Bá»™ Công thương trở thành cÆ¡ quan duy nhất chá»§ trì Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu; Những doanh nghiệp “cưng” cá»§a Bá»™ liệu có cá»§ng cố thế độc quyá»n buôn bán xăng dầu; Vấn đỠtăng giảm giá xăng dầu tiếp tục do doanh nghiệp định giá… là những vấn đỠnổi cá»™m trong Dá»± thảo kinh doanh xăng dầu sá»a đổi Ä‘ang có nhiá»u tranh cãi trong dư luáºn.
Bình luáºn vá»›i báo chí vá» quyá»n tá»± định giá cá»§a doanh nghiệp trong dá»± thảo, TS. Lê Äăng Doanh, chuyên gia kinh tế cho rằng: Petrolimex là doanh nghiệp nắm vị trí thống lÄ©nh, nếu quyá»n quyết định giá rÆ¡i vào tay há» thì khi Petrolimex tăng giá, các doanh nghiệp nhá» khác cÅ©ng phải tăng theo. “Nếu tiếp tục để cho doanh nghiệp xăng dầu tá»± định giá sẽ là sai lầm lá»›n vì trái vá»›i quy luáºt quản lý giá (vá»›i doanh nghiệp còn chiếm vị trí thống lÄ©nh độc quyá»n) trong kinh tế thị trưá»ng vá»›i má»™t ngành như xăng dầu. Không thể ra má»™t nghị định mà thuáºn lợi chá»§ thuá»™c vá» doanh nghiệp và cÆ¡ quan nhà nước, còn thiệt hại (vá» giá) thì ngưá»i dân phải chịu”- chuyên gia này nhấn mạnh.
Äại diện Hiệp há»™i xăng dầu Việt Nam lại cho rằng: Khác vá»›i Bản dá»± thảo trình Chính phá»§, biên độ Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu theo sá»± chỉ đạo cá»§a Phó Thá»§ tướng Hoàng Trung Hải chia nhá» biên độ khung như thế là hợp lý vì việc tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu trong biên độ khung nhá» sẽ giảm thiểu hoạt động đầu cÆ¡, ngưá»i sá» dụng dá»… chấp nháºn và góp phần đảm bảo an sinh xã há»™i (không tạo ra những “cú sốc” trong má»—i lần tăng giảm giá) trong bối cảnh tình hình chính trị thế giá»›i dá»± báo sẽ có nhiá»u biến động.
Có má»™t số nhà kinh tế cho rằng nên dùng “giá trần” làm chuẩn thay cho việc sá» dụng “giá cÆ¡ sở” nhưng cả hai phương pháp xác định giá bán lẻ nói trên Ä‘á»u thống nhất ở chá»— phải có “biên độ khung” làm cÆ¡ sở cho việc xác định giá lẻ xăng dầu phù hợp vá»›i phương thức quản lý: cÆ¡ chế thị trưá»ng có sá»± Ä‘iá»u tiết cá»§a Nhà nước. Công bằng mà nói nếu việc xác định giá bán lẻ xăng dầu theo “giá trần” thì sẽ tạo ra sá»± cạnh tranh rất mạnh mẽ giữa các doanh nghiệp đầu mối và ngưá»i sá» dụng sẽ có cÆ¡ há»™i thụ hưởng mức giá bán lẻ hợp lý hÆ¡n. Song rất tiếc, các nhà kinh tế thuá»™c “trưá»ng phái giá trần” chỉ dừng lại ở chá»— đưa ra ý tưởng mà chưa đưa ra công thức tính “giá trần” má»™t cách cụ thể và Ä‘iá»u Ä‘ó sẽ rất khó Ä‘ánh giá được cÆ¡ sở khoa há»c cÅ©ng như tính thá»±c tiá»…n cá»§a phương pháp xác định “biên độ khung” này.
![]() |
Xác định giá bán lẻ xăng dầu theo “giá trần” sẽ tạo sá»± cạnh tranh và có lợi cho ngưá»i dân. |
Còn việc chuyển lại chức năng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu cho Bá»™ Công thương, theo đại diện Hiệp há»™i xăng dầu, sẽ gắn kết toàn bá»™ chu trình quản lý từ khâu nháºp khẩu đến khâu tiêu dùng xăng dầu, công tác Ä‘iá»u hành giá trong nước sẽ sát hÆ¡n vá»›i thị trưá»ng thế giá»›i và khu vá»±c. Trong số 21 doanh nghiệp đầu mối hiện Ä‘ang hoạt động trên địa bàn cả nước, chỉ có 02 doanh nghiệp chịu sá»± quản lý trá»±c tiếp cá»§a Bá»™ Công thương. Các doanh nghiệp này Ä‘á»u hoạt động theo Luáºt Doanh nghiệp, Nghị định và các văn bản pháp qui khác vá» kinh doanh xăng dầu.
Trong toàn bá»™ các dá»± thảo Nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng dầu do Bá»™ Công thương kết hợp cùng các cÆ¡ quan chức năng khác soạn thảo, Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam khẳng định, không có bất kỳ má»™t Ä‘iá»u khoản nào “bảo kê” cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.
Vá» phương diện sá»a đổi Nghị định vá» kinh doanh xăng dầu, Phó Thá»§ tướng Hoàng Trung Hải Ä‘ã yêu cầu hoàn thiện dá»± thảo Nghị định theo hướng vá» chu kỳ tính giá cÆ¡ sở, thá»±c hiện theo phương án giá cÆ¡ sở được tính bình quân cá»§a 15 ngày đầu cá»§a chu kỳ dá»± trữ xăng dầu bắt buá»™c. Việc trích láºp Quỹ thá»±c hiện theo nguyên tắc thưá»ng xuyên, liên tục nhằm tạo nguồn lá»±c để bình ổn giá xăng dầu trong nước. Äồng thá»i, chỉnh sá»a lại biên độ Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ xăng dầu (gồm 3 mức: ≤ 2%, từ trên 2% đến ≤ 7%, từ trên 7%); Và Ä‘áng chú ý, cÆ¡ quan chá»§ trì Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu là Bá»™ Công thương.
Phó Thá»§ tướng yêu cầu sá»›m hoàn chỉnh dá»± thảo Nghị định vá» kinh doanh xăng dầu, báo cáo Thá»§ tướng Chính phá»§ trước ngày 16/5/2014 để xem xét, ký ban hành. Trước Ä‘ó, ngày 15/10/2009, Chính phá»§ Ä‘ã ban hành Nghị định 84/2009/NÄ-CP vá» kinh doanh xăng dầu. Theo má»™t số chuyên gia kinh tế, caÌi được cá»§a NghiÌ£ Ä‘iÌ£nh này là kinh doanh xăng dầu Ä‘ã chuyển mạnh sang cÆ¡ chế thị trưá»ng. Tuy nhiên, quá trình thực hiêÌ£n cÅ©ng xuất hiện những vướng măÌc, hạn chế cần được sá»a đổi, bổ sung.