Má»›i Ä‘ây, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã có cuá»™c họp vá»›i Sở Công ThÆ°Æ¡ng các tỉnh, thành phố trên cả nÆ°á»›c để Ä‘ánh giá và rút kinh nghiệm công tác Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu. Cuá»™c họp do Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú chủ trì.

Trong thời gian qua, đặc biệt từ sau Tết Nguyên Ä‘án tá»›i trÆ°á»›c ngày 24/2/2011 (thời Ä‘iểm trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu), trên địa bàn các tỉnh, thành phố Ä‘ã xảy ra tình trạng má»™t số cây xăng bán lẻ có hiện tượng không có xăng dầu để phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân, gây tâm lý tiêu cá»±c cho thị trường. Để không lặp lại hiện tượng này, khác vá»›i những lần trÆ°á»›c là sau khi tăng giá các cÆ¡ quan quản lý không tiếp tục làm rõ những vi phạm thì lần này Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã chủ Ä‘á»™ng họp vá»›i các Sở Công ThÆ°Æ¡ng để tìm ra nguyên nhân hệ thống phân phối bán lẻ xăng dầu trên địa bàn gặp khó khăn trong việc bảo đảm cung ứng, qua Ä‘ó Ä‘ánh giá, rút kinh nghiệm trong quản lý, Ä‘iều hành và Ä‘Æ°a ra giải pháp khắc phục.

ChÆ°a “nắm” được tổng đại lý?

Theo phản ánh của Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đăk Lăk, mặc dù nhu cầu xăng dầu trên địa bàn không lá»›n, khoảng 200.000 tấn/năm nhÆ°ng lại tập trung vào thời Ä‘iểm sau Tết Nguyên Ä‘án phục vụ cho vụ tÆ°á»›i cà phê. Từ cuối tháng 12 đến trÆ°á»›c ngày 24/2/2011 tại Đăk Lăk có hiện tượng má»™t số cá»­a hàng xăng dầu đại lý của các doanh nghiệp tÆ° nhân bán cầm chừng hoặc Ä‘óng cá»­a. Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đăk Lăk Ä‘ã tiến hành kiểm tra, phát hiện 49 cá»­a hàng xăng dầu bán cầm chừng, 4 Ä‘iểm bán sai giá và 2 Ä‘iểm Ä‘óng cá»­a, xá»­ phạt 43 triệu đồng.

Qua kiểm tra cho thấy, hiện nay tại Đăk Lăk có 7 đầu mối cung ứng xăng dầu cho 406 cá»­a hàng bán lẻ. Trong Ä‘ó, Công ty Xăng dầu Nam Tây Nguyên mặc dù chỉ có 31 cá»­a hàng nhÆ°ng lại đảm nhận trên 60% nhu cầu trên địa bàn. Tại thời Ä‘iểm “nóng” hầu nhÆ° chỉ có các cá»­a hàng của Petrolimex và các cá»­a hàng của PV Oil hoạt Ä‘á»™ng liên tục. Thậm chí má»™t số cá»­a hàng của Petrolimex Nam Tây Nguyên tại Đăk Lăk có lúc bán tăng 13- 15 lần sản lượng bình thường. Còn hầu hết các cá»­a hàng và đại lý của Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i và 2 tổng đại lý khác ngoài tỉnh (Công ty tổng hợp Phú Yên và Công ty TNHH xăng dầu Bình DÆ°Æ¡ng) hầu nhÆ° không có hàng bán hoặc bán cầm chừng.

Theo Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đăk Lăk, Sở chỉ có thể kiểm soát được hệ thống bán lẻ (các cây xăng) trên địa bàn mà không thể “nắm” được tổng đại lý (nằm ở ngoài tỉnh) có cung cấp hàng theo Ä‘úng tiến Ä‘á»™ cho các đại lý hay không. Vì thế, khi các đại lý vi phạm kinh doanh xăng dầu viện cá»› không được tổng đại lý cung cấp hàng thì không có cÆ¡ sở để quy trách nhiệm.

Tình trạng Sở Công ThÆ°Æ¡ng không “nắm” được các tổng đại lý cÅ©ng xảy ra tÆ°Æ¡ng tá»± ở Lâm Đồng, Tây Ninh, Bà Rịa- VÅ©ng tàu, Bắc Ninh… Vì thế, khi dinh doanh xăng dầu bị lá»—, chiết khấu giảm, lẽ ra các đại lý và tổng đại lý cần chia sẻ khó khăn vá»›i doanh nghiệp đầu mối thì nhiều đại lý và tổng đại lý tÆ° nhân Ä‘ã viện đủ mọi lý do để không bán hàng.

