NhÆ° thường lệ, khi giá xăng dầu tăng, hầu hết các doanh nghiệp trong và ngoài nÆ°á»›c đều công bố tăng giá hàng hóa và dịch vụ của mình. Lý do họ viện dẫn vẫn là muôn thuở: Giá xăng dầu tăng đẩy giá nhiên liệu và nguyên liệu đầu vào tăng, làm cho giá thành tăng theo, cho nên buá»™c phải tăng giá hàng hóa và dịch vụ. Lý do họ diá»…n giải là không sai bởi Ä‘ó là tất yếu của bài toán kinh tế cho mọi doanh nghiệp. Hệ quả là gần nhÆ° đồng loạt giá các loại hàng hóa và dịch vụ đều tăng - ít thì 5% nhiều thì đến 30% và hình thành má»™t mặt bằng giá má»›i cao hÆ¡n mặt bằng giá cÅ©.

Giá cả hàng hóa tăng, hàng hóa không bán được hoặc bán rất chậm không thể quay vòng vốn để tái sản xuất mở rá»™ng là má»™t trong những nguyên nhân gây ra tình trạng giảm phát cho nền kinh tế trong thời gian gần Ä‘ây.

Theo suy luận logic, nếu khi giá xăng dầu tăng làm cho giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng theo thì khi giá xăng dầu giảm, giá cả hàng hóa cÅ©ng phải giảm tÆ°Æ¡ng ứng, thậm chí phải trở về vị trí xuất phát ban đầu khi xăng dầu chÆ°a tăng giá. NhÆ°ng trên thá»±c tế, má»™t nghịch lý Ä‘ã xảy ra: Thời gian gần Ä‘ây, giá xăng dầu Ä‘ã giảm nhiều lần, nhÆ°ng giá cả nhiều loại hàng hóa và dịch vụ vẫn không giảm. Theo ghi nhận của chúng tôi, má»›i Ä‘ây nhất chỉ có má»™t số doanh nghiệp dịch vụ vận tải hàng hóa - loại doanh nghiệp ảnh hưởng trá»±c tiếp của biến Ä‘á»™ng giá xăng dầu - là công bố giảm giá cÆ°á»›c vận tải.

Má»™t số doanh nghiệp vận tải khác chÆ°a chịu giảm giá vì cho rằng giá xăng dầu giảm chÆ°a tá»›i 1.000 đồng/lít nên chÆ°a đủ mức giảm giá cÆ°á»›c 4% theo hợp đồng vận tải Ä‘ã ký! Điều Ä‘áng nói là các doanh nghiệp Ä‘ã giảm giá (tức là họ Ä‘ã phải giảm má»™t phần lợi nhuận) cÅ©ng chẳng được biểu dÆ°Æ¡ng khen thưởng, còn các doanh nghiệp không giảm giá (tức là họ vẫn hưởng lợi lá»›n do giá xăng dầu giảm) lại chẳng ai làm gì được họ. Ở Ä‘ây Ä‘ã xảy ra sá»± bất bình đẳng rất lá»›n trong sản xuất kinh doanh ở nÆ°á»›c ta hiện nay, gây thiệt thòi và làm cản trở khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Tại sao khi xăng dầu giảm giá liên tục, các loại hàng hóa và dịch vụ không đồng loạt giảm giá tÆ°Æ¡ng ứng? Điều gì uẩn khúc đằng sau vấn đề trên?

TrÆ°á»›c hết, nền kinh tế nÆ°á»›c ta chÆ°a có má»™t định chế và chuẩn má»±c cho việc xây dá»±ng hệ thống giá cả hàng hóa. Hay nói Ä‘úng hÆ¡n, chúng ta Ä‘ang thả nổi giá cả thị trường. Trên danh nghÄ©a, nhà nÆ°á»›c Ä‘ang quản lý (định giá, cho tăng hoặc giảm) má»™t số mặt hàng thiết yếu chiến lược, nhÆ°ng trên thá»±c tế việc quản lý giá Ä‘ó vẫn trong cÆ¡ chế “xin - cho” chứ chÆ°a phải dá»±a trên cÆ¡ sở khoa học chặt chẽ. Đành rằng trong má»™t nền kinh tế thị trường, giá cả hàng hóa được hình thành trên cÆ¡ sở quy luật giá trị và quy luật cung cầu là chính, song việc xây dá»±ng chuẩn má»±c cho má»™t hệ thống giá cả hàng hóa là hoàn toàn có thể làm và cần phải làm.

Trên cÆ¡ sở hệ thống Ä‘ó, các doanh nghiệp Ä‘Æ°a vào bài toán kinh tế của mình để định ra má»™t mức giá vừa đảm bảo bù đắp chi phí vừa có lợi nhuận má»™t cách hợp lý - chứ không phải lợi nhuận siêu ngạch do tá»± tiện đẩy giá lên.

Mặt khác, khi Ä‘ã có má»™t hệ thống cÆ¡ sở định giá hàng hóa, được pháp chế hóa bằng những văn bản luật và dÆ°á»›i luật, các doanh nghiệp buá»™c phải tuân thủ Ä‘úng các quy định Ä‘ó. Đây là những căn cứ pháp lý để các cÆ¡ quan chức năng có thể kiểm tra, kiểm soát và xá»­ lý nghiêm các doanh nghiệp trong việc thá»±c hiện những định chế Ä‘ó.

Những hiện tượng trên Ä‘ây là những thá»±c tế sinh Ä‘á»™ng rất cần được nghiên cứu nghiêm túc khi chúng ta xây dá»±ng hệ thống luật pháp về giá trong thời gian tá»›i.

Nguồn tin: sggp