Libya, nhà sản xuất dầu chủ lực của Bắc Phi, một lần nữa lại trở thành tiêu điểm, chủ yếu là do những khó khăn đang diễn ra trên thị trường của OPEC. Đồng thời, châu Âu đang coi thành viên OPEC này là nguồn lực tiềm năng cho các ngành công nghiệp đang ‘khát’ năng lượng của họ. Sau cuộc khủng hoảng năng lượng của châu Âu, chủ yếu là do cuộc xâm lược Ukraine của Nga, Nam Địa Trung Hải đã trở lại trong danh sách của các chính trị gia và nhà đầu tư. Tuy nhiên, trong bối cảnh cuộc nội chiến đang diễn ra, chia cắt đất nước thành hai phe phái chính đối đầu, các cường quốc quốc tế đã có chiến lược riêng của họ. Trong khi các cường quốc phương Tây, dẫn đầu là Hoa Kỳ và EU, đang ủng hộ chính phủ chính thức còn non trẻ của Libya, Nga và một số cường quốc Ả Rập chính thống vẫn liên kết với tướng Haftar ở miền đông Libya. Trong khi Libya vẫn sản xuất dầu ở mức thấp hơn nhiều so với mức lịch sử trước đây, các động thái đang được thực hiện để tăng đáng kể sản lượng trong những năm tới. Hiện tại, Moscow đang thiết lập một chiến lược mới quan trọng, trong đó không chỉ tăng cường mối liên kết Haftar-Moscow mà còn có cả lựa chọn gây rủi ro cho nguồn cung năng lượng của châu Âu.
Một số chuyên gia đã chỉ ra rằng các cuộc thảo luận hiện tại giữa Nga và Haftar chỉ có một mục tiêu chính: bắt châu Âu phải trả giá. Trong khi hầu hết các quyết định quân sự hoặc chính trị của Tướng Haftar được đánh giá là của riêng ông, thì giờ đây có vẻ như Moscow đang dẫn đầu một phần cuộc thảo luận, thực thi khả năng Nga nắm giữ tương lai dầu khí của Bắc Phi. Trong những tuần gần đây, việc Haftar đóng cửa mỏ dầu El Sharara của Libya, với công suất 300.000 thùng/ngày, chủ yếu ảnh hưởng đến nguồn cung cho các khách hàng châu Âu, vì 80% sản lượng này là chảy vào châu Âu. Các công ty điều hành hàng đầu của mỏ El Sharara gồm gã khổng lồ năng lượng của Na Uy Equinor, OMV của Áo, TotalEnergies của Pháp và nhà điều hành Repsol của Tây Ban Nha.
Truyền thông quốc tế không nhận ra mối liên hệ giữa lệnh đóng cửa và quyết định của các quan chức Ý tại Naples không cho phép con trai của Haftar, Saddam, nhập cảnh vào nước này. Động thái này diễn ra sau lệnh bắt giữ Saddam Haftar của Tây Ban Nha, đây cũng là một nhân vật lãnh đạo trong Quân đội Quốc gia Libya (LNA). Tây Ban Nha cáo buộc Saddam Haftar cố gắng mua máy bay không người lái gây chết người. Để đáp trả, Haftar đóng cửa mỏ El Sharara để gây sức ép với Madrid.
Đánh giá của Moscow về tình hình được thể hiện rõ. Một cuộc xung đột tiềm ẩn giữa các cường quốc được LNA hậu thuẫn của Libya và các nhà khai thác dầu khí châu Âu mở ra cơ hội cho quyền lợi của Nga. Gazprom, hoặc có thể là một thực thể Nga mới sáp nhập kết hợp Gazprom Neft, Rosneft và Lukoil, có thể can thiệp. Mặc dù điều này có vẻ không có khả năng xảy ra đối với các nhà quan sát phương Tây, nhưng động lực quyền lực trên thực địa ở miền đông Libya lại có lợi cho Moscow. Ảnh hưởng đang lan rộng của Nga đã thể hiện rõ ở Châu Phi cận Sahara, chẳng hạn như ở Mali và những nơi khác. Với khoảng 3.000 lính đánh thuê ở Libya, Moscow coi quốc gia này là trung tâm tiềm năng để mở rộng hơn nữa vào châu Phi. Việc củng cố mối quan hệ với Haftar có lợi cho cả thủ lĩnh quân phiệt Libya - người đang mất đi sự ủng hộ từ Abu Dhabi và Ai Cập - và chế độ đang gặp khó khăn của Putin.
Việc thiết lập một thành trì ở Libya phù hợp với các thỏa thuận hợp tác trước đây của Liên Xô và thúc đẩy mục tiêu của Moscow là nhắm vào nguồn cung cấp năng lượng của châu Âu. Libya, nắm giữ trữ lượng dầu lớn thứ 9 trên thế giới, có thể cung cấp khối lượng lớn dầu khí cho châu Âu nếu có thể đạt được kế hoạch hòa bình và thỏa thuận chia sẻ quyền lực giữa Haftar ở Benghazi (miền đông Libya) và Thủ tướng Abdul al-Dbeibeh được phương Tây hậu thuẫn ở Tripoli (miền tây Libya). Nếu không, Moscow có thể cố gắng đẩy các hãng khai thác dầu khí phương Tây rời đi và thay thế họ bằng các công ty khai thác của riêng mình.
Nếu thành công, Moscow không chỉ có thể biến các nguồn năng lượng của Libya thành vũ khí mà còn có thể tiếp cận được các khoáng sản và kim loại có giá trị tại quốc gia nay và Châu Phi cận Sahara. Libya đã thể hiện sự quan tâm ngày càng lớn trong việc gia nhập BRICS, một giải pháp thay thế về kinh tế và chính trị với các liên minh phương Tây. Các quan chức Libya đã xác nhận sự quan tâm này trong Diễn đàn Đối tác Nga-Châu Phi (ngày 9–10 tháng 11) tại Sochi, Nga, mặc dù vẫn chưa có lời mời chính thức nào được đưa ra.
Tháng trước, nền tảng điều tra Eekad đưa tin Moscow đã tăng cường sự hiện diện quân sự của mình tại Libya. Các lực lượng Nga đã thiết lập một số cầu hàng không đến căn cứ Brak Al Shati kể từ tháng 3, và các hoạt động tăng cường đã được báo cáo tại bốn căn cứ quân sự chiến lược khác: Al-Jufra, Al-Gardabiya, Al-Khadim và cảng Tobruk. Moscow dường như có ý định sử dụng các khu vực dầu khí phía đông Libya làm cửa ngõ vào Châu Phi.
Theo báo cáo của NOC, sản lượng dầu thô của Libya hiện ở mức 1,36 triệu thùng/ngày, với tham vọng đạt 2 triệu thùng/ngày vào cuối năm 2025.
Nguồn tin: xangdau.net
