Giới hạn giá là chủ đề thường xuyên được nhắc tới trong những ngày này trên thị trường năng lượng. Liên minh châu Âu sẽ giới hạn giá khí đốt và nhóm G7 đang cố gắng giới hạn giá dầu xuất khẩu của Nga. Cả hai đều dẫn đến sự can thiệp trực tiếp vào thị trường thuộc loại thường gắn liền với các chế độ độc tài. Liệu giá trần có thể giết chết thị trường tự do? Ý tưởng về thị trường tự do là một nơi trong đó giá của một sản phẩm hoặc hàng hóa được xác định hoàn toàn bởi các nguyên tắc cơ bản của nó: cung và cầu. Thực tế là không có thị trường hoàn toàn tự do ngày nay. Có quá nhiều người chơi trên thị trường lớn -chẳng hạn như ngân hàng đầu tư hoặc quỹ đầu tư quốc gia- vốn có đủ quyền lực để điều chỉnh giá vào bất kỳ lúc nào.
Tuy nhiên, biến động thị trường là một chuyện. Sự can thiệp trực tiếp lại hoàn toàn là một chuyện khác. Tuy nhiên, trong thời kỳ khủng hoảng và hoảng loạn, các quyết định cần được đưa ra hiếm khi thuộc loại phổ biến. Giới hạn giá khí đốt ở Liên minh châu Âu có lẽ là ví dụ điển hình nhất cho đến nay.
Khoảng 15 thành viên của khối ủng hộ ý tưởng giới hạn giá khí đốt tự nhiên nhập khẩu. Điều đó nghe có vẻ là một quyết định phù hợp. Tuy nhiên, nó không phổ biến đối với các nhà cung cấp loại khí đốt này, bao gồm Na Uy, Qatar và Hoa Kỳ.
Một trong những người phản đối đáng chú ý của giới hạn giá khí đốt trên toàn EU là Đức, đây cũng là nhà nhập khẩu khí đốt lớn nhất trong khối. Giới hạn giá “luôn tiềm ẩn rủi ro rằng các nhà sản xuất sau đó sẽ bán khí đốt của họ ở nơi khác”, Thủ tướng Olaf Scholz cho biết trong các bình luận về giới hạn giá, tóm tắt một cách hiệu quả vấn đề lớn nhất với việc áp giá trần một cách gượng gạo.
Vấn đề lớn hơn là giới hạn giá này tạo thành sự can thiệp trực tiếp của chính phủ vào cách thị trường hoạt động, điều này ngăn cản chúng tiếp tục hoạt động. Và điều này có nguy cơ đổ vỡ thực sự.
Nếu chúng ta coi giới hạn giá như một loại trợ cấp - đó là cách Đức đang thực hiện giới hạn giá của riêng mình, với giá khí đốt và điện thấp hơn cho một mức tiêu thụ nhất định - thì bức tranh và rủi ro có thể trở nên rõ ràng hơn.
Việc trợ giá cho một sản phẩm hoặc một dịch vụ thường dẫn đến nhu cầu lớn hơn đối với sản phẩm hoặc dịch vụ này. Nhưng nếu nguồn cung hạn chế - và nguồn cung khí đốt cho châu Âu từ các nhà sản xuất khác ngoài Nga thực sự bị hạn chế - thì giá thị trường sẽ tăng lên.
Điều này có nghĩa là các chính phủ đang trợ cấp cho sản phẩm hoặc dịch vụ sẽ cần phải trả nhiều hơn để trợ cấp cho sản phẩm hoặc dịch vụ đó. Vì thế sẽ dẫn đến thuế cao hơn vì tiền phải đến từ một nơi nào đó. Suy cho cùng, dù sao thì người tiêu dùng cũng phải trả nhiều hơn, theo một cách vòng vo hơn.
Đây là một hệ thống rất mong manh, bằng chứng là sự sụp đổ của các nền kinh tế trong khối Liên Xô cũ sau sự sụp đổ của các chính phủ độc tài của họ và sự trở lại thị trường tự do, nơi giá cả được xác định bởi cung và cầu sau nhiều năm bao cấp nặng nề. Đó không phải là một bức tranh đẹp.
Trong khi đó, khi các nhà lãnh đạo EU cân nhắc về giới hạn giá, G7 đã tuyên bố sẽ sẵn sàng với áp giá trần cho dầu của Nga trong vòng vài tuần. Rõ ràng, ý tưởng về việc có một mức giá thả nổi đã bị loại bỏ để thay thế cho một mức giá cố định, được thực thi bởi các công ty bảo hiểm và cung cấp dịch vụ tài chính trong các thành viên của nhóm. Tuy nhiên, nhiều câu hỏi vẫn chưa được giải đáp.
Những điều này đã được tóm tắt gần đây nhất trong bài viết của Reuters, trong đó nói rằng điều G7 đang đặt cược chủ yếu là thực tế là 95% đội tàu vận tải biển trên thế giới nhận được bảo hiểm từ các Câu lạc bộ Bảo vệ & Bồi thường Quốc tế, có trụ sở tại Vương quốc Anh. Nếu các công ty bảo hiểm này từ chối bảo hiểm hàng hóa của Nga, thì những lô hàng này sẽ chẳng thể đi đến đâu.
Tất nhiên, các nhà bình luận lưu ý rằng người mua cũng có thể bảo hiểm hàng hóa, có nghĩa là Trung Quốc và Ấn Độ có thể tiếp tục nhận dầu của Nga với khối lượng đáng kể miễn là họ có thể thuê được tàu, điều này cũng có thể là một thách thức.
Tuy nhiên, thực tế là bảy quốc gia giàu nhất thế giới đã cùng nhau thống nhất mức giá trần của mặt hàng được giao dịch nhiều nhất trên thế giới là một vấn đề lớn: theo một cách nào đó, đó là một sự can thiệp vào thị trường ở quy mô lớn hơn so với ý tưởng giới hạn giá khí đốt của EU. Và điều này làm cho nó có khả năng nguy hiểm hơn.
Nếu Nga thực hiện kế hoạch ngừng bán dầu cho các nước tham gia giới hạn giá, điều này có thể dẫn đến việc cắt giảm thêm sản lượng dầu hơn nữa của nước này. Điều này sẽ làm thu hẹp nguồn cung toàn cầu vốn đã eo hẹp, đẩy giá dầu lên cao hơn vừa góp phần gây ra lạm phát mà cả thế giới đang phải vật lộn chống chọi.
Tuy nhiên, rủi ro lớn nhất là các sáng kiến giới hạn giá này mở ra cánh cửa cho sự can thiệp thị trường nhất quán hơn trong tương lai. Nếu nó có thể xảy ra một lần, nó có thể xảy ra lần nữa, và mỗi lần liên tiếp sẽ dễ dàng hơn và có lẽ cảm thấy tự nhiên hơn. Và nếu kiểu can thiệp này kéo dài, có thể nói, nó sẽ đánh dấu sự chấm hết của ngay cả sự ảo tưởng về một thị trường tự do và bắt đầu một kỷ nguyên mới.
Nguồn tin: xangdau.net
