Ná»— lá»±c cá»§a Mỹ muốn buá»™c Iran phải từ bá» chương trình hạt nhân Ä‘ã gián tiếp tạo nên sá»± phân bố lại lá»±c lượng trên thị trưá»ng dầu má» toàn cầu. Sở dÄ© như váºy là vì, khác vá»›i các thị trưá»ng cổ Ä‘iển, trên thị trưá»ng dầu má», giá hàng trước hết được xác định bằng cán cân cung - cầu, mà yếu tố địa chính trị giữ má»™t trong những vai trò quan trá»ng.
Trong vài tuần qua, sá»± căng thẳng trong quan hệ giữa Tehran và Washington Ä‘ã lắng dịu, khả năng má»™t cuá»™c không kích vào các cÆ¡ sở hạt nhân cá»§a Iran hay cuá»™c đối đầu trá»±c tiếp tại Hormuz Ä‘ã giảm dần và các nhà đầu tư Ä‘ã bá»›t lo lắng. Tuy nhiên, áp lá»±c từ Mỹ lên các nước khác nhằm lôi kéo há» tẩy chay dầu Iran Ä‘ã gây ra “hiệu ứng domino”, trong khi má»—i má»™t ngưá»i chÆ¡i trên thị trưá»ng dầu má» Ä‘á»u cố gắng lợi dụng tình hình để giảm chi phí cho năng lượng hoặc bảo đảm an ninh năng lượng cho mình. Tham gia tích cá»±c vào “trò chÆ¡i” có các nước hàng đầu ở châu Á, vì sá»± thay đổi cÆ¡ cấu tiêu thụ dầu trước hết tác động vào há». Như nhà kinh tế hàng đầu cá»§a CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế (IEA) - Fatih Birol Ä‘ã nháºn định, thá»i cá»§a giá dầu rẻ Ä‘ã kết thúc và các nước lá»›n ở châu Á cần phải sẵn sàng cho Ä‘iá»u này. Fatih Biroltuyên bố, sản lượng dầu khai thác ở má»™t số nước tăng. Äó là nguyên nhân thứ nhất. Nguyên nhân thứ hai là việc nhiá»u vấn đỠđịa chính trị hiện nay lại liên quan đến chính các nước này. Nguyên nhân thứ ba – chi phí khai thác dầu cÅ©ng tăng lên. Và ông cho rằng, giá dầu cao là do những nguyên nhân này. Dá»± Ä‘oán nhu cầu dầu thế giá»›i trong những năm tá»›i sẽ tăng, chá»§ yếu tăng từ châu Á, cÅ©ng khiến ngưá»i ta tin rằng, giá dầu sẽ còn cao nữa.
Iran và Ấn Äá»™
Hiện tại, tình hình Ä‘ang nghiêng vá» phía có lợi cho Iran, cho phép Ä‘ánh bại tất cả các đối thá»§ lá»›n trên thị trưá»ng mà không nằm ở vị trí tốt nhất. Các số liệu sÆ¡ bá»™ cho thấy, bất chấp áp lá»±c cá»§a Mỹ lên các nước khác và lệnh trừng phạt cá»§a EU, xuất khẩu dầu thô cá»§a Iran trên thá»±c tế hầu như không thay đổi, đạt mức 2,1 triệu thùng/ngày so vá»›i 2,14 triệu thùng/ngày hồi tháng 12 năm ngoái. HÆ¡i giảm chút ít chỉ là do nhu cầu yếu theo thá»i vụ trong ná»a đầu năm nay.
Ngay cả việc Trung Quốc giảm hÆ¡n 50% cÅ©ng không làm suy yếu vị thế cá»§a Iran, vì Ấn Äá»™, bá» qua khuyến nghị cá»§a Mỹ, Ä‘ã tăng nháºp khẩu và trở thành nước tiêu thụ lá»›n nhất đối vá»›i dầu Iran. Trên thá»±c tế, Ấn Äá»™ Ä‘ã mua toàn bá»™ khối lượng dầu mà phía Trung Quốc từ chối. Hàn Quốc cÅ©ng bá» qua khuyến nghị trừng phạt Iran: tuy Ä‘ã hứa sẽ tìm nguồn thay thế, nhưng nháºp khẩu dầu cá»§a Hàn Quốc từ Iran Ä‘ã tăng gấp Ä‘ôi, lên 100.000 thùng/ngày.
