Không có chuyện các doanh nghiệp xăng dầu lợi dụng quyền tá»± định giá theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP để tăng giá bất hợp lý, hoặc có lãi lá»›n”- Ä‘ó là khẳng định của Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cho biết, từ khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c (ngày 15/12), các lần Ä‘iều chỉnh giá của DN đều không có gì sai.

CôngThÆ°Æ¡ng - Nhà nÆ°á»›c vẫn giám sát chặt giá xăng dầu

Theo số liệu Tổ giám sát giá xăng dầu liên Bá»™ Tài chính- Công ThÆ°Æ¡ng công bố rất chi tiết, từ đầu năm 2010 cho đến nay, các DN Ä‘ã 2 lần tăng giá (không kể lần Ä‘iều chỉnh giá mazut lên 200 đồng/kg ngay 4/1/2010.

Lần tăng giá vào ngày 14/1: trên cÆ¡ sở giá xăng dầu bình quân của thị trường thế giá»›i 30 ngày để tính giá cÆ¡ sở (giá nhập khẩu CIF cá»™ng vá»›i thuế NK, thuế tiêu thụ đặc biệt, chi phí định mức, lợi nhuận định mức, mức trích quỹ BOG, thuế GTGT và phí xăng dầu theo quy định của nghị định 84) thì giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán lẻ lúc Ä‘ó từ 230 đến 670 đồng/lít, kg tùy loại, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tỉ lệ tăng từ 1,6% đến 4,2% tùy loại. Do vậy mức tăng giá của DN vào ngày 14/1 là phù hợp vá»›i quy định của pháp luật. Vá»›i mức tăng này, giá xăng chỉ còn lãi khoảng 100 đồng/lít, các mặt hàng dầu bảo đảm kinh doanh theo lợi nhuận định mức.

Lần tăng giá xăng vào ngày 21/2: Trên cÆ¡ sở giá bình quân trong 30 ngày. So vá»›i giá bán lúc Ä‘ó, giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng cao hÆ¡n 476 đồng/lít, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i tỉ lệ tăng 2,9%. Do vậy DN tăng giá xăng vào ngày 21/2 là phù hợp vá»›i quy định của pháp luật. vá»›i mức tăng này, xăng còn lãi khoảng 100 đồng/lít (không bao gồm lợi nhuận định mức).

Trên cÆ¡ sở theo dõi giá từng ngày, Tổ giám sát khẳng định, các lần Ä‘iều chỉnh giá của DN đều phù hợp vá»›i luật pháp cho phép, không có chuyện DN tăng giá bất hợp lý.

Bà Nguyá»…n Thanh HÆ°Æ¡ng- Phó Cục trưởng Cục Quản lý Giá Bá»™ Tài chính (thành viên của Tổ giám sát giá xăng dầu)- cho biết: Kể từ khi giao việc định giá cho DN, tổ đều theo dõi, giám sát và thông báo các mức giá DN Ä‘Æ°a ra là Ä‘úng vá»›i nguyên tắc quy định tại Nghị định 84.

Bà HÆ°Æ¡ng nói thêm: Nếu tính từ ngày 14/1 DN Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu thì 10 ngày tiếp theo là ngày 24/1, khi giá thế giá»›i bắt đầu lên, DN có thể Ä‘iều chỉnh tăng giá, nhÆ°ng vì cận Tết nên DN vẫn giữ ổn định giá, Ä‘ây là cố gắng tích cá»±c Ä‘áng ghi nhận của DN, bởi vì lúc Ä‘ó DN Ä‘ã bị lá»—. Phải 38 ngày sau, tức ngày 21/2 DN bắt đầu tăng giá xăng và vẫn giữ ổn định giá dầu. Qua theo dõi việc Ä‘iều chỉnh giá xăng, Tổ giám sát thấy rằng, tính bình quân giá trong 30 ngày trÆ°á»›c Ä‘ó theo quy định, DN Ä‘iều chỉnh tăng thêm 590 đồng/lít xăng là hợp lý. Bà HÆ°Æ¡ng lÆ°u ý, nhiều ý kiến nhầm lẫn cho rằng, Nhà nÆ°á»›c Ä‘iều chỉnh giảm thuế xăng dầu mà vẫn tăng giá xăng là vô lý, nhÆ°ng thá»±c ra trÆ°á»›c Ä‘ó Nhà nÆ°á»›c chỉ Ä‘iều chỉnh giảm thuế dầu chứ không giảm thuế nhập khẩu xăng.

Cá»±c chẳng Ä‘ã DN má»›i phải tăng giá

Đó là lời than thở chung của các DN kinh doanh xăng dầu.

Ông Bùi Ngọc Bảo- Tổng giám đốc Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam- cho rằng: DN luôn luôn có ý thức trách nhiệm đối vá»›i thị trường, Ä‘ã vận dụng uyển chuyển theo NĐ 84 để ổn định thị trường, tránh gây sốc về giá.

