Sau hÆ¡n 4 năm bị trì hoãn vì nhiều lý do, vừa qua, Sở KH&CNTP HCM Ä‘ã tổ chức Há»™i đồng khoa học thẩm tra lại Dá»± án đầu tÆ° công nghệ nâng chỉ số Octan phân Ä‘oạn Naphtha tại Nhà máy lọc dầu Cát Lái, do Công ty TNHH má»™t thành viên Dầu khí TP HCM (Sài Gòn Petro) làm chủ đầu tÆ°, vá»›i tổng vốn xây dá»±ng hÆ¡n 377 tá»· đồng. Nếu được triển khai, Ä‘ây sẽ là dá»± án góp phần Ä‘áng kể vào ổn định nguồn xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c.

Không quá phức tạp

Năm 2001, trÆ°á»›c yêu cầu nâng cao chất lượng xăng dầu trên thị trường, trong Ä‘ó cấm các doanh nghiệp sản xuất và nhập khẩu xăng pha chì, Sài Gòn Petro Ä‘ã quyết định nâng cấp, đổi má»›i hệ thống lọc dầu cÅ© kỹ của Nhà máy lọc dầu Cát Lái, được xây dá»±ng vào năm 1982, đồng thời tìm kiếm công nghệ nâng cao chỉ số Octan Ron trong xăng theo quy định. Tuy nhiên, phải đến tận năm 2007, Sài Gòn Petro má»›i nhận được yêu cầu từ đối tác là má»™t công ty xăng dầu lá»›n tại Trung Quốc chuyển giao công nghệ má»›i có tên là MUP-Non hydro RIPP. Đây là công nghệ sản xuất xăng có chỉ số Octan cao từ nguồn nguyên liệu condensate, sá»­ dụng má»™t chất xúc tác má»›i có tên Zeolite RGW-1, do Viện Công nghệ hóa dầu Trung Quốc nghiên cứu tổng hợp thành công năm 2003 và hiện Ä‘ang áp dụng tại 4 nhà máy lọc dầu vừa và nhỏ của nÆ°á»›c bạn.

Theo ông Đặng Vinh Sang, Tổng Giám đốc Công ty Sài Gòn Petro, các hệ thống lọc dầu phổ biến theo công nghệ Isome hóa hoặc Reforming yêu cầu nguồn kinh phí xây dá»±ng rất lá»›n, công nghệ lại phức tạp. Trong khi Ä‘ó, MUP lại là công nghệ có thiết kế Ä‘Æ¡n giản, đầu tÆ° thấp, vận hành linh hoạt, không sá»­ dụng hydro (tiết kiệm Ä‘áng kể chi phí) và có thể sá»­ dụng nguồn nguyên liệu Ä‘a dạng. Bên cạnh Ä‘ó, trên nền cÆ¡ sở thiết bị hệ thống lọc dầu cÅ© hiện có của Nhà máy lọc dầu Cát Lái, hệ thống má»›i này có thể đấu nối dá»… dàng và không tốn quá nhiều thời gian. Vá»›i các yêu cầu vừa phải nhÆ° nhiệt Ä‘á»™ lò từ 300-400 Ä‘á»™ C, áp suất 0-0,5 Mpa, chất xúc tác có tuổi thọ đến hai năm và có thể tái chế trở lại vá»›i năng suất hÆ¡n 90%, các thiết bị Ä‘i kèm được chế tạo Ä‘Æ¡n giản, có thể sản xuất được trong nÆ°á»›c khi có hỏng hóc xảy ra.

Ông Sang cÅ©ng cho biết thêm, hiệu suất thu hồi sản phẩm xăng và khí tá»± nhiên LPG đạt 98%, xăng có chỉ số Octan Ron 87-90 vá»›i chất lượng tốt, có thể pha chế thành xăng Ron 92, 95 và cả 98. Đặc biệt, việc thu hồi đồng thời 2 sản phẩm là xăng và khí tá»± nhiên LPG sẽ cho phép nhà máy tá»± chủ Ä‘á»™ng năng suất của từng sản phẩm theo giá cả và nhu cầu thị trường.

