Việc Bá»™ Tài chính công bố kết quả kinh doanh của Petrolimex 3 năm qua là má»™t bÆ°á»›c tiến lá»›n.

Tuy nhiên, sẽ không Ä‘i đến Ä‘âu nếu chỉ có những con số trÆ¡ trọi này. Đã đến lúc cần có má»™t sá»± Ä‘ánh giá, xem xét trách nhiệm các bên liên quan đến chuyện lá»—, lãi và cách thức Ä‘iều hành giá xăng dầu.

Người dân cần biết rõ ai Ä‘ang chịu trách nhiệm về giá xăng dầu. Ảnh: Đ.K

Năm 2008: Xăng, dầu lá»— hay lãi?

Kết quả kinh doanh xăng dầu năm 2008 lãi 642 tá»· đồng của Petrolimex theo công bố của Bá»™ Tài chính là má»™t Ä‘iều Ä‘áng ngạc nhiên, nếu biết rằng Bá»™ Tài chính Ä‘ã phải tạm ứng cho doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu vay cả nghìn tá»· đồng giai Ä‘oạn các năm 2007 - 2008.

Từ ngày 1/7/2007, giá xăng thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng thời Ä‘iểm Ä‘ó, giá thế giá»›i liên tục tăng cao, trong khi doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối phải thá»±c hiện bình ổn giá xăng theo yêu cầu của Chính phủ nên Ä‘ã phát sinh lá»—. Khoản lá»— kinh doanh xăng trong năm 2007 và 2008 được xác định là khoảng 4.040 tá»· đồng. Sau Ä‘ó, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Bá»™ Tài chính Ä‘ã tạm ứng cho doanh nghiệp vay 4.038,5 tá»· đồng.

Cụ thể, ngày 6/10/2008, Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Trần Xuân Hà Ä‘ã ký ban hành Quyết định số 85 của Bá»™ Tài chính. Điều 1 quyết định này nêu rõ: "Tạm ứng từ ngân sách nhà nÆ°á»›c cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i số lá»— kinh doanh xăng đến ngày 21/7/2008 do thá»±c hiện chính sách bình ổn giá của Nhà nÆ°á»›c (bao gồm cả số lá»— của năm 2007 nếu có)". Việc trả khoản nợ này được thá»±c hiện theo quy định tại Điều 2: "Hàng tháng, kể từ tháng 10 năm 2008, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối được phép trích từ lợi nhuận trÆ°á»›c thuế khoảng 1.000 đồng/lít trên số lượng xăng tiêu thụ để trả nợ cho ngân sách Nhà nÆ°á»›c".

Việc trích khoản lợi nhuận trÆ°á»›c thuế 1.000 đồng/lít để trả khoản nợ ngân sách nói trên Ä‘ã kéo dài đến tận ngày 15/12/2009, theo văn bản số 17623 của Bá»™ Tài chính do Cục trưởng Cục Quản lý giá ký. Văn bản ghi rõ: "Đến nay ngân sách Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã thu đủ số tiền tạm ứng cho các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu để tá»± xá»­ lý số lá»— kinh doanh mặt hàng xăng. Do Ä‘ó, kể từ ngày 15/12/2009, các doanh nghiệp ngừng trích khoản 1.000 đồng/lít đối vá»›i mặt hàng xăng".

Đáng nói hÆ¡n là khoản trích 1.000 đồng/lít trả nợ ngân sách này, sau Ä‘ó được lấy ra làm lý do để nhiều lần trì hoãn giảm giá bán lẻ xăng dầu trong năm 2009, khi giá xăng dầu trên thị trường thế giá»›i giảm mạnh. Từ việc phải "bù lá»—" đến khoản lãi 642 tá»· đồng kinh doanh xăng dầu năm 2008 của Petrolimex vừa được công bố, rõ ràng vẫn còn má»™t câu hỏi để ngỏ vá»›i dÆ° luận(?!). Nếu lá»—, việc "bù lá»—" là Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên, còn nếu lãi nhÆ° công bố má»›i Ä‘ây, hóa ra việc "bù lá»—" là không hợp lý?

Quyền lá»±c lá»›n, trách nhiệm ở Ä‘âu?

Câu hỏi tưởng nhÆ° rất dá»… này thá»±c tế lại rất khó tìm ra được câu trả lời thoả Ä‘áng. Về mặt Nhà nÆ°á»›c, sau Nghị định số 84/2009 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu, Bá»™ Tài chính Ä‘ã ra Quyết định số 3130, thành lập Tổ giám sát Liên ngành về giá xăng dầu. Tổ trưởng là ông Nguyá»…n Tiến Thoả, Cục trưởng Cục quản lý giá (Bá»™ Tài chính); Tổ phó là Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c. Tổ giám sát Liên ngành trá»±c tiếp tiếp nhận hồ sÆ¡ về giá xăng dầu của các thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối gá»­i đến; theo dõi việc Ä‘iều chỉnh giá xăng, dầu của các thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối; xem xét, đề xuất báo cáo Liên bá»™ về mức giá bán xăng, dầu do các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối quyết định.

Vá»›i quy định về chức năng, nhiệm vụ này, không quá khi nói rằng hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng của Tổ giám sát có ý nghÄ©a quyết định đến chất lượng quyết định của Liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng trong việc Ä‘iều hành giá xăng, dầu. Mặt khác, về nguyên tắc, kể từ khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c ngày 15/12/2009, quyền quyết định giá xăng, dầu Ä‘ã được trao về cho các thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối. NhÆ°ng quyền hạn thá»±c tế của Tổ giám sát liên ngành cho phép cÆ¡ quan này có thể can thiệp trá»±c tiếp làm thay đổi các quyết định tăng, giảm giá bán lẻ xăng, dầu trong nÆ°á»›c. Bởi cÅ©ng Quyết định số 3130 quy định: "Trường hợp Tổ giám sát phát hiện giá do thÆ°Æ¡ng nhân quy định không hợp lý, Tổ Giám sát sẽ có thông báo bằng văn bản theo chỉ đạo của lãnh đạo Liên bá»™ cho thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối nêu rõ: Không chấp thuận mức giá Ä‘iều chỉnh của thÆ°Æ¡ng nhân và yêu cầu thÆ°Æ¡ng nhân phải bán vá»›i mức giá hợp lý".

NhÆ° vậy, có thể thấy quyền lá»±c thá»±c tế của Tổ giám sát liên ngành về giá xăng, dầu là không nhỏ. Những quyết định giám sát của Tổ này có thể khiến doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu lãi, lá»— hàng nghìn tá»· đồng. NhÆ°ng Ä‘iều Ä‘áng nói là song hành vá»›i quyền lá»±c cá»±c lá»›n này, dường nhÆ° lại thiếu má»™t quy định về trách nhiệm tÆ°Æ¡ng xứng. Ít nhất là cho đến nay, chÆ°a có má»™t Ä‘ánh giá nào về hiệu quả công tác giám sát, Ä‘iều hành giá xăng, dầu của Tổ giám sát liên ngành hiện nay và Tổ giám sát liên bá»™ về giá xăng dầu trÆ°á»›c Ä‘ây. Trong khi Ä‘ó, giá xăng, dầu ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dân, cả nền kinh tế và luôn là má»™t mối quan tâm gây nhiều bức xúc cho dÆ° luận, nhất là chuyện mập mờ các khoản lá»—, lãi.

Nguồn tin: GiadinhNet