Ví dụ nhÆ°, nếu theo Nghị định 84 thì từ 15/12/2009 đến nay, DN được quyền 9 lần Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu (quy định trong vòng 10 ngày 1 lần). NhÆ°ng thá»±c tế các DN chỉ đồng bá»™ Ä‘iều chỉnh các loại giá xăng dầu 1 lần (ngày 14/1), còn lại có lúc tăng giảm ở các mặt hàng khác nhau. Vì nếu Ä‘iều chỉnh 10 ngày má»™t lần dá»… gây xáo trá»™n tâm lý và các lần Ä‘iều chỉnh biên Ä‘á»™ đều chÆ°a đủ theo quy định. Trong các đợt Ä‘iều chỉnh, DN cÅ©ng đều cố gắng giữ bình ổn giá, góp phần chống lạm phát, vá»›i khoảng cách thời gian Ä‘iều chỉnh càng dài càng tốt, giá Ä‘iều chỉnh các thấp càng tốt. Vì thế nhiều lần DN lẽ ra phải Ä‘iều chỉnh, nhÆ°ng phải “nín” lại theo dõi diá»…n biến thị trường để xem giá thế giá»›i còn xuống hay không khỏi phải tăng giá, chứ không phải có ý định gá»™p mấy lần để tăng giá 1 lần.

TrÆ°á»›c ý kiến của bà Nguyá»…n Thanh HÆ°Æ¡ng cho rằng, DN chÆ°a có kinh nghiệm trong lá»±a chọn thời Ä‘iểm tăng giá, Ä‘ã tăng vào dịp sau nghỉ Tết dài ngày, dá»… gây tâm lý bức xúc cho rằng giá xăng tăng ảnh hưởng đến các mặt hàng khác, ông Bảo bức xúc: “Dù là DN kinh doanh xăng dầu, nhÆ°ng bản thân chúng tôi cÅ©ng không muốn Ä‘iều chỉnh, cá»±c chẳng Ä‘ã má»›i phải Ä‘iều chỉnh. Vì má»—i lần tăng giá cho dù rất hợp lý đều gây bức xúc. Nhất là hiện nay khi Chính phủ đề ra mục tiêu khống chế lạm phát thì từ nay đến hết năm thời Ä‘iểm nào để Ä‘iều chỉnh cÅ©ng là nhạy cảm, vì việc tăng giá là Ä‘i ngược lại mục tiêu kiềm chế CPI. Còn nếu nói rằng thời Ä‘iểm này, thời Ä‘iểm khác là nhạy cảm không nên tăng giá thì vÄ©nh viá»…n kinh doanh xăng dầu không thể vận hành theo giá thị trường được.

Ông Đỗ Quốc Hùng- Phó giám đốc Công ty Xăng dầu hàng không Việt Nam- cÅ©ng chia sẻ: “Thá»±c sá»± nhiều lúc kinh doanh xăng dầu lá»— quá mức chịu Ä‘á»±ng, chúng tôi nín thở chờ đợi Petrolimex tăng giá để tăng theo mà thấy quá lâu. Petrolimex và PV Oil tiềm lá»±c lá»›n còn có khả năng chịu Ä‘á»±ng lá»—, nhÆ°ng DN nhÆ° chúng tôi dá»… “ao” khỏi thị trường, nhÆ° vừa qua Ä‘ã có 2 DN phải rút khỏi thị trường.”.

Theo các chuyên gia Bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng, vÆ°á»›ng mắc lá»›n nhất hiện nay là “dÆ° luận thiếu thông tin, chÆ°a hiểu hết về cÆ¡ chế giá xăng”. Tháo gỡ “nút thắt” này phải là má»™t cÆ¡ chế công bố về giá xăng minh bạch, công khai hÆ¡n nữa. Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú đề nghị các doanh nghiệp nên chủ Ä‘á»™ng bàn bạc vá»›i cÆ¡ quan quản lý giá má»—i lần trÆ°á»›c khi tăng giá xăng dầu.

