Trong thời gian vừa qua, dÆ° luận có nhiều ý kiến trái chiều về sá»± cần thiết của Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Cụ thể có ý kiến cho rằng nên bãi bỏ thu Quỹ Bình ổn giá xăng dầu vì việc thu Quỹ không mang lại lợi ích gì cho người tiêu dùng, trong khi việc sá»­ dụng Quỹ này chÆ°a công khai, minh bạch. Vậy nên hiểu nhÆ° thế nào cho Ä‘úng về vai trò của Quỹ bình ổn giá xăng dầu?

Ảnh minh họa. Nguồn: internet
TIN LIÊN QUAN

Theo quy định tại khoản 3 Điều 17 của Luật Giá số 11/2012/QH13 ngày 20/6/2012: “ Trong trường hợp cần thiết, lập quỹ bình ổn giá đối vá»›i mặt hàng cần bình ổn giá thuá»™c Danh mục hàng hóa, dịch vụ thá»±c hiện bình ổn giá nhằm mục tiêu há»— trợ cho bình ổn giá; sá»­ dụng quỹ bình ổn giá khi giá của hàng hóa, dịch vụ Ä‘ó biến Ä‘á»™ng bất thường hoặc tác Ä‘á»™ng xấu đến nền kinh tế và đời sống”.

Hiện nay cÆ¡ chế hình thành, quản lý, sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được quy định chi tiết trong Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu (sau Ä‘ây gọi tắt là Nghị định số 83/2014/NĐ-CP), Thông tÆ° liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT-BTC ngày 29/10/2014 của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính quy định về phÆ°Æ¡ng pháp tính giá cÆ¡ sở; cÆ¡ chế hình thành, quản lý, sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá và Ä‘iều hành giá xăng dầu theo quy định tại Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 03 tháng 9 năm 2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu (sau Ä‘ây gọi tắt là Thông tÆ° liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT-BTC).

Theo Ä‘ó, tại khoản 1 Điều 6 Thông tÆ° số 39/2014/TTLT-BCT-BTC nêu rõ: “ Các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối.......trích lập Quỹ Bình ổn giá và chỉ sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá cho mục Ä‘ích ổn định thị trường, bình ổn giá xăng dầu theo quy định của pháp luật...”

CÅ©ng theo quy định tại khoản 2 Điều 6 của Thông tÆ° liên tịch số 39/2014/TTLT-BCT-BTC thì: "Quỹ Bình ổn giá được trích lập thường xuyên, liên tục bằng má»™t khoản tiền cụ thể, cố định trong giá cÆ¡ sở là 300 đồng/lít ở nhiệt Ä‘á»™ thá»±c tế đối vá»›i các loại xăng, dầu diezen, dầu hỏa và 300 đồng/kg đối vá»›i các loại dầu madut thá»±c tế tiêu thụ...".

Đồng thời, khoản 2 Điều 7 Thông tÆ° số 39/2014/TTLT-BCT-BTC cÅ©ng quy định: “Nghiêm cấm sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá để cấp vốn kinh doanh hoặc cho các mục Ä‘ích khác ngoài quy định tại khoản 1 Điều 6 Thông tÆ° này”.

NhÆ° vậy, thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối chỉ được sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá vào mục Ä‘ích bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c theo chỉ đạo của Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng.

Có thể nêu những dẫn chứng cụ thể nhÆ°: Trong giai Ä‘oạn trÆ°á»›c, trong và sau Tết Nguyên Ä‘án Ất Mùi 2015, giá xăng dầu thành phẩm thế giá»›i có diá»…n biến tăng. Tuy nhiên, thá»±c hiện chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ tại Chỉ thị số 36/CT-TTg ngày 22 tháng 12 năm 2014 về việc tăng cường công tác quản lý Ä‘iều hành nhằm bình ổn giá cả thị trường, bảo đảm trật tá»± an toàn xã há»™i dịp Tết Nguyên Ä‘án Ất Mùi 2015, Bá»™ Tài chính Ä‘ã phối hợp vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng ban hành văn bản số 1337/BCT-TTTN ngày 05/02/2015 và văn bản số 1860/BCT-TTTN ngày 24/02/2015.

Theo Ä‘ó, giữ ổn định giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c đồng thời cho sá»­ dụng Quỹ BOG xăng dầu để bù đắp phần chênh lệch giá cÆ¡ sở kỳ công bố cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở kỳ liền kề (có giai Ä‘oạn Quỹ BOG Ä‘ã được sá»­ dụng ở mức 2.448 đồng/lít và hiện nay, mức sá»­ dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu là 527 đồng/lít xăng RON 92. Trường hợp không sá»­ dụng Quỹ BOG nhÆ° vậy sẽ phải Ä‘iều chỉnh tăng giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c tÆ°Æ¡ng ứng).

