Nghị định 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu ban hành ngày 15/10/2009 thá»±c sá»± là bÆ°á»›c tiến bá»™ khi lần đầu tiên Chính phủ cho phép doanh nghiệp có quyền tá»± định giá bán lẻ trong khuôn khổ quản lý của nhà nÆ°á»›c. Tuy nhiên, chỉ thá»±c hiện má»™t quý, Bá»™ Tài chính Ä‘ã siết lại. Gần Ä‘ây, sau hÆ¡n 2 năm tạm hoãn, quyền tá»± định giá má»›i được trao lại cho doanh nghiệp.

Trả lại quyền định giá cho doanh nghiệp

Nghị định 84 được Ä‘ánh giá là cách mạng trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu, bởi lần đầu tiên Chính phủ trao quyền định giá bán lẻ xăng dầu cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp tá»± chịu trách nhiệm về kết quả kinh doanh, nếu tham gia bình ổn thị trường sẽ có cÆ¡ chế bù đắp...

Tuy nhiên, Ä‘ánh giá về hÆ¡n 2 năm thá»±c hiện Nghị định 84, hầu hết các DN đầu mối nhập khẩu cho rằng, Điều 27- ná»™i dung tiến bá»™ nhất trong nghị định, cho phép doanh nghiệp tá»± định giá trong mức Ä‘á»™ nhất định- thời gian qua Ä‘ã không được thá»±c hiện tốt. Chế Ä‘á»™ tá»± định giá chỉ thá»±c hiện trong quý I/2010. Còn sau Ä‘ó, giá xăng dầu tăng hay giảm đều do Bá»™ Tài chính định Ä‘oạt.

Mục Ä‘ích của Nghị định 84 là Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, vậy nên việc cÆ¡ quan quản lý thay doanh nghiệp định giá trong suốt má»™t thời gian dài là không phù hợp. Vì thế, ngày 29/6/2012, Bá»™ Tài chính “thả” lại quyền quyết định giá cho doanh nghiệp. Điều này càng khẳng định quyết tâm của Chính phủ tiếp tục Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế giá thị trường.

Mặc dù quyền tá»± định giá bán xăng dầu Ä‘ã được trả lại cho doanh nghiệp, song Liên Bá»™ Tài chính- Công ThÆ°Æ¡ng vẫn tiếp tục giám sát việc định giá của doanh nghiệp. Trong trường hợp doanh nghiệp muốn Ä‘iều chỉnh giá, do có biến Ä‘á»™ng tạo chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán hiện hành nhÆ°ng trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh, doanh nghiệp phải đăng ký giá vá»›i Liên Bá»™ để xem xét lá»±a chọn phÆ°Æ¡ng án xá»­ lý hài hòa giữa Ä‘iều hành thuế, phí, Quỹ Bình ổn và giá xăng dầu cho phù hợp.

Khoản lá»— hÆ¡n 5.000 tá»· đồng chÆ°a được xá»­ lý

Theo Nghị định 84, doanh nghiệp có trách nhiệm tham gia bình ổn giá được bù đắp lại những chi phí tham gia, nhÆ°ng thá»±c tế, thời gian qua, việc Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu luôn chậm hÆ¡n biến Ä‘á»™ng giá thế giá»›i, vì thế giá bán lẻ luôn thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở. Trong khi Ä‘ó, để kiềm chế lạm phát, 3- 4 doanh nghiệp đầu mối lá»›n nhất (Petrolimex, PV Oil, Petex) phải thá»±c hiện nhiệm vụ chính trị là “nén giá”, tăng nhập khẩu để bù đắp phần thiếu hụt do các doanh nghiệp nhỏ bỏ thị trường. Do Ä‘ó, doanh nghiệp càng lá»›n lá»— càng to.

Vì chÆ°a có quy định cụ thể bù đắp những chi phí hợp lý cho doanh nghiệp tham gia bình ổn giá, hậu quả là các DN bị lá»— hÆ¡n 5.000 tá»· đồng, đến nay chÆ°a có hÆ°á»›ng xá»­ lý.

Điều này gây khó khăn về tài chính cho các DN, làm cho vốn của chủ sở hữu Ä‘ã ít lại càng bị áp lá»±c do khoản vay tín dụng ngày má»™t tăng (năm 2010 vay tín dụng khoảng 17.000 tá»· đồng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 189% vốn chủ sở hữu, năm 2011 vay tín dụng gần 27.000 tá»· đồng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 193% vốn chủ sở hữu), khó khăn về vay tín dụng ngân hàng để kinh doanh xăng dầu, khó khăn trong nhận tín dụng mua xăng dầu của đối tác nÆ°á»›c ngoài, khó duy trì ổn định hệ thống phân phối xăng dầu…

Những tồn đọng cần tiếp tục xá»­ lý

Trong Ä‘ánh giá về Nghị định 84, các DN cÅ©ng kiến nghị, chi phí kinh doanh định mức được quy định từ năm 2009 đến nay không còn phù hợp (bao gồm cả chi phí dành cho tổng đại lý, đại lý). Bên cạnh Ä‘ó cÆ¡ chế vận hành Quỹ bình ổn giá, tổ chức và quản lý hệ thống phân phối, quản lý chất lượng xăng dầu trong hệ thống phân phối… thá»±c tế khi thá»±c hiện nghị định còn nhiều Ä‘iểm bất cập nên cÅ©ng cần sá»­a đổi hợp lý.

Đặc biệt, để ổn định thuế trong chi phí kinh doanh xăng dầu, các DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu mong muốn Nhà nÆ°á»›c áp thuế nhập khẩu cố định theo khối lượng (trong vòng 1 năm hoặc chí ít là 1 quý).

Đồng thời để minh bạch, công khai cách tính giá xăng dầu, Bá»™ Tài chính (là cÆ¡ quản quản lý khách quan nhất) nên thường xuyên niêm yết giá cÆ¡ sở xăng dầu theo thời gian nhất định.

Trao quyền định giá cho doanh nghiệp nhÆ°ng Liên Bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng sẽ giám sát chặt chẽ. Khi muốn Ä‘iều chính giá bán, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu phải đăng ký vá»›i Liên Bá»™ để xem xét phÆ°Æ¡ng án hài hòa nhiều bên.

Nguồn tin: Baocongthuong