- Giá dầu thô trên thị trường thế giá»›i vẫn có xu hÆ°á»›ng sụt giảm mạnh. Nhiều quốc gia xuất khẩu dầu mỏ lao Ä‘ao vì giá dầu ở mức thấp. Chắc chắn giá dầu thấp sẽ ảnh hưởng không nhỏ tá»›i việc thu ngân sách của Việt Nam. Tuy nhiên, về tổng thể, giá dầu thô thấp lại có thể tạo ra môi trường thuận lợi cho quá trình phục hồi kinh tế.

Ná»—i lo thất thu ngân sách

Các chuyên gia kinh tế có chung nhận định rằng, diá»…n biến giá dầu thô là yếu tố chi phối lá»›n nhất đến kinh tế Việt Nam trong năm 2015. Má»›i Ä‘ây, trong cuá»™c họp bàn để thống nhất phÆ°Æ¡ng án ứng phó vá»›i tình hình giá dầu thô thế giá»›i, Bá»™ Kế hoạch và Đầu tÆ°, Bá»™ Tài chính, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Ngân hàng Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã Ä‘Æ°a ra nhiều kịch bản giá dầu, trong Ä‘ó có cả kịch bản giá dầu xuống còn 40USD/thùng.

Ngành bị ảnh hưởng lá»›n nhất và trá»±c tiếp nhất của việc giảm giá dầu thô là ngành dầu khí. Ông Nguyá»…n Xuân SÆ¡n, Chủ tịch Há»™i đồng thành viên Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) cho biết, tập Ä‘oàn Ä‘ã tá»± xây dá»±ng phÆ°Æ¡ng án cho các chỉ tiêu, kế hoạch thá»±c hiện trong năm 2015. Theo Ä‘ó, nếu giá dầu là 100USD/thùng thì tổng doanh thu toàn PVN sẽ đạt hÆ¡n 718.000 tá»· đồng; ná»™p ngân sách Nhà nÆ°á»›c 159.000 tá»· đồng. Tuy nhiên, ở tình huống xấu nhất, nếu giá dầu xuống mức 40USD/thùng thì tổng doanh thu của tập Ä‘oàn sẽ chỉ còn 434.500 tá»· đồng; ná»™p ngân sách Nhà nÆ°á»›c 79.800 tá»· đồng. NhÆ° vậy, từ kịch bản tốt nhất, đến kịch bản xấu nhất thì doanh thu của PVN giảm tá»›i 283.500 tá»· đồng và Ä‘óng góp ngân sách giảm 79.200 tá»· đồng. Để đối phó vá»›i giá dầu thấp, PVN sẽ tính toán đến hiệu quả khai thác của từng mỏ, mỏ nào giá thành khai thác quá cao sẽ tạm ngừng. Cùng vá»›i Ä‘ó, PVN sẽ Ä‘iều phối hợp lý giữa sản lượng khai thác và xuất khẩu.

Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam khai thác dầu thô ở mỏ Bạch Hổ. Ảnh: Phú Quý.

Chỉ riêng khoản thu ngân sách từ PVN Ä‘ã có nguy cÆ¡ bị hụt 79.200 tá»· đồng. Tuy nhiên, do tăng trưởng kinh tế và tiền Ä‘óng thuế có thể bù đắp cho khoản hụt thu từ dầu thô, nên về tổng thể con số thất thu ngân sách có thể thấp hÆ¡n. Bá»™ Kế hoạch và Đầu tÆ° tính toán khi giá dầu giảm ở mức 60USD/thùng, ngân sách sẽ hụt thu 1.500 tá»· đồng; nếu 50USD/thùng, ngân sách hụt thu 9.500 tá»· đồng và nếu 40USD/thùng, ngân sách sẽ hụt thu 11.500 tá»· đồng (khi giá dầu 40USD/thùng thì PVN phải giảm sản lượng khai thác từ 1,8 đến 2 triệu tấn dầu).

