Câu chuyện về giá xăng dầu thời gian qua Ä‘ã khiến dÆ° luận đặt má»™t dấu hỏi về tính minh bạch của thị trường này. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu vẫn còn tồn tại tình trạng chỉ có má»™t số doanh nghiệp đầu mối đảm nhiệm việc nhập khẩu cÅ©ng nhÆ° định giá thì sẽ không bao giờ xóa bỏ được tình trạng Ä‘á»™c quyền, cÅ©ng nhÆ° không thể nào có cái gọi là "cÆ¡ chế thị trường” đối vá»›i thị trường này. Xung quanh câu chuyện này, Đại Đoàn Kết Ä‘ã có cuá»™c trao đổi vá»›i ông Mai Xuân Hùng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế (UBKT) của Quốc há»™i.

 

Quả thá»±c, nếu áp giá xăng dầu theo cách tính quy định bình quân 30 ngày nhÆ° cách tính vừa qua là chÆ°a ổn. Bản thân Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) có lúc nhập được vào thời Ä‘iểm này, có lúc nhập vào thời Ä‘iểm kia, nên việc Ä‘iều chỉnh giá không phải cứ tính theo giá quốc tế bình quân 30 ngày được. Có khi hàng Ä‘ang trên đường về, Ä‘ã ký vá»›i giá cao, nhÆ°ng khi về đến nÆ¡i thì giá lại hạ. Vì vậy để làm rõ mức giá, phải xác định được thời gian trung chuyển trên đường Ä‘i của dầu từ khi mua đến lúc về cÅ©ng nhÆ° giá tại thời Ä‘iểm nhập.

 

 

Chính phủ Ä‘ã giao cho Bá»™ Tài chính "ngồi” vá»›i Tổng công ty xăng dầu để rà soát lại, định hÆ°á»›ng lại thật rõ ràng cÆ¡ chế hoạt Ä‘á»™ng cÅ©ng nhÆ° việc định giá của mặt hàng này. Về phía UBKT của Quốc há»™i, chúng tôi cÅ©ng Ä‘ã Ä‘Æ°a ra kiến nghị cần phải Ä‘iều chỉnh giá giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, xoá bỏ cÆ¡ chế Ä‘á»™c quyền xăng dầu càng sá»›m càng tốt. Tuy nhiên, có vấn đề bất cập ở Ä‘ây là, khi mình há»— trợ giá cho giá xăng dầu trong nÆ°á»›c thì vô tình mình há»— trợ cho cả Lào, Campuchia và má»™t số nÆ°á»›c thuá»™c khu vá»±c Đông Nam Á. Chẳng hạn, khi giá xăng dầu thấp, người dân Ä‘ánh cá họ sẽ "quên” mất ngành nghề chính của mình là Ä‘ánh cá mà lại chuyển sang việc kinh doanh, bởi họ chỉ cần chở xăng dầu trong nÆ°á»›c ra ngoài khÆ¡i giao cho các tàu thuyền nÆ°á»›c ngoài thì Ä‘ã lãi lá»›n hÆ¡n nhiều lần việc họ bỏ công sức Ä‘i Ä‘ánh cá.

 

Bởi vậy, UBKT của Quốc há»™i có đề xuất xu hÆ°á»›ng tá»›i Ä‘ây, cần phải để giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tiệm cận vá»›i giá xăng dầu những nÆ°á»›c lân cận, nếu không sẽ gây ra tình trạng xăng dầu trong nÆ°á»›c chảy qua biên giá»›i nhÆ° má»™t thời gian trÆ°á»›c Ä‘ây Ä‘ã từng xảy ra. Hiện nền kinh tế của ta Ä‘ang còn nhiều vÆ°á»›ng mắc, đặc biệt khi chúng ta luôn phải đối diện vá»›i thá»±c trạng chỉ số CPI luôn ở xu thế tăng cao, do vậy Nhà nÆ°á»›c vẫn phải tham gia vào việc Ä‘iều hành giá xăng dầu để làm sao ổn định được giá cả mặt hàng này, góp phần kiềm chế lạm phát. NhÆ°ng theo tôi, dần dần Nhà nÆ°á»›c sẽ không tham gia vào thị trường này nữa mà để nó tá»± vận hành Ä‘úng vá»›i cÆ¡ chế thị trường, việc này sẽ đến sá»›m thôi.

 

 

Về vấn đề này, nhÆ° tôi Ä‘ã nói ở trên, UBKT của Quốc há»™i Ä‘ang giao Bá»™ Tài chính rà soát lại tổng thể các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu để xem thá»±c hÆ° chuyện lá»— lãi của doanh nghiệp thế nào. Từ Ä‘ó má»›i có thể công khai, minh bạch kinh doanh xăng dầu.

 

 

Đúng là Quỹ này chÆ°a phát huy được tác dụng nhiều do còn những bất cập xung quanh việc Ä‘iều hành, quản lý. Theo tôi, cần phải tách ngay từ đầu số tiền bán được từ kinh doanh xăng dầu để lập quỹ. Rồi từ quỹ Ä‘ó sẽ há»— trợ trá»±c tiếp cho các đối tượng Ä‘áng được hưởng nhÆ° há»— trợ xăng dầu cho máy móc sản xuất nông nghiệp hay Ä‘ánh bắt hải sản. Và Nhà nÆ°á»›c phải trá»±c tiếp quản lý quỹ này chứ không phải là doanh nghiệp nhÆ° hiện nay. Tá»›i lúc Ä‘ó, cả tên quỹ cÅ©ng không nên là Quỹ bình ổn xăng dầu nữa mà có thể là Quỹ há»— trợ nhằm há»— trợ trá»±c tiếp cho những trường hợp nhÆ° tôi vừa nói ở trên.