(Ảnh minh họa).
 

Kết quả kinh doanh xăng của 4 DN được Ä‘oàn kiểm tra chia làm 2 giai Ä‘oạn. Tính từ đầu năm đến 30-6, thì Petrolimex kinh doanh xăng dầu lá»— hÆ¡n 1.800 tá»· đồng (trong Ä‘ó có 516 tá»· lá»—, do tính chi phí vượt định mức, trong Ä‘ó có phần cho thù lao đại lý); PV Oil (thuá»™c PVN) lá»— hÆ¡n 346 tá»· đồng, trong Ä‘ó có hÆ¡n 147 tá»· đồng lá»— do trích vượt định mức; SaiGonPetro lãi hÆ¡n 156 tá»· đồng. Còn giai Ä‘oạn từ 1-7 đến 26-8, theo Thứ trưởng Tài chính VÅ© Thị Mai, nếu DN thá»±c hiện theo mức chi phí kinh doanh để tính giá cÆ¡ sở thì hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu đều có lãi. Cụ thể, từ 1-7 đến 26-8, Petrolimex báo cáo Æ°á»›c lãi 130 tá»· đồng; SaigonPetro báo cáo lá»— 44,6 tá»· đồng nhÆ°ng nếu thá»±c hiện theo chi phí định mức kinh doanh (600 đồng/lít xăng) để tính giá cÆ¡ sở thì thành lãi 48 tá»· đồng; Cty TMDK Đồng Tháp báo lá»— 55,23 tá»· đồng, nhÆ°ng nếu thá»±c hiện theo Ä‘úng định mức thì cÅ©ng có lãi 22 tá»· đồng. NhÆ° vậy, nếu tính ở thời Ä‘iểm ngày 26-8, khi Bá»™ Tài chính quyết định giảm giá xăng 500 đồng/lít, thì các DN xăng dầu Ä‘ang có lãi, chứ không phải lá»— nhÆ° lãnh đạo Petrolimex và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng từng khẳng định.

Theo bà VÅ© Thị Mai, má»™t trong những nguyên nhân gây lá»—, do cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN đầu mối, khi đẩy thù lao đại lý lên cao để chiếm giữ thị phần. Việc nâng mức thù lao đại lý nhÆ° trên tuy không ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng nhÆ°ng sẽ làm giảm lãi hoặc tăng lá»—.

Ông Lê Hoàng Hải, Phó cục trưởng Cục Tài chính DN, trưởng Ä‘oàn kiểm tra Petrolimex, cho biết: “Việc trích thù lao cho đại lý của Cty mẹ Petrolimex rất bất thường, không nhất quán. Đơn cá»­, mức chi thù lao đại lý của Cty xăng dầu B12 (thuá»™c Petrolimex) vá»›i xăng là 210 đồng/lít (tháng 3-2011) nhÆ°ng có khi lên tá»›i 630 đồng/lít (tháng 6-2011); Vá»›i dầu diesel là 130 đồng (tháng 3-2011) trong khi lại lên tá»›i 830 đồng (tháng 7-2011). Vá»›i PVOil cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»±, thù lao cho đại lý vùng 1 có lúc cao nhất lên tá»›i 900 đồng/lít xăng". Công bố này cho thấy doanh nghiệp không chỉ báo cáo “chÆ°a Ä‘úng” số lá»—, mà còn tá»± ý trích hoa hồng quá cao để “nuôi” đại lý thay vì chia sẻ gánh nặng vá»›i người tiêu dùng bằng cách giảm giá. Điều này làm giảm lãi, tăng lá»— của doanh nghiệp. Đặc biệt tình trạng bán hàng dÆ°á»›i giá vốn cho các Cty thành viên, đại lý khiến dÆ° luận đặt câu hỏi liệu có sá»± chuyển giá trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của các doanh nghiệp này?

Thu hút sá»± chú ý của dÆ° luận cho đến lúc này Ä‘ó là những khoản lá»— do chi sai thù lao, hoa hồng đại lý của các DN ai sẽ chịu? Đơn cá»­ khoản tiền hÆ¡n 516 tá»· đồng của Petrolimex vẫn được tái khẳng định người tiêu dùng sẽ không chịu, Nhà nÆ°á»›c không chịu mà doanh nghiệp phải tá»± trang trải. Tuy nhiên, sẽ thật khó tin rằng doanh nghiệp sẽ thoải mái phục tùng vì mức trích trên Ä‘ã lá»—i thời. Họ cÅ©ng từng nhấn mạnh tuy không có văn bản nhÆ°ng trên tinh thần Ä‘ã được Bá»™ Tài chính cho phép.

Câu chuyện xăng dầu chÆ°a có hồi kết. DÆ° luận đến giờ vẫn cứ thấy “âm u” không biết hÆ° thá»±c lá»— lãi trong kinh doanh xăng dầu. Điều cần và trông đợi tại Ä‘oàn kiểm tra là mổ xẻ xem có bao nhiêu phần trăm “sá»± lá»—” là do cÆ¡ chế, bao nhiêu là do lá»—i doanh nghiệp, và có thá»±c sau này Nhà nÆ°á»›c hay người tiêu sẽ không phải “gánh” lá»— thì vẫn chÆ°a làm được.

Trong thời gian trÆ°á»›c mắt khi thị trường xăng dầu Việt Nam chÆ°a thá»±c sá»± có tính cạnh tranh, cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c có thể tạo ra má»™t cÆ¡ há»™i cạnh tranh hạn chế bằng việc chỉ quy định giá trần đối vá»›i từng loại xăng, dầu cụ thể trong từng giai Ä‘oạn cụ thể, cho phép các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu được tá»± quyết định giá bán không vượt quá giá trần quy định. Riêng đối vá»›i doanh nghiệp có vị thế Ä‘á»™c quyền (chiếm thị phần từ 30% trở lên), cần quy định thêm giá sàn và kiểm soát các chÆ°Æ¡ng trình khuyến mại (nếu có) để ngăn ngừa hành vi  bán phá giá để loại bỏ đối thủ cạnh tranh.

Cuá»™c "há»™i thảo lịch sá»­" ngày 20/9/2011 về giá xăng dầu Ä‘ã mở ra má»™t cÆ¡ há»™i tái cÆ¡ cấu toàn diện lÄ©nh vá»±c xăng dầu theo các quan Ä‘iểm, phÆ°Æ¡ng pháp quản lý vÄ© mô tiên tiến của thế giá»›i và hợp lòng dân. Mong rằng cÆ¡ há»™i (khá hiếm hoi) này sẽ không bị bỏ qua.

Má»™t khi còn Ä‘á»™c quyền doanh nghiệp, dù Ä‘ó là trong lÄ©nh vá»±c xăng dầu hay Ä‘iện, nÆ°á»›c, vận tải hàng không..., các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c dù có công tâm, tài giỏi cỡ nào cÅ©ng rất khó đảm bảo tốt quyền lợi người tiêu dùng. Thị trường cạnh tranh là công cụ tốt nhất mà thế giá»›i Ä‘ã phát minh ra để thá»±c hiện tốt nhất mục tiêu này.

 

Nguồn tin: CL