Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng trở thành cÆ¡ quan duy nhất chủ trì Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu; Những doanh nghiệp “cÆ°ng” của Bá»™ liệu có củng cố thế Ä‘á»™c quyá»n buôn bán xăng dầu; Vấn Ä‘á» tăng giảm giá xăng dầu tiếp tục do doanh nghiệp định giá… là những vấn Ä‘á» nổi cá»™m trong Dá»± thảo kinh doanh xăng dầu sá»a đổi Ä‘ang có nhiá»u tranh cãi trong dÆ° luáºn.
Bình luáºn vá»›i báo chí vá» quyá»n tá»± định giá của doanh nghiệp trong dá»± thảo, TS. Lê Äăng Doanh, chuyên gia kinh tế cho rằng: Petrolimex là doanh nghiệp nắm vị trí thống lÄ©nh, nếu quyá»n quyết định giá rÆ¡i vào tay há» thì khi Petrolimex tăng giá, các doanh nghiệp nhá» khác cÅ©ng phải tăng theo. “Nếu tiếp tục để cho doanh nghiệp xăng dầu tá»± định giá sẽ là sai lầm lá»›n vì trái vá»›i quy luáºt quản lý giá (vá»›i doanh nghiệp còn chiếm vị trí thống lÄ©nh Ä‘á»™c quyá»n) trong kinh tế thị trÆ°á»ng vá»›i má»™t ngành nhÆ° xăng dầu. Không thể ra má»™t nghị định mà thuáºn lợi chủ thuá»™c vá» doanh nghiệp và cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c, còn thiệt hại (vá» giá) thì ngÆ°á»i dân phải chịu”- chuyên gia này nhấn mạnh.
Äại diện Hiệp há»™i xăng dầu Việt Nam lại cho rằng: Khác vá»›i Bản dá»± thảo trình Chính phủ, biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu theo sá»± chỉ đạo của Phó Thủ tÆ°á»›ng Hoàng Trung Hải chia nhá» biên Ä‘á»™ khung nhÆ° thế là hợp lý vì việc tăng, giảm giá bán lẻ xăng dầu trong biên Ä‘á»™ khung nhá» sẽ giảm thiểu hoạt Ä‘á»™ng đầu cÆ¡, ngÆ°á»i sá» dụng dá»… chấp nháºn và góp phần đảm bảo an sinh xã há»™i (không tạo ra những “cú sốc” trong má»—i lần tăng giảm giá) trong bối cảnh tình hình chính trị thế giá»›i dá»± báo sẽ có nhiá»u biến Ä‘á»™ng.
Có má»™t số nhà kinh tế cho rằng nên dùng “giá trần” làm chuẩn thay cho việc sá» dụng “giá cÆ¡ sở” nhÆ°ng cả hai phÆ°Æ¡ng pháp xác định giá bán lẻ nói trên Ä‘á»u thống nhất ở chá»— phải có “biên Ä‘á»™ khung” làm cÆ¡ sở cho việc xác định giá lẻ xăng dầu phù hợp vá»›i phÆ°Æ¡ng thức quản lý: cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng có sá»± Ä‘iá»u tiết của Nhà nÆ°á»›c. Công bằng mà nói nếu việc xác định giá bán lẻ xăng dầu theo “giá trần” thì sẽ tạo ra sá»± cạnh tranh rất mạnh mẽ giữa các doanh nghiệp đầu mối và ngÆ°á»i sá» dụng sẽ có cÆ¡ há»™i thụ hưởng mức giá bán lẻ hợp lý hÆ¡n. Song rất tiếc, các nhà kinh tế thuá»™c “trÆ°á»ng phái giá trần” chỉ dừng lại ở chá»— Ä‘Æ°a ra ý tưởng mà chÆ°a Ä‘Æ°a ra công thức tính “giá trần” má»™t cách cụ thể và Ä‘iá»u Ä‘ó sẽ rất khó Ä‘ánh giá được cÆ¡ sở khoa há»c cÅ©ng nhÆ° tính thá»±c tiá»…n của phÆ°Æ¡ng pháp xác định “biên Ä‘á»™ khung” này.
Xác định giá bán lẻ xăng dầu theo “giá trần” sẽ tạo sá»± cạnh tranh và có lợi cho ngÆ°á»i dân. |
Còn việc chuyển lại chức năng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu cho Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, theo đại diện Hiệp há»™i xăng dầu, sẽ gắn kết toàn bá»™ chu trình quản lý từ khâu nháºp khẩu đến khâu tiêu dùng xăng dầu, công tác Ä‘iá»u hành giá trong nÆ°á»›c sẽ sát hÆ¡n vá»›i thị trÆ°á»ng thế giá»›i và khu vá»±c. Trong số 21 doanh nghiệp đầu mối hiện Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng trên địa bàn cả nÆ°á»›c, chỉ có 02 doanh nghiệp chịu sá»± quản lý trá»±c tiếp của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng. Các doanh nghiệp này Ä‘á»u hoạt Ä‘á»™ng theo Luáºt Doanh nghiệp, Nghị định và các văn bản pháp qui khác vá» kinh doanh xăng dầu.
Trong toàn bá»™ các dá»± thảo Nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng dầu do Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng kết hợp cùng các cÆ¡ quan chức năng khác soạn thảo, Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam khẳng định, không có bất kỳ má»™t Ä‘iá»u khoản nào “bảo kê” cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.
Vá» phÆ°Æ¡ng diện sá»a đổi Nghị định vá» kinh doanh xăng dầu, Phó Thủ tÆ°á»›ng Hoàng Trung Hải Ä‘ã yêu cầu hoàn thiện dá»± thảo Nghị định theo hÆ°á»›ng vá» chu kỳ tính giá cÆ¡ sở, thá»±c hiện theo phÆ°Æ¡ng án giá cÆ¡ sở được tính bình quân của 15 ngày đầu của chu kỳ dá»± trữ xăng dầu bắt buá»™c. Việc trích láºp Quỹ thá»±c hiện theo nguyên tắc thÆ°á»ng xuyên, liên tục nhằm tạo nguồn lá»±c để bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c. Äồng thá»i, chỉnh sá»a lại biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ xăng dầu (gồm 3 mức: ≤ 2%, từ trên 2% đến ≤ 7%, từ trên 7%); Và Ä‘áng chú ý, cÆ¡ quan chủ trì Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu là Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng.
Phó Thủ tÆ°á»›ng yêu cầu sá»›m hoàn chỉnh dá»± thảo Nghị định vá» kinh doanh xăng dầu, báo cáo Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ trÆ°á»›c ngày 16/5/2014 để xem xét, ký ban hành. TrÆ°á»›c Ä‘ó, ngày 15/10/2009, Chính phủ Ä‘ã ban hành Nghị định 84/2009/NÄ-CP vá» kinh doanh xăng dầu. Theo má»™t số chuyên gia kinh tế, caÌi Ä‘Æ°Æ¡Ì£c của NghiÌ£ Ä‘iÌ£nh này là kinh doanh xăng dầu Ä‘ã chuyển mạnh sang cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng. Tuy nhiên, quá trình thÆ°Ì£c hiêÌ£n cÅ©ng xuất hiện những vÆ°á»›ng măÌc, hạn chế cần được sá»a đổi, bổ sung.