Theo Bá»™ Tài chính, từ năm 2009, Chính phủ thá»±c hiện Ä‘iá»u hành giá mặt hàng xăng, dầu theo nguyên tắc thị trÆ°á»ng, Nhà nÆ°á»›c không còn bù lá»—, há»— trợ đối vá»›i kinh doanh các mặt hàng xăng, dầu nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây. DN xăng dầu được háºu thuẫn tối Ä‘a Thá»±c tế, do nhiá»u nguyên nhân cho đến nay giá xăng, dầu của Việt Nam vẫn chÆ°a hoàn toàn mang tính thị trÆ°á»ng. Vá» cÆ¡ bản, giá xăng, dầu được phân quyá»n quản lý giữa các Ä‘Æ¡n vị chủ quản và má»™t số đầu mối nháºp khẩu xăng, dầu truyá»n thống Ä‘á»™c quyá»n. Tháºm chí Ä‘ã có lúc có sá»± váºn dụng ngược trình tá»± quy luáºt thị trÆ°á»ng, tức chủ trÆ°Æ¡ng cho phép các DN Ä‘á»™c quyá»n được định giá xăng, dầu theo giá thị trÆ°á»ng thế giá»›i mà không phải cạnh tranh thị trÆ°á»ng. Trong khi Ä‘ó, lẽ ra cần phải cho cạnh tranh thị trÆ°á»ng đầy đủ và lành mạnh trÆ°á»›c khi tá»± do hóa giá cả thị trÆ°á»ng để tránh biến Ä‘á»™c quyá»n Nhà nÆ°á»›c thành Ä‘á»™c quyá»n DN. Theo Nghị định 84 năm 2009, DN có quyá»n tăng giá xăng, dầu cứ 10 ngày/lần nếu tăng dÆ°á»›i 7% và báo cáo sau; tăng từ 7% đến 12 % thì DN được quyá»n tăng giá bán lẻ 7%, cá»™ng thêm 60% của mức tăng từ 7% đến 12%. Vá»›i khoản lá»— 40% còn lại, DN được quyá»n sá» dụng quỹ bình ổn giá để bù đắp theo hÆ°á»›ng dẫn của Bá»™ Tài chính (chỉ được dùng quỹ bình ổn khi mức tăng giá trên 7%). Và trÆ°á»ng hợp giá thế giá»›i tăng trên 12% thì giá xăng, dầu trong nÆ°á»›c hoàn toàn do Nhà nÆ°á»›c quyết định. Gần Ä‘ây có sá»± thá»a hiệp giữa các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c vá»›i các DN Ä‘á»™c quyá»n xăng, dầu khi khẳng định cÆ¡ chế má»›i vá» quản lý giá xăng, dầu. Theo Ä‘ó, chấp nháºn mức giá hiện tại sau cú sốc tăng giá tháng 3 nhÆ° giá ná»n, giá gốc để so sánh và cho phép DN chủ Ä‘á»™ng tăng, giảm giá xăng, dầu theo sát Ä‘á»™ng thái giá thị trÆ°á»ng thế giá»›i khi mức Ä‘iá»u chỉnh không quá 5% giá gốc Ä‘ó. Nếu vượt mức trên thì làm phÆ°Æ¡ng án trình cÆ¡ quan chức năng nhà nÆ°á»›c xem xét, phê duyệt… Äồng thá»i, có sá»± giãn cách Ä‘iá»u chỉnh không ngắn hÆ¡n ba tháng/lần thay vì 10 ngày/lần nhÆ° quy định trong Nghị định 84. Äến nay, ngÆ°á»i tiêu dùng vẫn phải trả 21.300 đồng cho má»—i lít xăng A92 bán lẻ. Ảnh: HTD Công khai nhÆ°ng chÆ°a tháºt rõ Tuy nhiên, bất cáºp là ở chá»— DN dá»… dàng xé nhá» mức tăng giá dÆ°á»›i 5% nhÆ° kiểu quản lý giá sữa mà ngÆ°á»i ta Ä‘ã chứng kiến trên thá»±c tế những năm qua. HÆ¡n nữa, chÆ°a có cÆ¡ chế giám sát và chế tài buá»™c DN hạ giá khi giá thế giá»›i giảm nhanh và sâu. Ngoài ra, Ä‘iá»u khiến dÆ° luáºn vẫn ấm ức và chÆ°a thá»a mãn là chÆ°a có kiểm toán giá xăng dầu, tháºm chí chÆ°a có cả việc minh bạch và công khai hóa các chỉ số thành phần giá xăng dầu (dù cần hoan nghênh việc Petrolimex gần Ä‘ây Ä‘ã Ä‘Æ°a cách tính giá xăng dầu lên