Tuy nhiên, ông Lữ Bằng- Phó giám đốc Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đà Nẵng- chia sẻ kinh nghiệm: Tại Đà Nẵng, cÅ©ng có những cây xăng thá»±c sá»± hết hàng vì tổng đại lý không cung cấp, nhÆ°ng Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đà Nẵng kiên quyết kiểm tra cả nguồn cung và hoạt Ä‘á»™ng của tổng đại lý, yêu cầu họ cấp hàng trở lại cho các đại lý của mình nên thị trường không căng thẳng nhÆ° má»™t số tỉnh.

Quy hoạch hệ thống bán lẻ xăng dầu- lấy DNNN làm chủ đạo

Hầu hết các Sở Công ThÆ°Æ¡ng đều nhận xét, trong lúc khó khăn nhất, kinh doanh xăng dầu chịu lá»— Ä‘ã nổi lên vai trò chủ đạo của hệ thống bán lẻ của doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c. Trong khi nhiều cá»­a hàng của các đại lý tÆ° nhân dừng cung cấp hàng hoặc bán cầm chừng thì các cá»­a hàng của Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Công ty thÆ°Æ¡ng mại kỹ thuật và đầu tÆ° (Petec), Tổng công ty dầu Việt Nam (Pvoil) và Công ty cổ phần dầu khí Mê kông (Petro Mê kông) vẫn hoạt Ä‘á»™ng bình thường, thậm chí lượng bán ra tại thời Ä‘iểm này còn tăng vọt. Những địa bàn tập trung các cá»­a hàng đại lý tÆ° nhân khi kinh doanh lá»— thì nÆ¡i Ä‘ó lại “đứt nguồn” đầu tiên.

Ông Nguyá»…n Văn Đồng- Phó giám đốc Sở Công ThÆ°Æ¡ng Hà Ná»™i- cho biết: lá»±c lượng quản lý thị trường Hà Ná»™i luôn kiểm tra sát sao các đầu mối trong thời gian “nóng”, cùng phối hợp vá»›i họ giải quyết khó khăn, nhÆ° xin phép Sở Giao thông vận tải cho xe chở xăng dầu vào ná»™i thành cả ban ngày, đồng thời nhắc nhở, Ä‘á»™ng viên các cá»­a hàng xăng dầu Ä‘óng cá»­a hoạt Ä‘á»™ng trở lại. Ông Đồng đề xuất: Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nên khen thưởng các doanh nghiệp đầu mối, nhất là Petrolimex vì mặc dù kinh doanh trong thời Ä‘iểm rất khó khăn nhÆ° vậy mà vẫn Ä‘áp ứng đủ nhu cầu xăng dầu cho Hà Ná»™i.

Đại diện Sở Công ThÆ°Æ¡ng TP. Hồ Chí Minh và TP. Đà Nẵng cÅ©ng đồng tình vá»›i Ä‘ánh giá trên, trong khi thị trường có dấu hiệu căng thẳng thì 4 đầu mối doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c trên, nhất là Petrolimex Ä‘ã phải “căng ra”, bán tăng tá»›i 40- 60% so vá»›i sản lượng những ngày bình thường để “đỡ” cho cả phần thiếu hụt do má»™t số đầu mối rút lui khỏi thị trường.

Vì thế, đại diện Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đăk Lăk kiến nghị, khi Ä‘iều chỉnh quy hoạch mạng lÆ°á»›i phân phối xăng dầu, cần chú ý Ä‘iều phối đồng đều các cá»­a hàng xăng dầu của doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c, tránh trường hợp nhÆ° vừa qua, địa bàn tập trung nhiều cá»­a hàng đại lý của tÆ° nhân khi khó khăn thì xảy ra “đứt nguồn” đầu tiên.

Kiên định thá»±c hiện kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường

Theo bà LÆ°Æ¡ng Ánh Quỳnh- Phó vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu Bá»™ Công: Thời Ä‘iểm từ tháng 12/2010 đến nay, nguồn nhập xăng dầu của các doanh nghiệp đầu mối vượt trên 30% so vá»›i hạn mức. Cần phải làm rõ xem xăng dầu tồn ở Ä‘âu?.

Lý giải nguyên nhân trên, ông Phan Kim Sa- Phó giám đốc Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đồng Tháp- phân tích: Việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu thời gian qua quá chậm, làm doanh nghiệp lá»— nhiều, tổng đại lý và đại lý cÅ©ng chịu ảnh hưởng theo. HÆ¡n nữa, khi chiết khấu bị giảm xuống, có lúc chỉ còn 50- 100 đồng/lít xăng, dầu, không đủ bù đắp chi phí nên đại lý, tổng đại lý Ä‘ã hạn chế nhập vào (nếu chiết khấu dÆ°á»›i 500 đồng/lít doanh nghiệp không có lãi).

