- Nếu làm tràn lan, Æ°u Ä‘ãi đến hụt hÆ¡i cuối cùng cái Việt Nam có được chỉ là cái nhà máy cùng vá»›i gánh nặng ngân sách Ä‘è nặng vai.

Trong má»™t báo cáo má»›i Ä‘ây của PVN gá»­i Chính phủ cho biết, kết quả sản xuất kinh doanh của Dung Quất chịu tác Ä‘á»™ng rất lá»›n từ cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi. Báo cáo cÅ©ng cho biết, nếu không có cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi thuế nhập khẩu, Dung Quất thá»±c sá»± liên tục thua lá»—. Năm lá»— ít nhất trên 3.100 tỉ, cao nhất là năm 2014 lá»— tá»›i 7.136 tỉ đồng. Tính chung từ năm 2010-2014, Dung Quất lá»— lên tá»›i 27.600 tỉ đồng!...nếu không có Æ°u Ä‘ãi.

Nhận xét kết quả này, ông Nguyá»…n Tiến DÅ©ng, nguyên Phó Tổng giám đốc Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) cho rằng Ä‘ây là thá»±c tế hiển nhiên.

Vá»›i bất cứ dá»± án lọc dầu nào không có Æ°u Ä‘ãi của nhà nÆ°á»›c sẽ lá»—. Vì vậy, Việt Nam Ä‘ã thá»±c hiện cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi đặc biệt vá»›i các dá»± án lọc hóa dầu, cho phép các dá»± án này được giữ lại 7% thuế nhập khẩu đối vá»›i sản phẩm xăng dầu. Riêng vá»›i Dung Quất nếu lá»—, PVN vá»›i danh nghÄ©a là tập Ä‘oàn nhà nÆ°á»›c phải bỏ tiền gánh lá»— thay.

Nhà máy lọc dầu Dung Quất
Vì vậy, có nói trong năm năm Dung Quất được giữ lại con số lên tá»›i 26.000 tá»· đồng thuế nhập khẩu là còn khiêm tốn. 7% đừng nói là nhỏ, Ä‘ó là hàng nghìn tá»· đồng má»—i năm trong khi vốn đầu tÆ° là 3 tỉ USD cùng vá»›i những chính sách Æ°u Ä‘ãi kịch trần, Æ°u Ä‘ãi đến hụt hÆ¡i.

Chắc chắn những Æ°u Ä‘ãi này còn kéo dài, thậm chí Æ°u Ä‘ãi đến hết đời dá»± án.

Ông DÅ©ng khẳng định việc đầu tÆ°, xây dá»±ng nhà máy lọc dầu là cần thiết vì hai mục tiêu lá»›n: Giảm sá»± phụ thuá»™c, chi phối của thế giá»›i và là Ä‘á»™ng lá»±c, đầu tàu phát triển kinh tế của địa phÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng hiệu quả của cả hai mục tiêu này tá»›i nay đều chÆ°a thể Ä‘o đếm được trong khi cái mất lại Ä‘ang nhìn thấy rõ.

Trong thế giá»›i há»™i nhập cứ có tiền là mua, nhÆ°ng nếu Việt Nam tá»± sản xuất được xăng dầu Việt Nam có thể chủ Ä‘á»™ng hÆ¡n cả về nhu cầu cÅ©ng nhÆ° giá cả trên thị trường. Nhất là trong bối cảnh thế giá»›i có biến Ä‘á»™ng, bị cấm vận việc mua bán dầu thô là vô cùng khó khăn. Ngay cả xăng dầu cÅ©ng vậy. Nói vậy để chứng minh sá»± cần thiết phải xây dá»±ng má»™t nhà máy lọc hóa dầu nhÆ° thế nào.

Theo chiến lược phát triển ngành dầu khí Việt Nam tá»›i năm 2020, PVN chỉ nhận đầu tÆ° xây dá»±ng 3 dá»± án lọc hóa dầu, đặt ở 3 miền Bắc, Trung, Nam. Đó là nhà máy lọc dầu Dung Quất (Quảng Ngãi) công suất 6,4 triệu tấn dầu thô/năm; Nghi SÆ¡n (Thanh Hóa) công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm và Long SÆ¡n (Bà Rịa-VÅ©ng Tàu) công suất 10 triệu tấn dầu thô/năm. Tuy nhiên, đến nay các nhà máy lọc hóa dầu phát triển ồ ạt vá»›i rất nhiều dá»± án, tập trung chủ yếu ở miền Trung. Xây dá»±ng ồ ạ nhÆ°ng chÆ°a Ä‘o đếm được hiệu quả, ngân sách còn khó khăn sẽ tạo lên gánh nặng lá»›n.

Hiện nay, chúng ta trông chờ vào má»—i dá»± án lọc hóa dầu là hi vọng phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ khác, các lÄ©nh vá»±c dịch vụ, công ăn việc làm... NhÆ°ng đầu tÆ° phải lấy Æ°u Ä‘ãi bù lá»—; Dung Quất vẫn phải nhập khẩu theo giá dầu thô thế giá»›i từ 10-20%, tá»›i Ä‘ây còn có thể phải nhập cả 100%... Sản xuất trong nÆ°á»›c chủ yếu của các đối tác nÆ°á»›c ngoài. Vì vậy nhập hay bán dầu thô đều nhÆ° nhau, Việt Nam không có nhiều lợi thế. Tức là về mục tiêu nắm quyền chủ Ä‘á»™ng Ä‘ã không đạt được, vẫn phải phụ thuá»™c vào thế giá»›i cả về giá cả lẫn thị trường nhập khẩu.

ChÆ°a nói tá»›i công nghệ, máy móc thiết bị Trung Quốc, có nguy cÆ¡ trở thành bãi rác thải, bãi chiến trường của thế giá»›i.

Vì thế má»›i nói ở Ä‘ây là bài toán chung mà Việt Nam phải tính toán, cân nhắc dừng lại ở ngưỡng có thể chấp nhận được. Không thể để các dá»± án lọc hóa dầu cÅ©ng mọc lên, phát triển ồ ạt, bừa bãi nhÆ° các dá»± án xi măng, mía đường ngày xÆ°a. Tỉnh nào cÅ©ng làm, địa phÆ°Æ¡ng nào cÅ©ng muốn có cuối cùng dẫn tá»›i tình trạng bá»™i thá»±c các dá»± án. Cái thu được không bù lại được cái bỏ ra.

Nguồn tin: Baodatviet