Việc làm rõ Ä‘úng - sai trong Ä‘iều hành doanh nghiệp là yêu cầu quan trọng để lập lại trật tá»± kinh doanh, nhất là vá»›i các mặt hàng nhạy cảm, thiết yếu nhÆ° xăng dầu, chứ không thể nói là làm cho biết.

Đầu tuần này, Bá»™ Tài chính công bố kết quả kiểm tra Ä‘á»™t xuất bốn doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối. TrÆ°á»›c Ä‘ó, Kiểm toán nhà nÆ°á»›c (KTNN) kết luận báo cáo tài chính của tập Ä‘oàn Điện lá»±c (EVN). Không hẹn mà gặp, ở những tổng công ty, tập Ä‘oàn kinh tế nhà nÆ°á»›c lá»›n đều phát hiện ra hàng loạt các quy định của Nhà nÆ°á»›c bị làm trái, nhất là trong lÄ©nh vá»±c quản trị, Ä‘iều hành doanh nghiệp.

Dù phát hiện các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vi phạm hàng loạt các quy định về quản lý doanh nghiệp, khiến việc kinh doanh xăng dầu chín  tháng đầu năm từ lãi biến thành lá»—, nhÆ°ng kết luận của Bá»™ Tài chính khiến không ít người ngạc nhiên. “Kết quả kiểm tra chỉ là lời cảnh báo và cÅ©ng là nhằm yêu cầu doanh nghiệp thá»±c hiện cho Ä‘úng. Bá»™ Tài chính chỉ nhắc nhở chứ không xá»­ phạt”, Thứ trưởng Bá»™ Tài chính VÅ© Thị Mai Ä‘ã nói nhÆ° vậy tại buổi họp báo công bố kết quả kiểm tra kinh doanh xăng dầu tại bốn doanh nghiệp đầu mối hôm 19-12.

Kết luận này khác hẳn vá»›i những tuyên bố của Bá»™ trưởng Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ hồi trung tuần tháng 9, khi ông quyết làm rõ thá»±c hÆ° chuyện lá»— lãi của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, không để các doanh nghiệp đầu mối là công cụ của Nhà nÆ°á»›c lại gây sức ép vá»›i Nhà nÆ°á»›c.

Cho dù từ ngữ trong văn bản của Ä‘oàn kiểm tra Ä‘á»™t xuất do Bá»™ Tài chính lập cách Ä‘ây ba tháng là nhằm “rà soát giá vốn các mặt hàng nhập khẩu trong kỳ, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp” thì bản chất của việc cÆ¡ quan quản lý vào cuá»™c cÅ©ng là nhằm kiểm tra việc doanh nghiệp có thá»±c hiện Ä‘úng các quy định của Nhà nÆ°á»›c hay không. Do vậy, việc làm rõ Ä‘úng- sai trong Ä‘iều hành doanh nghiệp là yêu cầu quan trọng để lập lại trật tá»± kinh doanh, nhất là vá»›i các mặt hàng nhạy cảm, thiết yếu nhÆ° xăng dầu, chứ không thể nói là làm cho biết.

Thá»±c tế kết quả kiểm tra cho thấy, ở Petrolimex, Ä‘Æ¡n vị thống lÄ©nh thị trường xăng dầu cùng ba doanh nghiệp đầu mối khác, việc làm trái các quy định của Nhà nÆ°á»›c về kinh doanh (chi phí kinh doanh thá»±c tế của doanh nghiệp vượt định mức chi phí kinh doanh để tính giá cÆ¡ sở, chi thù lao đại lý tại má»™t số thời Ä‘iểm cao hÆ¡n định mức) là rất rõ.