DN lá»›n không thể áp đặt giá bán

Có ý kiến cho rằng, Petrolimex là DN Ä‘á»™c quyền nên có quyền dẫn dắt thị trường, áp đặt giá cho các DN khác và nghi ngờ có khả năng dẫn tá»›i việc định giá bán bất hợp lý. Trả lời vấn đề này Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú khẳng định: Đây là sá»± nhầm lẫn tai hại của má»™t số người dẫn đến sá»± nhầm lẫn cho cả xã há»™i. Nếu nói Ä‘á»™c quyền thì phải biết DN Ä‘ó chiếm lÄ©nh bao nhiêu phần trăm thị trường về hàng hóa. Con số 60% của Petrolimex là đầu tÆ° vào mạng lÆ°á»›i bán lẻ. Theo phân bổ hàng năm về hàng hóa, hiện nay có 14 DN kinh doanh xăng dầu thì sá»± chênh lệch hàng hóa giữa các DN không lá»›n. Mà khống chế thị trường là khống chế bằng hàng hóa. Còn việc DN đầu tÆ° xây dá»±ng bao nhiêu cá»­a hàng là tích cá»±c, vậy phải hỏi ngược lại tại sao các DN khác không đầu tÆ° vào cá»­a hàng bán lẻ. Trong lúc Petrolimex xây dá»±ng mấy nghìn cá»­a hàng thì có DN chỉ có 5 cá»­a hàng thôi? Vì thế không nên nhầm lẫn giữa việc Petrolimex xây dá»±ng nhiều cá»­a hàng là chiếm nhiều thị phần. NhÆ°ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên phải công nhận Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu lá»›n nhất Việt Nam, nhÆ°ng hiện nay Ä‘ang có sá»± chuyển dịch rất lá»›n khi Petro Việt Nam Ä‘ang vÆ°Æ¡n dần lên gần bằng Petrolimex. Phải xem xét DN có lợi dụng vị trí của mình để khống chế thi trường hay là phát triển tá»± nhiên. Chúng ta đừng quên rằng hiện nay chúng ta Ä‘ang từ nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường, đừng quên rằng Petrolimex là DN duy nhất Nhà nÆ°á»›c lập ra để kinh doanh xăng dầu, còn các DN khác đều thành lập sau này. Nếu vậy chúng ta làm cách nào hay thôi không cho Petrolimex kinh doanh? Hay khi không có Petroliemx có lường trÆ°á»›c thị trường sẽ thế nào, ai là người gánh hay thậm chí lúc Ä‘ó còn có hại cho người dân?

Ông Võ Văn Quyền nói thêm: TrÆ°á»›c hết phải khẳng định bản chất Ä‘á»™c quyền không phải là xấu. Theo kinh tế thị trường bao giờ cÅ©ng có tích tụ, tích tụ thì dẫn đến Ä‘á»™c quyền tá»± nhiên. nhÆ°ng vấn đề là lạm dụng vị thế Ä‘á»™c quyền để gây ảnh hưởng đến xã há»™i đến người tiêu dùng má»›i là xấu. Chúng ta Ä‘ã có Luật Cạnh tranh, Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu được xây dá»±ng rất khoa học, vá»›i những quy định rõ ràng để người dân và các cÆ¡ quan quản lý kiểm soát giá. Ngoài ra còn có Pháp lệnh Giá, Nghị định 170, Nghị định 175 và các chế tài. NhÆ° vậy nhà nÆ°á»›c có đủ cÆ¡ chế giám sát và quản lý để DN không thể lạm dụng được vị trí Ä‘á»™c quyền. Vì thế ná»—i lo Petrolimex áp đặt giá, Ä‘á»™c quyền về giá là không thể xảy ra.

Phóng viên Báo Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng trao đổi vá»›i ông Trần Anh SÆ¡n- Phó Cục trưởng Cục Quản lý Cạnh tranh, ông SÆ¡n cho rằng: Phải khẳng định Petrolimex không phải là doanh nghiệp Ä‘á»™c quyền trong lÄ©nh vá»±c bán lẻ xăng dầu vì hiện nay trên thị truờng có mười mấy đầu mối nhập khẩu và phân phối xăng dầu, tất cả cùng là doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c, Ä‘ây là nhầm lẫn về khái niệm. Có thể Petrolimex nắm giữ tá»›i 60% thị phần bán lẻ ở Việt Nam thì theo Khoản 1 Điều 11 Luật Cạnh tranh Petrolimex được coi là DN có vị trí thống lÄ©nh thị trường, nhÆ°ng vị trí thống lÄ©nh thị trường của Petrolimex là hình thành tá»± nhiên, do lịch sá»­ không phải do sá»± liên kết hay sáp nhập của các doanh nghiệp cùng lÄ©nh vá»±c kinh doanh để tăng tính Ä‘á»™c quyền trong thị trường xăng dầu. Mà pháp luật không ngăn cấm hình thành DN có vị trí thống lÄ©nh má»™t cách tá»± nhiên. Điều 13 của Luật Cạnh tranh chỉ cấm các DN có vị trí thống lÄ©nh trên thị trường có các hành vi: “Bán hàng hóa, dịch vụ dÆ°á»›i giá thành toàn bá»™ nhằm loại bỏ đối thủ cạnh tranh. Áp đặt giá mua, giá bán hàng hóa, dịch vụ bất hợp lý hoặc ấn định giá bán lẻ tối thiểu gây thiệt hại cho khách hàng… NhÆ°ng theo tôi, Nhà nÆ°á»›c có đủ hành lang pháp lý để kiểm soát việc kinh xăng dầu và giá xăng dầu. DN thống lÄ©nh phát triển má»™t cách tá»± nhiên còn có lợi cho thị trường khi xét trên quy mô, nếu quản lý tốt sẽ tiết giảm được chi phí, nhÆ° vậy hàng hóa, dịch vụ sẽ được giảm giá hÆ¡n.

baocongthuong