Cẩn trọng khi chuyển giao

Hiện nguồn xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c chiếm khoảng 30%, chủ yếu từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất, phần còn lại chủ yếu là nhập khẩu xăng dầu từ nÆ°á»›c ngoài. Chính vì thế, theo nhận xét chung của các nhà khoa học tại há»™i đồng, má»™t khi có sá»± biến Ä‘á»™ng của thị trường thế giá»›i, tình hình xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng sẽ bị ảnh hưởng. Vì thế, nâng cao năng lá»±c sản xuất xăng dầu trong nÆ°á»›c là việc làm cấp thiết, dù Ä‘ó là các nhà máy lọc dầu nhỏ nhÆ° Cát Lái. HÆ¡n nữa, vá»›i năng suất hÆ¡n 25.000 tấn/năm, Ä‘ây vẫn xem là nguồn Ä‘áng kể giúp ổn định thị trường xăng dầu phía Nam.

“Hiện Việt Nam Ä‘ang áp dụng tiêu chuẩn Euro 2 cho xăng dầu, sắp tá»›i Ä‘ây sẽ là Euro 3, Euro 4, bắt buá»™c Nhà máy lọc dầu Cát Lái phải đổi má»›i công nghệ, nâng cao chất lượng xăng dầu nếu muốn tồn tại. Tuy nhiên, cần thẩm tra kỹ công nghệ, đặc biệt là các đối tác đến từ Trung Quốc, khi có quá nhiều vấn đề liên quan đến chất lượng công nghệ mà các đối tác này cung cấp trong suốt thời gian qua”, TS Huỳnh Quyền Giám đốc Trung tâm Lọc hóa dầu cho biết.

PGS.TS Phan Đình Tuấn, Hiệu phó Trường Đại học Bách khoa TP HCM nhận định: “Điểm mấu chốt của công nghệ này là chất xúc tác Zeolite RGW-1 và cÅ©ng là thứ ta hoàn toàn lệ thuá»™c vào phía bạn. Vì thế, ngoài việc Ä‘ánh giá chuẩn xác tác dụng của chất xúc tác này, trong hợp đồng chuyển giao, cần yêu cầu đối tác cam kết cung cấp thường xuyên chất xúc tác trên trong thời hạn ít nhất 20 năm, đồng thời ổn định giá cả hoặc chênh lệnh không Ä‘áng kể trong suốt thời gian Ä‘ó. Tránh tình trạng thiếu hụt thành phần chính này trong quá trình Ä‘i vào sản xuất. Về lâu dài, có thể tìm hiểu sâu hÆ¡n về chất xúc tác, tránh lệ thuá»™c phía bạn”.

Chủ trì tại Há»™i đồng thẩm tra công nghệ, PGS.TS Phan Minh Tân, Giám đốc Sở KH&CN TPHCM Ä‘ánh giá: “Đây được xem là công nghệ má»›i, phù hợp vá»›i Ä‘iều kiện sản xuất xăng dầu trong nÆ°á»›c. HÆ¡n nữa, công nghệ này Ä‘Æ¡n giản và thân thiện vá»›i môi trường. Hai chất Ä‘áng lo nhất trong quá trình sản xuất là nÆ°á»›c nhiá»…m dầu và khí bụi đều có thể kiểm soát được vá»›i các Ä‘iều kiện an toàn hiện có tại Nhà máy lọc dầu Cát Lái.

Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả cho đề án, Sở KH&CN sẽ há»— trợ Sài Gòn Petro trong việc xây dá»±ng má»™t tổ tÆ° vấn, giám sát dá»± án trong nÆ°á»›c bao gồm các nhà khoa học thuá»™c hai lÄ©nh vá»±c kỹ thuật và pháp lý. Còn Æ°u tiên trÆ°á»›c mắt là tìm kiếm nguồn há»— trợ từ Quỹ Đổi má»›i công nghệ quốc gia cho dá»± án quan trọng này”.

Nguồn tin: SGGP