Trung Quốc
Bắc Kinh cố gắng gây áp lá»±c lên Tehrannhằm giành được hợp đồng dài hạn vá»›i mức giá thấp hÆ¡n, vì tính toán rằng, Iran sẽ gặp vấn đỠtrong xuất khẩu dầu do số lượng khách mua ít Ä‘i. Thế nhưng, tình hình cho đến nay vẫn không á»§ng há»™ Trung Quốc. Tháºm chí, nếu Iran có nhượng bá»™ chăng nữa, thì số lượng cÅ©ng không Ä‘áng kể. Vá»›i sá»± gia tăng giá dầu, Trung Quốc sẽ không đạt được mục tiêu tối ưu hoá chi phí năng lượng, và việc bù đắp lại má»™t khối lượng lá»›n như váºy bằng cách tăng nháºp khẩu dầu từ Arabia Saudi, Nga và Australia chỉ làm cho giá càng tăng lên mà thôi.
Nháºt Bản
Chính phá»§ Nháºt Bản theo má»™t chiến lược thú vị nhất: Ngưá»i Nháºt muốn các ngân hàng cá»§a mình được phép làm việc vá»›i các đối tác Iran thay cho việc giảm nháºp khẩu dầu má». Tuy Mỹ Ä‘ã có lệnh cấm những tổ chức tài chính nào có ý định làm việc vá»›i Ngân hàng Trung ương Iran trên lãnh thổ Mỹ, nhưng trong đạo luáºt cấm này lại có ngoại trừ đối vá»›i những tổ chức tín dụng cá»§a các nước giảm mạnh mua dầu cá»§a Iran. Nháºt Bản muốn lợi dụng Ä‘iá»u này: trong 5 năm qua, Nháºt Bản Ä‘ã giảm 40% lượng dầu nháºp khẩu từ Iran.
Mặc dù Iran Ä‘ã đồng ý chấp nháºn cho Ấn Äá»™ thanh toán nháºp khẩu dầu 45% bằng đồng rupi, nhưng trước Ä‘ây cÅ©ng Ä‘ã nhiá»u lần né tránh lệnh trừng phạt bằng cách chấp nháºn thanh toán bằng đồng yên Nháºt Bản. Vấn đỠở chá»—, đồng rupi chưa phải là đồng tiá»n chuyển đổi được hoàn toàn, và vì thế có thể gây phức tạp trong thanh toán, làm phát sinh thêm chi phí. Vì váºy mà chính phá»§ Iran ngại sá» dụng đồng rupi.
Trong khi Ä‘ó, đồng yên Nháºt Bản ở Ä‘âu cÅ©ng tiện lợi đối vá»›i các giao dịch quốc tế, và trong trưá»ng hợp Tokyo và Washington thoả thuáºn được, thì Ä‘a phần là Iran sẽ chuyển sang đồng yên. đồng thá»i, Nháºt Bản Ä‘ã cấp cho Ấn Äá»™ má»™t khoản 15 tá»· USD nhằm giữ cho đồng rupi khá»i bị hạ giá. Tất cả những Ä‘iá»u Ä‘ó cho phép Nháºt Bản cá»§ng cố được vị trí là trung tâm tài chính cÆ¡ bản cá»§a châu Á và bảo đảm cho Nháºt Bản má»™t “bá»™ đệm” bảo vệ trong trưá»ng hợp các hiện tượng khá»§ng hoảng trong khu vá»±c tăng lên.
Giá dầu má» càng tăng mạnh bao nhiêu, thì những ngưá»i tham gia thị trưá»ng càng có những biện pháp tiến bá»™ hÆ¡n. Thá»i gian tá»›i, sá»± ổn định ảo trên thị trưá»ng năng lượng có thể mất dần, và khi Ä‘ó chúng ta sẽ phải tái cÆ¡ cấu toàn cầu đối vá»›i các mối quan hệ hiện nay giữa ngưá»i cung cấp và ngưá»i tiêu thụ dầu. Sá»± tái cÆ¡ cấu này có thể trở thành chất xúc tác má»›i cho những hiện tượng khá»§ng hoảng má»›i./.
Nguồn tin: vestifinance.ru