Ông Nguyá»…n Văn Bán- Phó giám đốc Sở Công ThÆ°Æ¡ng Bình DÆ°Æ¡ng- cho biết, trên địa bàn Bình DÆ°Æ¡ng có Công ty xăng dầu Thanh Lá»… là Ä‘Æ¡n vị nhập khẩu xăng dầu trá»±c tiếp. Thời gian qua, công ty không mua được ngoại tệ từ ngân hàng nên rất khó khăn trong việc nhập khẩu xăng dầu, bên cạnh Ä‘ó kinh doanh xăng dầu lá»— nặng nên công ty phải cắt giảm hoa hồng, chỉ còn 150 đồng/lít, vì thế có những đại lý Ä‘ã ngÆ°ng bán hàng. Ông Bán đề nghị, phải giải quyết ngay ngoại tệ nhập khẩu xăng dầu cho doanh nghiệp đầu mối và kiên quyết thá»±c hiện Nghị định 84/2009/NĐ-CP vá»›i mục tiêu chuyển kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường.

Theo đại diện của Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đồng Nai, do chÆ°a thá»±c hiện triệt để giá thị trường mặt hàng xăng dầu nên hiện nay khó kiểm soát buôn lậu mặt hàng này qua biên giá»›i, vì sau ngày Ä‘iều chỉnh tăng giá 24/2/2011, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vẫn thấp hÆ¡n giá Campuchia khoảng 2.000- 3.000/lít. Sở Công ThÆ°Æ¡ng Đồng kiến nghị, cần thá»±c hiện Ä‘úng lá»™ trình giá thị trường theo Nghị định 84 và các doanh nghiệp đầu mối phải bảo đảm hoa hồng tối thiểu cho các đại lý, tổng đại lý đủ bù đắp chi phí trong bất kỳ trường hợp nào.

Tránh lặp lại tình trạng cá»­a hàng xăng dầu Ä‘óng cá»­a

Tại cuá»™c họp Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú Ä‘ánh giá cao cách Ä‘iều hành, quản lý của Hà Ná»™i, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và má»™t số tỉnh Ä‘ã không để xảy ra tình trạng đứt nguồn trong thời gian qua.

Thứ trưởng cho rằng, Chính phủ vẫn kiên quyết Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng trÆ°á»›c mắt, do Æ°u tiên mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô, bảo đảm an sinh xã há»™i nên sau đợt Ä‘iều chỉnh giá vừa qua, giá bán xăng dầu vẫn thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở khoảng 1.600- 1.800 đồng/lít, Ä‘ó là chÆ°a tính thuế nhập khẩu. Vì thế, chắc chắn thời gian tá»›i còn nhiều sức ép vào thị trường và kinh doanh xăng dầu còn khó khăn.

Từ ý kiến của các Sở Công ThÆ°Æ¡ng cho thấy, hiện nay trong khi Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng nắm chắc hoạt Ä‘á»™ng của 12 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu, các Sở Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã kiểm soát được mạng lÆ°á»›i bán lẻ nhÆ°ng còn thiếu kiểm soát đối vá»›i các tổng đại lý. Vì thế Thứ trưởng đề nghị sắp tá»›i, các Sở Công ThÆ°Æ¡ng cần kiểm soát tốt đối tượng này.

Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng yêu cầu các Sở Công ThÆ°Æ¡ng rà soát lại quy hoạch hệ thống bán lẻ xăng dầu, cần loại bỏ các cá»­a hàng không đủ tiêu chuẩn, chú ý có biện pháp để phát triển các cá»­a hàng thuá»™c đầu mối doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c. Cần quy hoạch Ä‘an xen, hài hòa các cá»­a hàng này trong địa bàn, tránh trường hợp nhÆ° vừa qua, khi khó khăn, các cá»­a hàng của tÆ° nhân có thể rút khỏi thị trường.

Các Sở Công ThÆ°Æ¡ng cần phối hợp vá»›i các doanh nghiệp đầu mối để nắm chắc cung- cầu cho địa phÆ°Æ¡ng, bên cạnh Ä‘ó cần có trách nhiệm nắm chắc nhu cầu xăng dầu, bảo đảm cân đối cung- cầu tại địa phÆ°Æ¡ng. Các Sở cÅ©ng cần chia sẻ thông tin vá»›i Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng để kịp thời tháo gỡ khó khăn và sá»›m phát hiện vi phạm để Ä‘Æ°a ra biện pháp xá»­ lý hữu hiệu.

Theo Thứ trưởng, sắp tá»›i, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sẽ có quyết định thành lập Ä‘oàn kiểm tra, phối hợp vá»›i Sở Công ThÆ°Æ¡ng rà soát lại vi phạm của các cá»­a hàng xăng dầu trong thời gian qua, từ Ä‘ó truy ngược trách nhiệm đến tổng đại lý và doanh nghiệp đầu mối. Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sẽ tiếp tục xá»­ lý nghiêm các trường hợp đầu cÆ¡, găm hàng để tránh lặp lại tình trạng cá»­a hàng xăng dầu thiếu hàng bán, ảnh hưởng đến sản xuất, đời sống của nhân dân.

Nguồn: Baocongthuong