Chu kỳ tính giá cÆ¡ sở lùi từ 30 ngày xuống còn 15 ngày, cùng vá»›i Ä‘ó biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá cÅ©ng giảm từ 7% xuống còn 2% thì doanh nghiệp được quyá»n tá»± quyết Ä‘iá»u chỉnh giá….
Những Ä‘iểm má»›i trong dá»± thảo Nghị định vá» kinh doanh xăng dầu sẽ giúp giá xăng dầu “cùng nhịp” vá»›i giá thế giá»›i? Trao đổi vá»›i Infonet, chuyên gia kinh tế Ngô Chí Long cho rằng, những Ä‘iểm má»›i này không những giúp giá thế giá»›i rút ngắn khoảng cách vá»›i giá thế giá»›i, mà còn khiến giá xăng dầu trong nÆ°á»›c “lạc nhịp” hÆ¡n. Cùng vá»›i Ä‘ó, doanh nghiệp sẽ lợi dụng biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh dÆ°á»›i 2% để tăng giá liên tục.
 |
| PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng, Nhà nÆ°á»›c nên áp giá trần cho mặt hàng xăng dầu |
Doanh nghiệp lợi dụng tăng giá liên tục
Trong dá»± thảo vá» Nghị định kinh doanh xăng dầu được Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng xây dá»±ng, hoàn thiện, thay đổi chu kỳ tính giá cÆ¡ sở từ 30 ngày lên 15 ngày. Theo ông, việc rút ngắn thá»i gian nhÆ° váºy thì tình trạng “lệch pha” giữa giá trong nÆ°á»›c, thế giá»›i sẽ chấm dứt?
Tôi cho là không những không chấm dứt tình trạng lệch pha giữa giá trong nÆ°á»›c và thế giá»›i nhÆ° lâu nay, mà còn khiến sá»± lệch pha này ná»›i rá»™ng hÆ¡n.
Theo quan Ä‘iểm của tôi chu kỳ tính giá cÆ¡ sở chỉ nên để 10 ngày, vì giá xăng dầu liên tục thay đổi. Song trong bối cảnh hiện nay, cÆ¡ quan quản lý Ä‘Æ°a ra phÆ°Æ¡ng án tính giá 15 ngày cÅ©ng có thể chấp nháºn được. NhÆ°ng tính ở thá»i Ä‘iểm nào để tránh được sá»± lệch pha lá»›n nhất, phù hợp nhất vá»›i giá thế giá»›i, thì phải tính toán lại.
Còn vá»›i phÆ°Æ¡ng án dá»± thảo Nghị định kinh doanh xăng dầu được Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng chấp bút, thì “chu kỳ tính giá cÆ¡ sở thá»±c hiện theo phÆ°Æ¡ng án giá cÆ¡ sở được tính bình quân của 15 ngày đầu của chu kỳ dá»± trữ xăng dầu bắt buá»™c”. NhÆ° thế nếu khoảng cách giữa lần thay đổi giá thứ nhất và thứ 2 là 40 ngày, theo quy định giá sẽ chỉ được tính dá»±a vào diá»…n biến giá của 15 ngày đầu chu kỳ, còn lại giá trong 25 ngày tiếp theo sẽ “bá» tất”.
Quy định nhÆ° váºy, rõ ràng Ä‘á»™ trá»… thá»i gian sẽ càng lá»›n hÆ¡n trÆ°á»›c. Khi giá thế giá»›i tăng, trong nÆ°á»›c lại giảm và ngược lại. Giá trong nÆ°á»›c và thế giá»›i ngược chiá»u nhau ở chá»— Ä‘ó.
Còn Ä‘iểm Ä‘iá»u chỉnh giá bán lẻ xăng dầu theo ba “nấc”: dÆ°á»›i 2%, từ trên 2 – dÆ°á»›i 7% và trên 7%. Trong Ä‘ó, nếu biên Ä‘á»™ dÆ°á»›i 2% doanh nghiệp sẽ được quyá»n tá»± quyết định giá. Ông Ä‘ánh giá ra sao vá» sá»± thay đổi này?
So vá»›i Nghị định 84 cÅ© thì biên Ä‘á»™ Ä‘iá»u chỉnh giá được chia theo 3 “nấc” Ä‘ã giảm xuống, từ 7% xuống còn 2% trong trÆ°á»ng hợp doanh nghiệp tá»± quyết định Ä‘iá»u chỉnh giá. Thế nhÆ°ng, tôi cho rằng vẫn duy trì những tá»· lệ trên thì bản chất trong cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá không thay đổi. Chiếc vá» bình được thay má»›i, nhÆ°ng ruá»™t thì vẫn là rượu cÅ©.
Theo quy định của Luáºt Giá thì trong trÆ°á»ng hợp thị trÆ°á»ng cạnh tranh yếu, còn tồn tại Ä‘á»™c quyá»n nhóm thì Nhà nÆ°á»›c vẫn phải định giá sàn hoặc trần. Xăng dầu vẫn là mặt hàng Ä‘á»™c quyá»n nhóm, còn doanh nghiệp có vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng, thì Ä‘áng lý Nhà nÆ°á»›c phải sá» dụng cÆ¡ chế định giá trần.
TrÆ°á»›c Ä‘ây cứ má»—i lần Ä‘iá»u chỉnh tăng giá chỉ 500 đồng/lít thì ngÆ°á»i dân Ä‘ã kêu rồi. Nay nếu vẫn để cách định giá theo kiểu lưỡng tính, doanh nghiệp sẽ lợi dụng việc tá»± định giá để tăng giá liên tục. Giá xăng tăng 2%, tức khoảng 400 – 500 đồng/lít là cả vấn Ä‘á», phần thiệt vẫn thuá»™c vá» ngÆ°á»i dân.