Giá xăng dầu được giữ ổn định trong giai Ä‘oạn này góp phần kiểm soát chỉ số giá tiêu dùng CPI dịp trÆ°á»›c, trong và sau Tết Nguyên Ä‘án Ất Mùi 2015 (CPI tháng 1/2015 giảm 0,2% so vá»›i tháng 12 năm 2014; CPI tháng 2/2015 giảm 0,05% so vá»›i tháng 1 năm 2015; CPI tháng 3/2015 tăng 0,15% so vá»›i tháng 2 năm 2015) và lần đầu tiên trong các năm qua, giá cả các mặt hàng phục vụ Tết Nguyên Ä‘án Ất Mùi 2015 không tăng giá, tạo Ä‘iều kiện cho người dân mua sắm Tết.

NhÆ° vậy, việc hình thành Quỹ bình ổn giá xăng dầu là cần thiết vì thông qua việc Ä‘iều hành sá»­ dụng Quỹ là công cụ tài chính góp phần quan trọng bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c, qua Ä‘ó bình ổn mặt bằng giá cả nói chung.

Có thể thấy rằng, việc hình thành Quỹ Bình ổn giá Ä‘ã Ä‘em những lợi ích nhất định không chỉ đối vá»›i người tiêu dùng mà cả thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối và nền kinh tế - xã há»™i:

Đối vá»›i người tiêu dùng: Nhờ cÆ¡ chế trích lập, quản lý và sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, vì vậy mà người tiêu dùng được dùng xăng, dầu giá thấp hÆ¡n xăng, dầu các nÆ°á»›c trong khu vá»±c và ổn định hÆ¡n, giảm tần suất và mức Ä‘á»™ Ä‘iều chỉnh.

Đối vá»›i các thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối: Nhờ Quỹ bình ổn giá xăng dầu để tại doanh nghiệp nên khi Nhà nÆ°á»›c cho phép sá»­ dụng các doanh nghiệp Ä‘ã sá»­ dụng kịp thời để góp phần bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Đối vá»›i kinh tế - xã há»™i: nhờ cÆ¡ chế trích lập, quản lý và sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá, vì vậy mà giảm được tần suất và mức Ä‘iều chỉnh tăng giá bán xăng dầu, trong bối cảnh giá xăng dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng phức tạp khó lường, góp phần kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô, duy trì tăng trưởng và ổn định an sinh xã há»™i.

Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã Ä‘ánh giá cao về hiệu quả của Quỹ Bình ổn giá xăng dầu vá»›i ná»™i dung tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° trên tại Báo cáo Kiểm toán số 271/KTNN-TH ngày 11/10/2011 báo cáo kiểm toán chuyên đề về việc trích lập, quản lý và sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu giai Ä‘oạn 2009-2010.

Về công khai, minh bạch trong Ä‘iều hành và quản lý Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, quán triệt nguyên tắc thá»±c hiện công khai minh bạch trong Ä‘iều hành giá xăng dầu, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Ä‘ã thừa ủy quyền Chính phủ có Báo cáo số 211/BC-CP ngày 29/5/2013 và số 195/BC-CP ngày 6/6/2014 về việc quản lý, sá»­ dụng Quỹ BOG xăng dầu báo cáo các Đại biểu Quốc há»™i tại kỳ họp thứ V và thứ VII Quốc há»™i khóa XIII. Báo cáo Ä‘ã trình bày cụ thể về cÆ¡ chế trích lập và sá»­ dụng Quỹ BOG; cÆ¡ chế quản lý, kiểm tra, giám sát và thá»±c hiện công khai minh bạch trong quản lý Quỹ BOG; Ä‘ánh giá hiệu quả của Quỹ BOG và công khai chi tiết số trích, sá»­ dụng Quỹ BOG của từng doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối từng thời kỳ.

Đồng thời, theo quy định tại Điều 39 Nghị định số 83/2014/NĐ-CP, Liên Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng - Tài chính Ä‘ã nghiêm túc triển khai việc công bố thường xuyên, công khai, minh bạch những thông tin về kinh doanh xăng dầu nhÆ° giá xăng dầu thế giá»›i, giá bán lẻ xăng dầu hiện hành; thời Ä‘iểm sá»­ dụng, số trích lập và đặc biệt là chi tiết tình hình trích lập, sá»­ dụng, số dÆ° Quỹ Bình ổn giá của từng thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối hàng quý trên trang thông tin Ä‘iện tá»­ của Bá»™ Tài chính, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng.

Nguồn tin: Tapchitaichinh