Trong bối cảnh giá dầu thế giá»›i tiếp tục biến Ä‘á»™ng mạnh do những bất ổn tại khu vá»±c Trung Đông - Bắc Phi, nÆ¡i được coi là rốn dầu của thế giá»›i, cá»™ng đồng quốc tế sẽ phải làm gì để ngăn chặn nguy cÆ¡ xảy ra cuá»™c “đại suy thoái” thứ hai trong thế ká»· 21?

Hậu quả nhãn tiền

Có hai luồng dÆ° luận về cÆ¡n biến Ä‘á»™ng giá dầu lần này, trong Ä‘ó dÆ° luận tiêu cá»±c dường nhÆ° lấn át những Ä‘ánh giá lạc quan. Trong khi má»™t số quan chức Mỹ và các tổ chức có uy tín Ä‘ánh giá rằng giá dầu tăng lần này chỉ nhÆ° má»™t “cÆ¡n áp thấp” mà phải má»™t “cÆ¡n bão” cá»±c lá»›n má»›i có khả năng ngăn chặn Ä‘à tăng trưởng của thế giá»›i Ä‘ang trong quá trình hồi phục, thì cÅ©ng có không ít ý kiến ngược lại.

Theo Giáo sÆ° Nouriel Roubini, thuá»™c trường Đại học New York (Mỹ), có tá»›i 3/5 số cuá»™c suy thoái toàn cầu gần Ä‘ây xảy ra sau má»™t cÆ¡n sốc địa chính trị tại Trung Đông khiến giá dầu tăng lên.

Tình hình càng trở nên khó khăn khi thế giá»›i hiện Ä‘ang trong cÆ¡n lốc tăng giá kép, cả về dầu mỏ lẫn lÆ°Æ¡ng thá»±c. Thu nhập của các há»™ gia Ä‘ình, cả ở các nÆ°á»›c phát triển lẫn các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển, đều không đủ mạnh để chịu Ä‘á»±ng khoản chi dành cho năng lượng và lÆ°Æ¡ng thá»±c thá»±c phẩm tăng mạnh.

 

Giá dầu tăng mạnh Ä‘ang tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c tá»›i sá»± phục hồi của nền kinh tế toàn cầu.

Giá dầu tăng, cùng vá»›i giá lÆ°Æ¡ng thá»±c Ä‘ã ở mức cao, khiến người ta ngày càng quan ngại về lạm phát tại thời Ä‘iểm nền kinh tế toàn cầu dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng nhất. Mohamed El-Erian, Tổng Giám đốc Ä‘iều hành của Công ty quản lý đầu tÆ° Thái Bình DÆ°Æ¡ng (PIMCO), nhận xét: "Trong thời gian trÆ°á»›c mắt, những diá»…n biến tại Trung Đông sẽ khiến kinh tế toàn cầu bị Ä‘ình đốn”. 
 

Trong khi Ä‘ó, Fatih Birol, nhà kinh tế chủ chốt thuá»™c CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế cÅ©ng cảnh báo những nguy cÆ¡ từ giá dầu thô cao hÆ¡n nhÆ° làm mất cân bằng thÆ°Æ¡ng mại toàn cầu, làm tăng giá tiêu dùng và tăng sức ép buá»™c các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng phải tăng lãi suất. Việc giá dầu tăng lên mức 100 USD/thùng sá»›m hÆ¡n dá»± Ä‘oán của các nhà kinh tế phần nào sẽ ảnh hưởng đến sá»± phục hồi kinh tế toàn cầu.

Tìm giải pháp 

Lo ngại việc giá dầu leo thang có thể tác Ä‘á»™ng xấu tá»›i Ä‘à phục hồi còn khá mong manh của nền kinh tế đầu tàu thế giá»›i, Arập Xêút, má»™t cường quốc dầu mỏ, Ä‘ã cam kết tăng sản lượng khai thác dầu thô để bù vào phần thiếu hụt từ nguồn cung Libi.

Các quan chức OasinhtÆ¡n Ä‘ang đặt lên bàn nhiều giải pháp cÅ©ng nhÆ° làm việc vá»›i các tổ chức quốc tế để phối hợp các chính sách kiềm chế giá dầu. Có nhiều đề xuất được nêu ra và mở kho dầu dá»± trữ chiến lược của Mỹ, hiện khoảng 727 triệu thùng, được coi là giải pháp trong ngắn hạn. 

