theo Ä‘ó, Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) phải nâng mức tiêu thụ xăng dầu Dung Quất lên gấp Ä‘ôi, các công ty xăng dầu khác cÅ©ng phải tăng lượng mua. Có thể hình dung, nếu nhà máy này vận hành tốt, cung ứng sản phẩm đảm bảo chất lượng ra thị trường sẽ giúp các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, các hàng hãng không nhÆ° Vietnam Ailines giảm sức ép huy Ä‘á»™ng ngoại tệ. HÆ¡n nữa, còn giúp giảm nhập siêu, cân bằng cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. NhÆ°ng để xảy ra tình trạng sản phẩm bị tồn đọng lá»›n nhÆ° vậy quả là Ä‘iều rất bất thường. Điều Ä‘ó cho thấy, chủ đầu tÆ° (PVN) của NMLDDQ chÆ°a có sá»± chuẩn bị kỹ về việc tìm các đầu mối, kênh tiêu thụ sản phẩm cho nhà máy. Còn Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cuối cùng phải thừa nhận rằng có “lúng túng trong chỉ đạo” nên dẫn tá»›i “nghịch lý lá»›n” không thể chấp nhận được!

Nguồn: Daidoanket