Tạm nhập rồi “xù” tái xuất

Qua thanh tra tại các địa bàn trọng Ä‘iểm trong vòng 3 tháng, Tổng cục Hải quan cho biết, tại Hải Phòng, Lạng SÆ¡n, Quảng Ninh Ä‘ã phát hiện má»™t loạt container các loại phế phẩm nhÆ° vi mạch Ä‘iện tá»­, thá»±c phẩm… và cả xăng dầu Ä‘ã lọt qua cá»­a khẩu bằng con đường tạm nhập nhÆ°ng sau Ä‘ó không tái xuất theo quy định trong vòng 180 ngày.

Số liệu thu thập được cÅ©ng cho thấy kim ngạch tạm nhập - tái xuất gia tăng nhanh và bất thường trong thời gian gần Ä‘ây. Cụ thể, nếu kim ngạch tạm nhập năm 2006 chỉ 1,3 tỉ USD thì đến năm 2011 Ä‘ã tăng lên đến 6,3 tỉ USD, riêng 6 tháng đầu năm 2012, con số này còn lên đến hÆ¡n 3,8 tỉ USD. Bá»™ Tài chính nhận định, chỉ trong vòng 5 năm, kim ngạch tạm nhập tăng gần 5 lần là hết sức bất thường, tạo rủi ro lá»›n đối vá»›i nền kinh tế.

Nếu không có sá»± giám sát vấn đề tạm nhập tái xuất xăng dầu má»™t cách rõ ràng, sẽ dá»… dẫn tá»›i việc “tạm nhập” thành “tiêu thụ thật” trong nÆ°á»›c

Vá»›i mặt hàng xăng dầu, vào tháng 9/2012, Tổng cục Hải quan Ä‘ã có công bố về thá»±c trạng tạm nhập - tái xuất xăng dầu của các DN đầu mối. Thống kê cho thấy, tính từ năm 2009 đến hết tháng 6/2012, các DN Ä‘ã tạm nhập gần 10 triệu tấn xăng dầu nhÆ°ng lại chỉ tái xuất hÆ¡n 8 triệu tấn. Số xăng dầu tạm nhập mà không tái xuất còn tồn tá»›i hÆ¡n 1,98 triệu tấn, giá trị 1,4 tỉ USD. Điều Ä‘áng nói là, hiện tượng tạm nhập ồ ạt nhÆ°ng tái xuất nhỏ giọt hoặc thậm chí không tái xuất nhÆ° đăng ký ban đầu. Năm sau, hàng tạm nhập mà không tái xuất ở má»—i DN lại gia tăng mạnh so vá»›i năm trÆ°á»›c.

Đơn cá»­ nhÆ° trong khoảng 3 năm rưỡi qua, SaigonPetro không tái xuất dầu diesel tá»›i 83% lượng tạm nhập và 100% đối vá»›i xăng tạm nhập. Riêng năm 2011, khoảng 14,4 nghìn tấn xăng và dầu diesel Ä‘ã tạm nhập nhÆ°ng rốt cục, không tái xuất giọt nào. Cả những DN má»›i chá»›m bÆ°á»›c vào thị trường xăng dầu cÅ©ng không đứng ngoài cuá»™c. Ví dụ nhÆ° Công ty Vận tải thủy bá»™ Hải Hà “tồn” từ 96% dầu diesel, 100% xăng tạm nhập; hay Nam Viet Oil cÅ©ng lÆ°u hàng tạm nhập mà không tái xuất tá»›i 86% đối vá»›i xăng, 72% dầu mazut, 49% dầu diesel. Chỉ có Tập Ä‘oàn Xăng dầu Petrolimex là tái xuất gần bằng vá»›i lượng nhập và lượng tồn hàng chỉ dÆ°á»›i 10% theo quy định được phép của Nhà nÆ°á»›c.

Lợi thế dễ tạo cơ hội cho gian lận?