Lần gần Ä‘ây nhất OasinhtÆ¡n phải sá»­ dụng đến "quyền rút hạn chế" lượng dầu dá»± trữ để bảo vệ an ninh quốc gia là năm 2005, sau khi cÆ¡n bão Katrina tàn phá miền Ä‘ông nam nÆ°á»›c Mỹ, nÆ¡i có nhiều giàn khoan khai thác dầu thô và nhà máy lọc dầu của Mỹ. 
 

Khi Ä‘ó, quyền rút hạn chế Ä‘ã giúp giá dầu giảm khoảng 9%. Tuy nhiên, Chánh Văn phòng Nhà Trắng William Daley trong chÆ°Æ¡ng trình “Gặp gỡ Báo chí” của kênh truyền hình NBC má»›i Ä‘ây thừa nhận “mở kho dá»± trữ là việc chỉ được làm - và từng được làm - trong các trường hợp rất hiếm hoi.

Có nhiều nhân tố cần phải xem xét chứ không chỉ riêng giá dầu”. Ông Daley cÅ©ng cho rằng tất cả các vấn đề cần phải được cân nhắc khi tính đến những khó khăn mà nÆ°á»›c Mỹ Ä‘ang phải chống chọi trong cuá»™c khủng hoảng kinh tế hiện nay.

 

Và rõ ràng, mở kho dá»± trữ chiến lược chỉ có thể áp dụng vá»›i các nÆ°á»›c có nguồn dá»± trữ chiến lược dồi dào, chứ vá»›i những nÆ°á»›c chÆ°a xây dá»±ng được cho mình kho dá»± trữ Ä‘áng kể nhÆ° nhiều nÆ°á»›c ở châu Á, trong Ä‘ó có cả những nền kinh tế mạnh nhÆ° Trung Quốc, Nhật Bản hay Hàn Quốc, cho tá»›i những nền kinh tế nhỏ hÆ¡n, cÆ¡n sốt giá dầu Ä‘ang thá»±c sá»± trở thành ác má»™ng đối vá»›i tăng trưởng kinh tế của họ.

CÆ¡n biến Ä‘á»™ng giá dầu lần này do những bất ổn ở Trung Đông càng cho thấy rõ sá»± phụ thuá»™c quá lá»›n vào dầu mỏ tập trung tại má»™t khu vá»±c sẽ gây ra những hệ lụy lá»›n thế nào khi xảy ra xáo trá»™n tại khu vá»±c Ä‘ó. Song, cÅ©ng cần phải nói rằng dù Trung Đông vẫn là “rốn dầu” thế giá»›i nhÆ°ng nguồn cung dầu thô hiện nay dàn đều hÆ¡n so vá»›i trÆ°á»›c Ä‘ây. 
 

Trong thập niên 1970, sản xuất dầu thô tập trung chủ yếu ở Vùng Vịnh. Kể từ Ä‘ó má»™t loạt quốc gia không thuá»™c OPEC, nhÆ° ở Mỹ Latinh và Tây Phi, Ä‘ã gia nhập thị trường dầu mỏ. Năm 2009, Nga Ä‘ã vượt Arập Xêút trở thành nÆ°á»›c khai thác nhiều dầu thô nhất thế giá»›i. Thị phần của OPEC Ä‘ã giảm từ 51% giữa thập niên 1970 xuống còn 40% hiện nay.

Những tiến bá»™ vượt bậc trong công nghệ cÅ©ng giúp trữ lượng dầu của thế giá»›i hiện tăng gấp Ä‘ôi so vá»›i năm 1980. Vênêxuêla hay Braxin thời gian gần Ä‘ây đều Ä‘ã công bố phát hiện thêm trữ lượng dầu má»›i. 
 

Phải chăng Ä‘ây là thời Ä‘iểm để các nÆ°á»›c sá»­ dụng nhiều dầu nhất thế giá»›i đầu tÆ° vào việc khai thác các giếng dầu má»›i, cÅ©ng nhÆ° đẩy mạnh phát triển các công nghệ năng lượng thay thế. Thế giá»›i cần sá»± chung tay và cần nhiều giải pháp để đối phó vá»›i giá dầu tăng bởi hậu quả nhãn tiền của cÆ¡n sốt giá lần này. 

Nguồn: Baotintuc