Từ ngày 1/5, thuế bảo vệ môi trường (BVMT) đối vá»›i mặt hàng xăng sẽ tăng từ 1.000 đồng lên 3.000 đồng/lít. Nhiều ý kiến lo ngại: Sau ngày này, giá xăng có bị ảnh hưởng thuế mà tăng hay không và tiền thu được từ thuế BVMT này sẽ được sá»­ dụng ra sao?

Bảo đảm lợi ích ba bên

Theo các chuyên gia kinh tế: Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thấp trong 4 tháng qua là lý do khiến Nhà nÆ°á»›c mạnh dạn hÆ¡n trong việc Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng, giá Ä‘iện và thuế môi trường trong thời gian chÆ°a đầy 2 tháng.

Liên quan tá»›i băn khoăn của người dân, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Đinh Tiến DÅ©ng cho rằng: Việc tăng thuế BVMT cÆ¡ bản sẽ không ảnh hưởng nhiều đến giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c và doanh nghiệp, người dân vẫn được hưởng lợi khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm. Theo Bá»™ trưởng DÅ©ng, việc tăng thuế BVMT chỉ nhằm bù đắp má»™t phần giảm thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c (NSNN) do cắt giảm mức thuế nhập khẩu theo các cam kết quốc tế. Ngoài ra, việc tăng thuế BVMT nhÆ° trên sẽ đảm bảo phù hợp vá»›i giá bán lẻ xăng dầu của các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, góp phần hạn chế buôn lậu xăng dầu. Nếu so sánh vá»›i giá xăng dầu của các nÆ°á»›c trong khu vá»±c thì giá xăng Ron 92 của Việt Nam nếu cá»™ng thêm mức tăng thuế BVMT nhÆ° trên vẫn thấp hÆ¡n giá xăng Ron 92 của má»™t số nÆ°á»›c trong khu vá»±c tại thời Ä‘iểm ngày 22/1, nhÆ° thấp hÆ¡n Campuchia: 4.531 đồng/lít; Lào: 6.970 đồng/lít; Trung Quốc: 333 đồng/lít.

Điều hòa giá xăng dầu cần hài hòa lợi ích ba bên. Ảnh: Lê Phú

Trả lời câu hỏi về việc để bù lại việc tăng mức thuế BVMT nhằm ổn định giá xăng, liệu từ 1/5, thuế xuất nhập khẩu xăng dầu có giảm xuống 20% hay không? Ông Phạm Đình Thi, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế (Bá»™ Tài chính) cho biết: Thuế môi trường hoặc thuế xuất nhập khẩu chỉ là má»™t trong các yếu tố cấu thành giá xăng dầu. Khi xét giá xăng dầu, phải xét bài toán tổng thể của các sắc thuế. “Việc cam kết các hiệp định quốc tế nên cùng mặt hàng xăng dầu có thuế nhập khẩu khác nhau, gây rủi ro cho ngân sách Nhà nÆ°á»›c vì vậy tôi cho rằng việc Ä‘iều chỉnh thuế BVMT nhÆ° vậy là hợp lý. Giảm bao nhiêu phải tính toán cụ thể, chứ không phải hiệu lá»±c thuế BVMT phải giảm thuế nhập khẩu”, ông Thi nói.
Theo TS Lê Quốc PhÆ°Æ¡ng, Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin ThÆ°Æ¡ng mại và Công nghiệp (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng), Ä‘iều hành giá xăng dầu phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa ba bên: Nhà nÆ°á»›c - doanh nghiệp - người dân. Trường hợp thiếu thận trọng sẽ dẫn đến má»™t bên được hưởng lợi và bên kia phải chịu thiệt mà việc tăng thuế nhập khẩu khi giá xăng dầu giảm vừa qua là ví dụ. Nhà nÆ°á»›c tăng thuế nhập khẩu thì sẽ tăng thu ngân sách, song người tiêu dùng không được hưởng lợi gì từ việc giá xăng dầu giảm.

Kiểm soát chặt nguồn thuế tăng thêm

Chuyên gia kinh tế, TS Nguyá»…n Minh Phong cho biết: Tăng thuế BVMT đối vá»›i mặt hàng xăng, dầu là cần thiết, nhất là trong bối cảnh há»™i nhập sâu rá»™ng hiện nay. Cùng vá»›i gia tăng hiệu quả sản xuất, kinh doanh thì vấn đề bảo vệ môi trường cÅ©ng được đặc biệt quan tâm nhằm tạo sức cạnh tranh cho má»—i nền kinh tế. Bên cạnh Ä‘ó yêu cầu cải thiện môi trường Ä‘ang là những thách thức của nhiều ngành, lÄ©nh vá»±c, địa phÆ°Æ¡ng trong cả nÆ°á»›c. Điều này Ä‘òi hỏi má»™t nguồn kinh phí rất lá»›n.

Tuy nhiên, theo ông Phong, việc sá»­ dụng nguồn thu thuế môi trường đối vá»›i mặt hàng này cÅ©ng cần công khai, cần được kiểm toán thường xuyên. Thá»±c tế thời gian qua, việc sá»­ dụng nguồn thu này còn rất mù mờ, ít được đề cập đến. Nguồn tăng thêm từ thuế môi trường vá»›i má»—i lít xăng, dầu phải được chi Ä‘úng mục Ä‘ích, không nên là khoản bù chi cho ngân sách. Việc tăng thu cho ngân sách hiện nay vẫn còn nhiều dÆ° địa, Ä‘ó là việc tăng các cÆ¡ sở thu, bao quát các khoản thu Ä‘i Ä‘ôi vá»›i việc chống thất thu… Đơn cá»­ chỉ riêng nghiệp vụ chống chuyển giá thôi năm qua cÅ©ng Ä‘ã tăng thu hÆ¡n 9.000 tá»· đồng, Ä‘iều Ä‘ó Ä‘òi hỏi ngành chức năng phải quyết liệt vào cuá»™c thay vì việc tăng thuế Ä‘Æ¡n giản hÆ¡n rất nhiều.

Trong bối cảnh nguồn thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c giảm do giá xăng dầu thời gian qua liên tiếp giảm thì các cÆ¡ quan chức năng nên tìm giải pháp để tiết kiệm chi và chi có hiệu quả, chuyên gia kinh tế, TS Ngô Trí Long nhận định. Bởi trong khi sức mua còn hạn hẹp, để kích cầu cần có nhiều giải pháp, trong Ä‘ó có giảm thuế và tăng tiêu dùng của Chính phủ.

“Thá»±c tế, các nguồn thu từ thuế đều chảy vào ngân sách Nhà nÆ°á»›c. Không thể tăng thuế môi trường để bù đắp cho giảm thuế nhập khẩu, mà thuế môi trường phải được xem là khoản ngân sách riêng dành cho mục Ä‘ích bảo vệ môi trường. Chính phủ cần có phÆ°Æ¡ng án chi tiêu hợp lý nguồn tiền thuế này, trong khi Quốc há»™i phải có cÆ¡ chế giám sát đảm bảo ngân sách được sá»­ dụng Ä‘úng mục Ä‘ích và hiệu quả. Nếu không, nguồn thuế thu được sẽ có thể bị sá»­ dụng kém hiệu quả, thậm chí lãng phí”, TS Lê Quốc PhÆ°Æ¡ng bày tỏ.

Nguồn tin: Baotintuc