Theo Tổng cục Hải quan, từ năm 2006 đến tháng 10/2011 Ä‘ã xảy ra nhiều vụ việc, nhÆ° Cục Hải quan Quảng Ninh phát hiện 13 vụ vận chuyển dầu diesel tạm nhập - tái xuất không Ä‘úng tuyến đường vá»›i số lượng 660,76 tấn.

Đặc biệt, gần Ä‘ây nhất, ngày 28/11, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) Ä‘ã khởi tố hình sá»± về tá»™i buôn lậu xăng dầu tại Công ty TNHH Má»™t thành viên Xăng dầu Hàng không Việt Nam (Vinapco). Tá»™i buôn lậu xăng dầu trên xuất phát được xác định là có liên quan tá»›i 422 nghìn lít xăng tạm nhập nhÆ°ng Ä‘ã không được Vinapco thá»±c hiện Ä‘úng vá»›i 7 tờ khai tái xuất tại Chi cục Hải quan Cảng Hải Phòng đến cá»­a khẩu Tà Lùng, Cao Bằng. Tổng giá trị của số xăng dầu trên được xác định trị giá khoảng 8 tỉ đồng; và theo ná»™i dung tờ khai Hải quan thì chúng sẽ được tái xuất cho sang Trung Quốc cho đối tác là Công ty TNHH ThÆ°Æ¡ng mại và Cung ứng dầu và thủy sản TP Bắc Hải.

Thay vì tái xuất, số xăng trên Ä‘ã được Vinapco mang tiêu thụ tại các tỉnh Hải DÆ°Æ¡ng, Phú Thọ và Thái Nguyên. Do có nguy cÆ¡ bị phát hiện, các đối tượng Ä‘ã mượn xăng của Ä‘Æ¡n vị khác để nhập lại nhằm trốn tránh sá»± kiểm tra, kiểm soát và xá»­ lý của cÆ¡ quan chức năng, cụ thể vào ngày 1/8/2012, Vinapco Ä‘ã xin làm thủ tục nhập lại Kho xăng dầu Đình VÅ© số xăng trên sau Ä‘ó xin hủy tờ khai và chuyển tiêu thụ ná»™i địa.

Qua Ä‘iều tra xác minh, CÆ¡ quan Hải quan Ä‘ã xác định tại Trung Quốc không tồn tại Công ty TNHH Cung ứng dầu và thủy sản TP Bắc Hải. Đáng chú ý, trÆ°á»›c Ä‘ó Công ty Xăng dầu Hàng không cÅ©ng Ä‘ã mở 2 tờ khai tái xuất 2.330 tấn xăng thuá»™c số xăng 5.463 tấn tạm nhập ngày 10/5/2012 cho Công ty TNHH Cung ứng dầu và thủy sản TP Bắc Hải theo đường biển. Vá»›i hành vi buôn lậu trên, các đối tượng Ä‘ã trốn các loại thuế nhập khẩu, thuế VAT và thuế tiêu thụ đặc biệt tổng cá»™ng 2,5 tỉ đồng (chÆ°a tính phí).

Về vấn đề quản lý xăng dầu tạm nhập - tái xuất, trong buổi giao lÆ°u trá»±c tuyến “Minh bạch hóa giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường” do Cổng Thông tin Ä‘iện tá»­ Chính phủ tổ chức vào ngày 20/12 vừa qua, ông Nguyá»…n Anh Tuấn (Phó cục trưởng Cục Quản lý giá Bá»™ Tài chính) khẳng định: “Đây là loại hình kinh doanh phổ biến trên thế giá»›i, là lợi thế quốc gia, vậy chúng ta không nên bỏ, đặc biệt là phù hợp vá»›i công Æ°á»›c quốc tế về hải quan. Tuy nhiên, vấn đề ở Ä‘ây là quản lý thế nào, giám sát hải quan nhÆ° thế nào? Theo quy định về tạm nhập - tái xuất xăng dầu, hàng hóa phải nguyên trạng, nhÆ°ng theo thông tin của chúng tôi ở má»™t vài nÆ¡i không thá»±c hiện được nhÆ° vậy, không phân biệt được hàng nào là tạm nhập - tái xuất, hàng nào là kinh doanh ná»™i địa”.

