Vào ngày 10 tháng 2, Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak đã thông báo Nga có kế hoạch cắt giảm sản lượng dầu thô 500.000 thùng mỗi ngày vào tháng 3, tức là khoảng 5% tổng sản lượng tại thời điểm viết bài. Điện Kremlin đã mô tả động thái này là sự trả đũa đối với chế độ trừng phạt của phương Tây và giới hạn giá. Tuy nhiên, các nhà quan sát thị trường lại bác bỏ lời giải thích này, thay vào đó cho rằng Moscow buộc phải điều chỉnh sản lượng dầu do tác động của lệnh trừng phạt cùng với nhiều yếu tố liên quan đến thị trường. Quan trọng nhất, trong cả hai trường hợp, điện Kremlin dường như có năng lực hạn chế trong việc vũ khí hóa hoạt động xuất khẩu dầu thô của mình ở mức độ mà họ đã cố gắng với nguồn cung khí đốt tự nhiên vào năm 2022.

Hiện tại, các hạn chế nghiêm trọng nhất của phương Tây áp đặt trực tiếp lên xuất khẩu dầu của Nga bao gồm:

• Lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Liên minh Châu Âu (với các ngoại lệ đáng chú ý, đặc biệt là liên quan đến nhập khẩu qua đường ống) có hiệu lực kể từ tháng 12 năm 2022;
• Giới hạn giá G7 đối với dầu thô nhập khẩu của Nga có hiệu lực kể từ tháng 12 năm 2022, ban đầu được đặt ở mức 60 USD/thùng và sẽ được điều chỉnh và xem xét hai tháng một lần;
• Lệnh cấm của EU đối với nhập khẩu các sản phẩm dầu (với một số ngoại lệ nhỏ) có hiệu lực từ tháng 2 năm 2023;
• Giới hạn giá G7 đối với việc nhập khẩu các sản phẩm dầu có hiệu lực kể từ tháng 2 năm 2023, được đặt ở mức 100 USD/thùng đối với các sản phẩm có giá cao hơn so với dầu thô và 45 USD/thùng đối với các sản phẩm có giá thấp hơn dầu thô.

Cho đến nay, những hạn chế này của phương Tây có tác động biến đổi hạn chế đối với sản lượng dầu thô nói chung của Nga, vì tổng mức sản xuất của nước này vẫn ổn định trong vài tháng qua ở mức khoảng 9,8 triệu hoặc 9,9 triệu thùng mỗi ngày. Và con số này chỉ thấp hơn một chút so với tốc độ sản xuất 10,2 triệu thùng mỗi ngày vào tháng 2 năm 2022. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là các biện pháp trừng phạt và trần giá của phương Tây không có tác động gì cả.

Trên thực tế, những hạn chế của phương Tây đã buộc các công ty năng lượng của Nga phải có một sự thay đổi đáng chú ý trong hướng xuất khẩu, với phần lớn dầu thô của Nga được chuyển từ châu Âu sang châu Á và dầu diesel được cung cấp cho khách hàng ở châu Phi, châu Phi. Trung Đông, Châu Á và thậm chí cả Nam Mỹ. Hơn nữa, các biện pháp trừng phạt - cùng với việc các công ty phương Tây không muốn nhập khẩu dầu của Nga - đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến giá dầu thô của Nga. Loại dầu thô chính của Nga, Urals, đã chính thức được giao dịch vào tháng 1 năm 2023 với mức thấp hơn tới 40 USD/thùng so với dầu Brent. Xét trong bối cảnh, trước cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào Ukraine, chênh lệch giá này không quá 3 hoặc 4 đô la một thùng.

Hiện tại, vẫn chưa chắc chắn liệu việc Moscow công bố cắt giảm sản lượng có chuyển thành giảm xuất khẩu dầu thô và các sản phẩm dầu khác hay một số hạn chế đối với sản xuất của nhà máy lọc dầu hay không. Một mặt, truyền thông đã tiết lộ rằng Nga có kế hoạch giảm đáng kể việc trung chuyển dầu thô qua các cảng phía Tây của nước này, bao gồm Primorsk, Ust-Luga và Novorossiysk. Một động thái như vậy sẽ hỗ trợ cho chênh lệch giá giữa Urals với Brent. Mặt khác, nên hiểu rằng việc tiếp thị các sản phẩm dầu đó dưới lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga khó khăn hơn nhiều so với dầu thô vì nhiều lý do bao gồm công suất lưu kho thấp hơn ở Nga và yêu cầu gần hơn về mặt địa lý để giao các sản phẩm đó cho khách hàng tiềm năng. Do đó, các công ty Nga có thể buộc phải giảm sản lượng lọc dầu, do đó làm giảm lượng dầu diesel sẵn có để xuất khẩu.

Tất nhiên, không thể loại trừ hoàn toàn khả năng Moscow sẽ không cố gắng vũ khí hóa hoạt động xuất khẩu dầu mỏ của mình giống như cách đã làm với xuất khẩu khí đốt tự nhiên vào năm 2022, đơn phương ngừng cung cấp cho một số nước châu Âu. Ví dụ, vào ngày 23 tháng 2, công ty dầu khí lớn của Ba Lan PKN Orlen tuyên bố công khai rằng Nga đã ngừng cung cấp dầu thô cho Ba Lan. Trên thực tế, một số quốc gia Trung và Đông Âu vẫn phụ thuộc vào dầu thô của Nga và không thể thay thế nhanh chóng hoặc hoàn toàn bằng các loại khác. Kết quả là, điều này khiến khu vực đó dễ bị Nga vũ khí hóa nguồn cung dầu thô trong tương lai và có khả năng sẽ dẫn đến tăng giá.

Mặc dù vậy, có vẻ như sự gián đoạn có thể xảy ra trong xuất khẩu dầu thô của Nga sẽ không lớn, đơn giản là vì tổng ngân sách nhà nước của Nga phụ thuộc quá nhiều vào doanh thu từ xuất khẩu dầu để bù đắp cho sự mất mát của tất cả những khách hàng châu Âu còn lại. Vào tháng 1 năm 2023, ngân sách Nga ghi nhận mức thâm hụt cao kỷ lục và các nhà phân tích không ngừng tranh luận về việc liệu nền kinh tế Nga có thể xử lý những tổn thất đáng kể về nguồn thu từ dầu khí hay không. Hơn nữa, nếu Điện Kremlin thực sự muốn hạn chế xuất khẩu dầu, thì lẽ ra họ nên cắt giảm nguồn cung vào năm 2022 khi một động thái như vậy có thể có tác động lâu dài đến thị trường thế giới - ít nhất là một tác động mạnh hơn nhiều so với tác động tiềm ẩn của việc thực hiện các biện pháp tương tự vào lúc này.

Nguồn tin: Jamestown Foundation

© Bản tiếng Việt của xangdau.net