Xem xét tác Ä‘á»™ng của giá dầu đến tăng trưởng kinh tế, các chuyên gia lo ngại vá»›i ba kịch bản về giá dầu thô khi trượt xuống mức 60USD/thùng, 50USD/thùng và 40USD/thùng thì tăng trưởng kinh tế cÅ©ng sẽ giảm tÆ°Æ¡ng ứng 0,21 Ä‘iểm phần trăm; 0,56 Ä‘iểm phần trăm và 1 Ä‘iểm phần trăm so vá»›i dá»± kiến. Nếu vậy, ở tình huống xấu nhất thì có nguy cÆ¡ tăng trưởng kinh tế của năm 2015 sẽ chỉ đạt 5,2% thay vì mức 6,2% nhÆ° chỉ tiêu mà Chính phủ Ä‘ã đề ra.

Thế nhÆ°ng, trong phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1-2015 vừa qua, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Nguyá»…n Tấn DÅ©ng Ä‘ã khẳng định, dù trong tình hình nêu trên, Chính phủ sẽ Ä‘iều hành để giữ mục tiêu tăng trưởng 6,2%, không để đảo lá»™n cân đối ngân sách, đồng thời kiểm soát lạm phát ở mức 5%.

CÆ¡ há»™i kích thích nền kinh tế

Bên cạnh việc thất thu ngân sách, giá dầu giảm lại tạo cÆ¡ há»™i thuận lợi cho việc ổn định kinh tế vÄ© mô, kích thích doanh nghiệp phát triển. Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia dá»± báo, vá»›i diá»…n biến giá dầu nhÆ° trên thì giá cả trong nÆ°á»›c và thế giá»›i sẽ giảm. Lạm phát trong năm 2015 có thể giảm khoảng 1,1 Ä‘iểm phần trăm so vá»›i lạm phát bình quân năm 2014 và đạt khoảng 3%.

Tiến sÄ© Lê Xuân NghÄ©a, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia cÅ©ng nhất trí vá»›i cách tính trên. Ông cho rằng, nếu tính tác Ä‘á»™ng nhiều vòng, giá dầu ở mức 40USD/thùng thì lạm phát sẽ giảm khoảng 1%. Theo ông, Ä‘ó là yếu tố rất tích cá»±c giúp ổn định kinh tế vÄ© mô của Việt Nam. Lạm phát thấp thì cùng má»™t khoản tiền sẽ mua được nhiều hàng hóa hÆ¡n.

Tuy chỉ số lạm phát theo dá»± báo sẽ giữ ở mức thấp, nhÆ°ng Ä‘ây không phải là dấu hiệu của giảm phát. Vì hiện nay, tất cả các chỉ số “cung” và “cầu” của nền kinh tế đều Ä‘ang có xu hÆ°á»›ng tăng cao. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 1-2015 tăng tá»›i 17,5% so vá»›i cùng kỳ, trong Ä‘ó công nghiệp chế biến chế tạo tăng 19,4%, cao hÆ¡n nhiều so vá»›i mức tăng của tháng 1-2014 và mức tăng bình quân các tháng năm 2014. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 1 Æ°á»›c tính đạt 275,5 nghìn tá»· đồng, tăng 2,2% so vá»›i tháng trÆ°á»›c. So vá»›i cùng kỳ năm 2014, tổng mức hàng hóa bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 1-2015 tăng 13%, loại trừ yếu tố giá tăng 11,9%. Nguồn vốn đầu tÆ° cho nền kinh tế cÅ©ng Ä‘ang tăng nhanh. Vốn đầu tÆ° thá»±c hiện từ nguồn ngân sách Nhà nÆ°á»›c tháng 1 Æ°á»›c tính đạt 12.996 tá»· đồng, tăng 8,5% so vá»›i cùng kỳ năm 2014. Từ đầu năm đến thời Ä‘iểm 20-1-2015, Ä‘ã có thêm 44 dá»± án đầu tÆ° trá»±c tiếp của nÆ°á»›c ngoài được cấp phép má»›i vá»›i số vốn đăng ký đạt 392,2 triệu USD, tăng 10% về số dá»± án và tăng 85,8% về số vốn so vá»›i cùng kỳ năm 2014.