Ông cÅ©ng nhận định, trong thời gian vừa qua, có hiện tượng má»™t số DN lợi dụng để buôn lậu. Do tạm nhập - tái xuất có Æ°u Ä‘ãi rất lá»›n, ân hạn thuế 90 ngày nên các DN mở tạm nhập tái xuất để tận dụng Æ°u Ä‘ãi. Sau 90 ngày nếu không tái xuất, DN có thể yêu cầu cÆ¡ quan chức năng cho kinh doanh ná»™i địa, quay lại ná»™p khoản thuế Ä‘ã được ân hạn.

Đại diện Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú cÅ©ng thừa nhận, trong thời gian qua do giám sát chÆ°a nghiêm nên Ä‘ã có má»™t số trường hợp gian lận trong việc tạm nhập - tái xuất xăng dầu. NhÆ°ng theo ông, chúng ta không thể gom tất cả vào má»™t nhóm. Gian lận có hai dạng: Thứ nhất là tạm nhập và tái xuất rồi nhÆ°ng người mua lại nhập lậu vào ná»™i địa. Đây không phải là tạm nhập tái xuất mà là gian lận. Thứ hai là, tạm nhập nhÆ°ng không tái xuất. Đấy là do chúng ta quản lý chÆ°a tốt. Về vấn đề dừng tạm nhập tái xuất qua đường biển, ông Tú cÅ©ng nhấn mạnh: “Hiện nay chúng ta không cấm tạm nhập tái xuất mà chỉ tạm dừng, rà soát lại để làm tốt hÆ¡n”.

Tuy nhiên, tạm nhập - tái xuất xăng dầu không chỉ “tiếp tay” cho việc buôn lậu, gian lận mà bản thân nó Ä‘em lại nhiều lợi ích cho DN và cho đất nÆ°á»›c. Theo ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Há»™i đồng Quản trị Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex): “Tạm nhập tái xuất là hình thức kinh doanh bình thường, có thể khai thác thêm dịch vụ cảng biển, sân bay, góp phần nâng sức cạnh tranh của đất nÆ°á»›c. Kinh nghiệm nhiều năm kinh doanh, chúng tôi thấy, nếu ổn định thuế giá trị tuyệt đối thì mọi vấn đề xung quanh tạm nhập tái xuất không nhÆ° thời gian qua bởi vì tạm nhập vào bao nhiêu không liên quan gì tá»›i giá, khi nào xuất ra có chứng từ hải quan thì được trả lại tiền. Vá»›i tiêu thức rõ ràng nhÆ° vậy, loại hình tạm nhập tái xuất sẽ phát triển. Ví dụ Singapore hình thức tạm nhập tái xuất tá»›i 30 triệu tấn/năm”.

Vì thế, để đảm bảo việc tạm nhập - tái xuất xăng dầu đảm bảo lợi ích cho DN và đất nÆ°á»›c, đồng thời tránh được những hành vi gian lận, buôn lậu, các cÆ¡ quan chức năng nên xem xét lại những khung quy định và xem xét lại thời gian tạm nhập hàng Ä‘ó, đồng thời đẩy mạnh việc kiểm tra, tuyệt đối không cho phép DN tạm nhập - tái xuất đối vá»›i hàng cấm, tạm nhập cá»­a khẩu nào phải tái xuất ở cá»­a khẩu Ä‘ó, hàng tạm nhập quá 15 ngày coi nhÆ° hàng không có chứng từ phải xá»­ lý, riêng đối vá»›i tạm nhập - tái xuất xăng dầu phải nguyên trạng…

Nguồn tin: Petrotimes