ChÆ°a kịp lắng chuyện Nhà máy Lọc dầu Dung Quất tồn kho hÆ¡n 750.000 tấn xăng dầu trong bối cảnh nền kinh tế Ä‘ang phải nhập xăng dầu thì cuối tuần qua, lại rá»™ lên chuyện má»™t loạt nhà máy xi măng đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ ngÆ°ng trệ sản xuất vì thiếu than trong khi ngành than từ đầu năm đến nay Ä‘ã xuất khẩu trên 1 tỉ USD!Chuyện thiếu - thừa kể trên dù có nhiều cách giải thích khác nhau nhÆ°ng tá»±u trung, vẫn là lá»—i hệ thống của cÆ¡ chế giá và sâu xa hÆ¡n, là hệ quả của Ä‘á»™c quyền.

Hiện má»—i năm, ngành than xuất khẩu xấp xỉ 40%-50% tổng sản lượng khai thác. Và theo tính toán của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, từ năm 2015, VN má»›i phải nhập khẩu than cho má»™t số ngành đặc thù nhÆ°ng hiện Ä‘ã có nhiều doanh nghiệp sản xuất Ä‘iện, xi măng... đề xuất cho nhập khẩu than. Chỉ riêng các nhà máy nhiệt Ä‘iện, dá»± báo Ä‘ã thiếu khoảng 6 triệu tấn than. Tập Ä‘oàn Than - Khoáng sản VN (TKV) nêu lý do than bán cho sản xuất trong nÆ°á»›c giá rẻ hÆ¡n so vá»›i than xuất khẩu nên Æ°u tiên xuất khẩu, thu lợi nhuận để bù lá»—!

Xăng dầu Dung Quất “ế”, cÅ©ng không chỉ do chuyện dá»± báo sai cung - cầu nhÆ° lãnh đạo Tập Ä‘oàn Dầu khí VN (PVN) nhìn nhận, mà do toàn bá»™ xăng dầu của Dung Quất Ä‘ã được PV Oil - má»™t thành viên của PVN - bao tiêu. Các doanh nghiệp khác, kể cả “anh cả” Petrolimex, muốn mua đều phải qua cá»­a PV Oil, vá»›i phí hoa hồng Ä‘áng kể. TÆ°Æ¡ng tá»±, là chuyện Ä‘iện. Năm nào trên nghị trường, Chính phủ cÅ©ng hứa sẽ xây dá»±ng, Ä‘iều tiết nguồn cung để hạn chế tình trạng thiếu Ä‘iện nhÆ°ng Ä‘iện vẫn thiếu, vẫn cúp - năm sau trầm trọng hÆ¡n năm trÆ°á»›c! Trong má»™t loạt nguyên nhân được Ä‘Æ°a ra, nhÆ° nhu cầu sá»­ dụng Ä‘iện tăng; máy móc trong sản xuất, trang thiết bị trong tiêu dùng lạc hậu, tiêu tốn nhiều năng lượng... thì nguyên nhân Ä‘á»™c quyền của ngành Ä‘iện vẫn là bao trùm. Bởi Ä‘ã có khá nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nÆ°á»›c muốn đầu tÆ° vào ngành Ä‘iện nhÆ°ng vấp phải cÆ¡ chế giá và phân phối trên mạng lÆ°á»›i của Tập Ä‘oàn Điện lá»±c VN (EVN).

Phân tích vậy để thấy Ä‘iệp khúc thiếu-thừa vẫn sẽ lặp lại nếu không sá»›m chấm dứt Ä‘á»™c quyền các ngành xăng dầu, Ä‘iện, than...

Nguồn: nld