“Trong bối cảnh chính sách tiền tệ Ä‘ã gần hết dÆ° địa và chính sách tài khóa bị giá»›i hạn bởi nợ công thì giá dầu giảm chính là gói kích thích kinh tế trời cho vá»›i toàn thế giá»›i, trong Ä‘ó có Việt Nam. Bởi vì, giá dầu giảm sẽ khôi phục lại tổng cầu của thế giá»›i, và Ä‘iều này sẽ rất có lợi cho nền kinh tế Việt Nam-má»™t nền kinh tế hÆ°á»›ng tá»›i xuất khẩu”, TS Lê Xuân NghÄ©a lý giải. Má»™t số ý kiến gợi ý Chính phủ nên Ä‘ánh thuế xăng dầu thành phẩm nhập khẩu cao hÆ¡n để tăng nguồn thu ngân sách, bù lại khoản thất thu từ giá dầu thô. NhÆ°ng theo ông Lê Xuân NghÄ©a thì không nên tăng thuế mà ngược lại nên phát huy tối Ä‘a lợi ích từ đợt giảm giá dầu để kích thích sá»± phát triển của doanh nghiệp.

TS Trần Du Lịch, Phó trưởng Ä‘oàn chuyên trách Đoàn Đại biểu Quốc há»™i TP Hồ Chí Minh, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc há»™i nhìn nhận rằng, khoảng 6 tháng nữa má»›i Ä‘ánh giá được chính xác những tác Ä‘á»™ng của việc giá dầu giảm. Tuy nhiên, có thể thấy, giá dầu giảm thì kinh tế Việt Nam sẽ có lợi vì giảm được chi phí sản xuất, nâng được sức cạnh tranh. Đặc biệt, khi mà chỉ số tiêu hao năng lượng của nền kinh tế Việt Nam còn quá cao thì giá dầu giảm sẽ là má»™t tin mừng. Theo TS Trần Du Lịch, giá dầu giảm ảnh hưởng tá»›i thu ngân sách từ xuất khẩu dầu thô. NhÆ°ng khi doanh nghiệp giảm được chi phí, tăng tính cạnh tranh thì phần thu tăng lên của nền kinh tế sẽ bù đắp. “Việt Nam không sợ rằng giảm giá dầu thô thì sẽ thất thu ngân sách”, TS Trần Du Lịch khẳng định.

Trên thá»±c tế, người dân và toàn xã há»™i Ä‘ang được hưởng lợi rất nhiều khi giá xăng, dầu giảm mạnh bất ngờ. Đến nay, giá xăng Ä‘ã giảm hÆ¡n 1/3, chỉ còn hÆ¡n 15.600 đồng/lít. Giá cÆ°á»›c vận tải có xu hÆ°á»›ng giảm, tuy chÆ°a nhiều, nhÆ°ng là dấu hiệu tốt, là cÆ¡ há»™i để giá cả hàng hóa, chi phí sản xuất giảm theo.

Có thể thấy rằng, mặc dù cÅ©ng là nÆ°á»›c xuất khẩu dầu thô, nhÆ°ng trong lúc nhiều quốc gia Ä‘ang lao Ä‘ao trÆ°á»›c cÆ¡n suy giảm giá dầu, đồng tiền bị mất giá nghiêm trọng thì nền kinh tế Việt Nam vẫn Ä‘ang trên Ä‘à phục hồi, giá trị VNĐ ổn định. Đó chính là minh chứng cho thấy, cái chất của nền kinh tế Việt Nam Ä‘ã dần biến chuyển từ nền kinh tế dá»±a nhiều vào xuất khẩu tài nguyên, xuất khẩu thô, sang nền kinh tế chế biến và dịch vụ, nghÄ©a là Ä‘ã tăng được giá trị chất xám. Hiện nay, thu từ dầu thô chỉ còn chiếm khoảng 11% trong tổng thu ngân sách của Việt Nam.

Giá dầu thô giảm Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên sẽ tạo ra những bất lợi nhÆ°ng nó cÅ©ng là cÆ¡ há»™i để chúng ta phải đẩy nhanh tốc Ä‘á»™ đổi má»›i, tái cÆ¡ cấu nền kinh tế, hÆ°á»›ng tá»›i sá»± hiệu quả và tiết kiệm hÆ¡n.

Nguồn tin: QĐVN