Phó Thủ tÆ°á»›ng Hoàng Trung Hải vừa chấp thuáºn Ä‘á» xuất của Bá»™ Tài chính, chuyển quyá»n Ä‘iá»u hành giá xăng dầu sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng. Theo ông, trả quyá»n Ä‘iá»u hành giá bán lẻ xăng dầu cho Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng liệu có thá»a mãn được mong muốn của ngÆ°á»i dân vá» má»™t cÆ¡ chế quản lý, giám sát để giá xăng dầu minh bạch, không còn chuyện “lệch pha” vá»›i giá thế giá»›i?
Äây là Ä‘á» xuất của Bá»™ Tài chính và Ä‘ã được chấp thuáºn. Hiện nay cải cách thể chế thì cải cách bá»™ máy hành chính cá»±c kỳ quan trá»ng. Má»—i bá»™, ngành được giao giữ má»™t chức năng quản lý riêng, chuyên sâu để không chồng chéo nhau. Vì thế Ä‘Æ°a mặt hàng vá» má»™t bá»™ phụ trách tránh chồng chéo trong hoàn cảnh này có thể coi là giải pháp tình thế.
Song có mấy Ä‘iểm tôi băn khoăn. TrÆ°á»›c hết, Bá»™ Tài chính trÆ°á»›c nay vẫn được giao quyá»n chức năng quản lý giá, nhÆ°ng khi có khó khăn, hoặc không “quản” được thì lại muốn “chối”, Ä‘ùn đẩy sang Ä‘Æ¡n vị quản lý khác để thoái thác trách nhiệm?
|
| Äiá»u chỉnh tính giá cÆ¡ sở xuống còn 15 ngày nhÆ°ng khoảng cách lệch pha vá»›i giá thế giá»›i lại ná»›i rá»™ng |
Thứ 2, chuyển quyá»n Ä‘iá»u hành giá mặt hàng xăng dầu sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, trong khi bá»™ này nắm trong tay hầu hết các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu lá»›n, có doanh nghiệp chiếm tá»›i trên 50% thị phần xăng dầu cả nÆ°á»›c nhÆ° Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), thì sẽ khó thoát khá»i việc Æ°u ái cho Ä‘Æ¡n vị “con” của mình.
Xem ra hy vá»ng giá xăng dầu minh bạch của ngÆ°á»i dân khó có thể đạt được, thÆ°a ông?
Trong má»™t gia Ä‘ình, quyá»n quản lý những đứa con chung không thuá»™c bố thì thuá»™c mẹ, nên bản chất ai quản thì không khác gì nhau. Äối vá»›i mặt hàng xăng dầu cÅ©ng thế thôi, bá»™ nào quản cÅ©ng thế nhÆ°ng cÆ¡ chế này Ä‘òi há»i phải công khai minh bạch, đặc biệt vá»›i mặt hàng mang tính Ä‘á»™c quyá»n thì càng phải chú ý tá»›i sá»± minh bạch.
Vì mặt hàng xăng dầu hiện nay vẫn là Ä‘á»™c quyá»n nhóm. Liệu chuyển sang Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng quản lý mặt hàng này có hiệu quả hay không, khách quan, và đảm bảo lợi ích hài hòa 3 bên (Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và ngÆ°á»i dân) không? Hay má»—i khi doanh nghiệp “than thở” khó khăn, giá thế giá»›i vừa tăng chút, há» muốn tăng là bá»™ lại “thÆ°Æ¡ng”, lại đồng ý ngay?
Chúng ta Ä‘ã nói nhiá»u tá»›i việc minh bạch thông tin nhÆ°ng quan trá»ng hiện nay là minh bạch nhÆ° thế nào, phải cụ thể hóa rõ ràng chứ trong Ä‘iá»u kiện kinh doanh xăng dầu của ta hiện nay có nhiá»u yếu tố rất khó kiểm soát nhÆ° tiá»n chi hoa hồng đại lý chẳng hạn, dù anh có công bố thì cÅ©ng không thể nào rõ được. Tất cả phải được lượng hóa cụ thể, chi tiết thì ngÆ°á»i dân má»›i có lòng tin vào chính sách Ä‘iá»u hành của các cÆ¡ quan quản lý được.
TrÆ°á»›c khi nháºn quyá»n Ä‘iá»u hành giá xăng dầu, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã ban hành Chỉ thị 11 vá» minh bạch giá Ä‘iện, xăng dầu trong thá»i gian tá»›i. Äây phải chăng là “bÆ°á»›c đệm” để cÆ¡ quan này “nắn gân” những Ä‘Æ¡n vị kinh doanh trá»±c thuá»™c?
CÅ©ng có thể coi Ä‘ây là Ä‘á»™ng thái tốt mà Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c để “dá»n Ä‘Æ°á»ng” cho việc quản lý sau này của mình đỡ “tiếng” nếu có Æ°u ái quá cho doanh nghiệp trá»±c thuá»™c. NhÆ°ng Chỉ thị 11 buá»™c các doanh nghiệp xăng dầu phải công khai báo cáo tài chính, lÆ°Æ¡ng, thưởng của toàn bá»™ nhân sá»±… cÅ©ng chỉ mang ý nghÄ©a má»™t phần.
Cái chính, thá»i gian qua trong quản lý kinh doanh xăng dầu vẫn “cá»™m” lên chuyện giá cả gây bức xúc trong ngÆ°á»i dân. Từ thiếu minh bạch, thiếu công khai, thiếu giám sát đến chuyện giá tăng nhanh, giảm nhá» giá»t và ngược chiá»u vá»›i giá thế giá»›i…. Khi vá» má»™t tay quản lý của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng những “Ä‘iểm trừ” này có khắc phục được, hay chỉ làm rối thêm?
Nguồn tin: Infonet