trang thông tin Ä‘iện tá» và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng từ ngày 1-3 Ä‘ã Ä‘Æ°a lên tá» tinThị trÆ°á»ng hằng ngày cách tính toán vá» giá cÆ¡ sở). Ngày 12-8, thông tin báo chí vá» tình hình thị trÆ°á»ng xăng, dầu thế giá»›i và công tác Ä‘iá»u hành giá xăng, dầu trong nÆ°á»›c hiện nay má»™t lần nữa dÆ° luáºn lại thất vá»ng và thiếu tâm phục, khẩu phục trÆ°á»›c những thông tin chÆ°a thể giảm giá xăng, dầu. Thông tin Ä‘Æ°a ra là má»™t chiá»u, thiếu đầy đủ, thiếu tranh luáºn và nhất là chÆ°a tháºt rõ vá» cái gá»i là giá cÆ¡ sở Ä‘ang cao hÆ¡n giá bán ra. NgÆ°á»i tiêu dùng tá»± há»i sao phải phân chia quá nhiá»u khoản cấu thành giá cÆ¡ sở thay vì chỉ có ba khoản thôi? Äó là: 1. Giá mua và nháºp khẩu vỠđến cảng Việt Nam trên cÆ¡ sở đấu giá minh bạch trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i để có giá rẻ nhất; 2. Chi phí lÆ°u thông tối thiểu và lợi nhuáºn tối thiểu của DN kinh doanh xăng, dầu; 3. Khoản nghÄ©a vụ tài chính cho ngân sách nhà nÆ°á»›c, gồm thuế, phí và các nghÄ©a vụ tài chính khác. Khi Ä‘ó, giá cÆ¡ sở chỉ là tổng của hai khoản 1 và 2 nêu trên. Äồng thá»i, tùy theo giá xăng dầu trên thế giá»›i thay đổi và yêu cầu quản lý mà Nhà nÆ°á»›c quy định mức nghÄ©a vụ ngân sách nhà nÆ°á»›c thu từ giá xăng, dầu này có Ä‘iá»u chỉnh lên, xuống và DN được phép chủ Ä‘á»™ng Ä‘iá»u chỉnh giá xăng, dầu lên xuống theo Ä‘á»™ng thái và bám sát mức tăng, giảm thị trÆ°á»ng trong khoảng thá»i gian hợp lý. NhÆ° váºy, giá xăng, dầu sẽ minh bạch hÆ¡n và đặc biệt Nhà nÆ°á»›c có thể Ä‘iá»u chỉnh mức nghÄ©a vụ ngân sách nhà nÆ°á»›c để có giá xăng má»m dẻo, linh hoạt cho việc bảo đảm ổn định thị trÆ°á»ng và kiá»m chế lạm phát. Äặc biệt cần chấm dứt hoạt Ä‘á»™ng của quỹ bình ổn giá xăng dầu do tính chất thiếu rõ ràng và kém hiệu quả của nó trong hoạt Ä‘á»™ng thá»±c tế. DÆ° luáºn không sợ giá cao, chỉ sợ không công bằng và minh bạch trong giá xăng, dầu mà thôi! - Năm 2009, Petrolimex lãi tá»›i 2.880 tỉ đồng tiá»n kinh doanh xăng, dầu. Năm 2010, số lãi này là 81 tỉ đồng. Dá»± kiến năm 2011, tính cho bốn tháng cuối năm, lãi xăng, dầu khoảng 598 tỉ đồng. - So vá»›i bình quân 30 ngày trÆ°á»›c (từ ngày 10-6 đến ngày 11-7), giá xăng, dầu thành phẩm tăng từ 2% đến 3,1% tùy theo từng chủng loại; trong Ä‘ó giá xăng RON 92 có mức tăng mạnh nhất: 3,1 %, diesel 0,05S tăng 2,2%, madut tăng 2,41%, dầu há»a tăng 2,46%; giá dầu thô (WTI) giảm 1,25%. Trong khi Ä‘ó, tính chung giá các mặt hàng xăng, dầu trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i bình quân của 10 ngày đầu tháng 8 so vá»›i bình quân giá tháng 7 Ä‘ã giảm từ 1,48% đến 10,46% tùy theo từng chủng loại xăng, dầu, trong Ä‘ó giá dầu thô giảm mạnh nhất là 10,46%, giá các mặt hàng xăng dầu thành phẩm giảm không Ä‘áng kể. L.THANH (Nguồn Bá»™ Tài chính)
Nguồn tin: phapluattp