Tính riêng từ đầu năm đến ngày 30-6, Petrolimex kinh doanh xăng dầu lá»— hÆ¡n 1.800 tỉ đồng (tính cả phần lá»— do tá»· giá), trong Ä‘ó có 516 tỉ đồng lá»— do tính chi phí vượt định mức, do phần thù lao cho đại lý cao. PV Oil cÅ©ng bị lá»— 147 tỉ đồng/346 tỉ đồng vì lý do tÆ°Æ¡ng tá»±. Ngược lại cùng thời Ä‘iểm, Saigon Petro có lãi 156 tỉ. Giai Ä‘oạn tiếp theo (1-7 đến 26-8), Petrolimex báo lãi 130 tỉ, Saigon Petro báo lá»—. Hai doanh nghiệp khác cÅ©ng báo lá»— vài chục tỉ nhÆ°ng nếu tính lại theo Ä‘úng quy định của nhà nÆ°á»›c về chi phí kinh doanh định mức thì không có chuyện lá»— được.

Trong khi Ä‘ó, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối đều cho rằng chi phí kinh doanh theo định mức quy định tại Thông tÆ° 234/2009 của Bá»™ Tài chính (tối Ä‘a là 600 đồng/lít) nay Ä‘ã lạc hậu do các yếu tố đầu vào tăng, chi phí tài chính tăng cá»™ng vá»›i việc má»™t số doanh nghiệp Ä‘ã và Ä‘ang tiếp tục mở rá»™ng mạng lÆ°á»›i cung ứng cho các địa bàn vùng sâu, vùng xa.

Tuy nhiên, dù có bất hợp lý (nếu Ä‘úng), nhÆ°ng má»™t khi quy định chÆ°a được sá»­a đổi thì quy định vẫn là quy định, doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ. Việc lách các quy định quản lý theo hÆ°á»›ng tăng hoa hồng cho đại lý, tổng cá»™ng hÆ¡n 500 tỉ đồng trong sáu tháng ở Petrolimex vẫn là làm trái các quy định của Nhà nÆ°á»›c.

ChÆ°a hết, việc chuyển lãi thành lá»— do chi hoa hồng vượt định mức cho các đại lý, đồng thời là các công ty con của Petrolimex, vừa cho thấy sá»± Ä‘á»™c quyền, khép kín trong hệ thống doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c vừa chứng minh sá»± kém hiệu quả trong kinh doanh của doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c, làm thất thoát vốn và tài sản nhà nÆ°á»›c.

Và cách làm này ở Petrolimex không phải là má»›i xuất hiện trong năm 2011. Trong bản cáo bạch (khi tiến hành cổ phần hóa hồi tháng 8 vừa qua), Petrolimex cho biết chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp tăng không ngừng, trung bình 24%/năm tính từ năm 2008 đến nay. Vá»›i thị phần trên 60% và lượng tiêu thụ rất lá»›n (khoảng 8,8 tỉ lít xăng dầu/năm), chỉ cần Petrolimex tiết giảm chi phí từ 50-100 đồng/lít hay nói khác Ä‘i là làm Ä‘úng quy định thì chi phí của doanh nghiệp Ä‘ã giảm đến vài trăm tỉ đồng/năm, Ä‘úng nhÆ° kết luận của Ä‘oàn kiểm tra.

Câu hỏi đặt ra là các cÆ¡ quan quản lý nhÆ° Bá»™ Tài chính, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, thuế, kiểm toán hàng năm đều tiến hành thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thá»±c hiện các quy định của Nhà nÆ°á»›c tại doanh nghiệp tại sao lại cho qua và nay tiếp tục cho qua những vi phạm này bằng hình thức “cảnh báo và nhắc nhở”.

Còn nếu nhÆ° cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c thấy rằng những quy định đặt ra Ä‘ã không còn phù hợp thì nên sá»­a ngay cho phù hợp vá»›i môi trường kinh doanh Ä‘ang thay đổi. Lẽ nào Nhà nÆ°á»›c cứ làm ngÆ¡ để doanh nghiệp cố ý làm trái quy định, rồi lại “nhắc nhở chứ không xá»­ phạt”?

Nguồn tin: TBKTSG)