Vào tháng 5 năm 2014, trong chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Vladimir Putin tới Bắc Kinh vào ngày 21 tháng 5, Trung Quốc và Nga đã ký một thỏa thuận cung cấp khí đốt trong 30 năm trị giá 400 tỷ đô la. Vào thời điểm đó, Nga đang tiến hành chiến tranh với Ukraine và phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế ngày càng tăng từ phương Tây. Sau đó, vào năm 2022, Nga đã ký một thỏa thuận 30 năm khác để cung cấp khí đốt tự nhiên cho Trung Quốc ngay trước khi tiến hành cuộc xâm lược Ukraine.
Vào thời điểm ký kết thỏa thuận 30 năm ban đầu, Putin tuyên bố rằng cơ sở hạ tầng sản xuất và đường ống mới trị giá 80 tỷ đô la cần thiết để thực hiện thỏa thuận này sẽ là "dự án xây dựng lớn nhất thế giới trong bốn năm tới". Trên thực tế, dự án đã mất hơn mười năm để hoàn thành và đã phải đối mặt với sự dừng lại và khởi động trong nhiều năm khi Trung Quốc cho thấy dấu hiệu dao động về thỏa thuận.
Nhưng tính đến tháng này, tuyến đường ống dẫn khí đốt dài 5.111 km hiện đã hoàn thành và khí đốt của Nga có thể cung cấp năng lượng cho thành phố Thượng Hải - cách Moscow 12.000 km - vào cuối năm nay. Tờ South China Morning Post đưa tin đường ống này đại diện cho "một dự án đặc trưng nhấn mạnh mối quan hệ kinh tế gắn bó giữa Trung Quốc và nước láng giềng giàu tài nguyên" sẽ cung cấp nguồn khí đốt tự nhiên đáng tin cậy cho 130 triệu hộ gia đình Trung Quốc mỗi năm.
Đài truyền hình quốc gia Trung Quốc đưa tin đường ống này, được cho là có công suất đường ống đơn lớn nhất thế giới, sẽ "góp phần quan trọng vào việc tối ưu hóa cơ cấu tiêu thụ năng lượng của Trung Quốc, thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh cũng như giúp đạt được các mục tiêu 'carbon kép'". Điều này đề cập đến cam kết đầy tham vọng của Trung Quốc là đạt mức phát thải carbon cao nhất vào năm 2030 và đạt mức trung hòa carbon vào năm 2060.
Ngành năng lượng của Trung Quốc và Nga ngày càng trở nên thân thiết hơn kể từ khi các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với năng lượng của Nga - được đưa ra để đáp trả cuộc xâm lược Ukraine năm 2022 - đã buộc Điện Kremlin phải tìm kiếm những khách hàng mới cho lượng xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch khổng lồ của mình. Lượng khí đốt tự nhiên nhập khẩu từ Nga qua đường ống vào Trung Quốc đã tăng vọt 61,7 phần trăm vào năm 2023, đạt 6,4 tỷ đô la Mỹ. Lượng dầu thô của Nga được vận chuyển đến Trung Quốc cũng tăng vọt 24 phần trăm trong cùng kỳ, đạt mức hiện tại là 2,14 triệu thùng mỗi ngày theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Và mối quan hệ này sẽ ngày càng bền chặt hơn trong những năm tới, theo các điều khoản được đặt ra trong các thỏa thuận song phương kéo dài 30 năm giữa Nga và Trung Quốc. Các thỏa thuận gần đây hơn trong số này yêu cầu gã khổng lồ khí đốt của Nga Gazprom cung cấp cho Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc thêm 10 tỷ mét khối (bcm) khí đốt hàng năm vào năm 2026, cũng như một số dự án mở rộng đường ống sắp tới. Những dự án này sẽ kết nối hai đường ống hiện có của Nga với các thị trường bổ sung của Trung Quốc.
Thời điểm ký kết các thỏa thuận 30 năm lặp lại giữa Trung Quốc và Nga đã khiến các chuyên gia quốc tế đặt câu hỏi liệu Bắc Kinh có lợi thế trong các thỏa thuận quy mô lớn này hay không. Trong khi Trung Quốc đã trở thành đối tác kinh tế ngày càng quan trọng của Moscow, điều này đã khiến Nga phụ thuộc một cách đáng lo ngại vào thị trường Trung Quốc. Tương tự như vậy, Trung Quốc đã cho thấy những dấu hiệu miễn cưỡng phụ thuộc vào hàng nhập khẩu của Nga và đã phủ quyết việc mở rộng đường ống tương tự do bất đồng về giá cả.
Bắc Kinh "đã thận trọng trong việc xây dựng quan hệ đối tác để duy trì thế thượng phong" và hiện rõ ràng có ảnh hưởng lớn hơn trong các cuộc đàm phán giá cả. Thật vậy, khi cuộc chiến ở Ukraine vẫn tiếp diễn và các lệnh trừng phạt đối với Nga không có dấu hiệu nào sẽ giảm bớt, một chuyên gia của Quỹ Jamestown đã bày tỏ rằng Nga đang cho thấy những dấu hiệu "trở thành đối tác kinh tế phụ thuộc vào Trung Quốc thay vì ngang hàng".
“Trung Quốc hiện đang nhận được khí đốt tự nhiên của Nga với giá rẻ và nguồn cung thông qua đường ống được hoàn thành sẽ tiếp tục ở mức 'chiết khấu đáng kể', theo một chuyên gia của Jamestown Foundation", Semafor đưa tin. Hơn nữa, Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế cho rằng đòn bẩy gia tăng của Trung Quốc đối với Nga "có nghĩa là những nỗ lực của Nga nhằm chuyển hướng xuất khẩu khí đốt sang phía đông sau khi ‘chia tay’ năng lượng với Liên minh Châu Âu sẽ đạt được lợi ních hạn chế, khiến khoảng 150 tỷ mét khối khí đốt có khả năng bị mắc kẹt trong tương lai gần”.
Nguồn tin: xangdau.net
