Tính đến tháng 3/2010, tổng nguồn Quỹ bình ổn giá khoảng 1.500 tá»· đồng. Quỹ này không nhằm cố định má»™t cái giá nào cụ thể mà sá» dụng khi có biến Ä‘á»™ng lá»›n vá» giá, tránh tình trạng tăng giá Ä‘á»™t ngá»™t, gây sốc cho ná»n kinh tế và xã há»™i. Äại diện lãnh đạo Liên bá»™ Tài Chính- Công thÆ°Æ¡ng khẳng định.
Quen dần vá»›i những Ä‘iá»u chỉnh
Lần gần Ä‘ây nhất, giá xăng tăng 590 đồng/lít vào Ä‘úng mồng 8 Tết - thá»i Ä‘iểm được coi là khá “nhạy cảm” và có thể gây tâm lý không tốt cho ngÆ°á»i dân. Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú thừa nháºn, đứng ở góc Ä‘á»™ cá nhân ông, “việc chá»n ngày đầu tiên Ä‘i làm sau má»™t kỳ nghỉ Tết dài để tăng giá là chúng ta chÆ°a “nhạy cảm” vì ngÆ°á»i dân chÆ°a thá»±c sá»± quen vá»›i việc xác định giá theo thị trÆ°á»ng, đặc biệt là giá xăng dầu được giữ rất lâu và tá»± do hóa theo lá»™ trình cháºm hÆ¡n các mặt hàng khác”. Tuy nhiên, Thứ trưởng cÅ©ng cho rằng: “Cần nhìn nháºn vấn Ä‘á» má»™t cách tổng thể, trong ná»n kinh tế thị trÆ°á»ng thì thị trÆ°á»ng quyết định giá, doanh nghiệp có quyá»n thay đổi giá theo tín hiệu thị trÆ°á»ng. Má»™t năm, có rất nhiá»u thá»i Ä‘iểm được coi là nhạy cảm nhÆ° các ngày Lá»…, Tết… Nếu cứ tránh thì sẽ phải tránh suốt. Chúng ta phải táºp làm quen vá»›i những Ä‘iá»u chỉnh thế này”.
Theo Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu, cứ cách 10 ngày, doanh nghiệp lại được quyá»n tăng giá. Äây được cho là máºt Ä‘á»™ khá dày và trong phiên há»p thứ 29 của Ủy ban ThÆ°á»ng vụ Quốc há»™i diá»…n ra sáng 19/3, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÅ© Văn Ninh nói rằng, có thể sẽ giãn ngày ra đến 20 hoặc tháºm chí 30 ngày má»›i cho doanh nghiệp tăng giá tiếp. Trao đổi vá» Ä‘iá»u này, ông Nguyá»…n Cẩm Tú cho rằng, máºt Ä‘á»™ tăng giá dày hay không, không thể Ä‘ánh giá má»™t cách cảm tính mà phải nhìn vào thá»±c tiá»…n diá»…n ra. Từ 15/12/2009 - ngày Nghị Äịnh 84 có hiệu lá»±c đến nay, doanh nghiệp má»›i tăng giá xăng 2 lần, bình quân 1 tháng rưỡi má»›i tăng giá 1 lần. Việc nâng máºt Ä‘á»™ giữa các lần Ä‘iá»u chỉnh lên 20 ngày hoặc 30 ngày cÅ©ng là để tăng khả năng quản lý của Nhà nÆ°á»›c lên, chúng ta có quyá»n làm váºy nếu doanh nghiệp lợi dụng quy định 10 ngày.
Cạnh tranh công bằng
TrÆ°á»›c dÆ° luáºn vá» việc Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) Ä‘á»™c quyá»n nắm hÆ¡n 60% thị phần trên lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu, ông Tú cho rằng, có sá»± hiá»u lầm vá» tá»· trá»ng của Petrolimex. Hiện, Petrolimex chỉ có 1.995 trên tổng 10.000 cây xăng trong cả nÆ°á»›c, chiếm khoảng gần 20%. Còn lại, Petrolimex chiếm khoảng 40% số đại lý trên thị trÆ°á»ng. NhÆ° váºy, Petrolimex chỉ có Æ°u thế khoảng trên 20% thị trÆ°á»ng mà thôi so vá»›i hệ thống bán lẻ. Còn các đại lý có quyá»n ký vá»›i Ä‘Æ¡n vị khác nếu các Ä‘Æ¡n vị khác tạo Ä‘iá»u kiện thuáºn lợi cho ngÆ°á»i ta, ở Ä‘ây chúng ta cạnh tranh công bằng. Nếu có doanh nghiệp không cạnh tranh nổi việc ký vá»›i các đại lý thì doanh nghiệp phải tá»± há»i tại sao mình không làm được Ä‘iá»u Ä‘ó.
Nếu lấy số liệu bán của Petrolimex xem xét, sẽ thấy, trong Ä‘ó, 30% là số liệu Petrolimex bán buôn cho các doanh nghiệp, cái này do đấu thầu. Ai cÅ©ng công bằng nhÆ° ai. Hệ thống đại lý, tổng đại lý chiếm 45%. 45% này cÅ©ng cạnh tranh công bằng. Petrolimex chỉ có lợi thế là có khoảng trên 25% tá»± bán thông qua hệ thống của mình.
Vá» vấn Ä‘á» Ä‘á»™c quyá»n, ông Tú nói: “Từ trÆ°á»›c đến nay, việc Ä‘á»™c quyá»n xăng dầu là hoàn toàn không có. Bởi xăng dầu cÅ©ng nhÆ° bản thân Petrolimex nằm dÆ°á»›i sá»± quản lý chặt chẽ của Nhà nÆ°á»›c. ChÆ°a bao giá» doanh nghiệp này có thể sá» dụng quyá»n, lợi thế của mình để gây ảnh hưởng tá»›i cạnh tranh thị trÆ°á»ng. Ngoài ra chúng ta có Luáºt Cạnh tranh, má»i hành Ä‘á»™ng cạnh tranh không công bằng Ä‘á»u bị xá» phạt”.
PV: Trong kinh doanh xăng dầu, có định mức cho phép thất thoát ở má»™t mức Ä‘á»™ nào Ä‘ó. Mức thất thoát này được tính vào giá thành và ngÆ°á»i tiêu dùng phải chịu. Tuy nhiên, vừa rồi Kiểm toán Nhà nÆ°á»›c (KTNN) phát hiện ra Petrolimex áp dụng định mức thất thoát từ năm 1986. NhÆ° váºy, mức thất thoát tính trong 24 năm qua là không thay đổi, trong khi công nghệ và Ä‘iá»u kiện kỹ thuáºt hiện nay Ä‘ã khác trÆ°á»›c rất nhiá»u?
Bà Nguyá»…n Thanh HÆ°Æ¡ng - Cục phó Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính: Chức năng giám sát này là của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, không phải là của Bá»™ Tài chính, Bá»™ Tài chính chỉ tham gia phần nào. Dù chÆ°a nắm rõ lại vấn Ä‘á» vừa nêu, nhÆ°ng trong quá trình làm việc, chúng tôi lấy các định mức tiên tiến chứ không áp dụng những định mức để làm căn cứ giám sát và chi từ nguồn ngân sách.
Ông Bùi Ngá»c Bảo - TGD Petrolimex: Thuáºt ngữ chính xác là "hao hụt" chứ không phải "thất thoát". Hiện, Nhà nÆ°á»›c có má»™t định mức duy nhất, định mức 758 do Petrolimex xây dá»±ng và Bá»™ Váºt tÆ° (trÆ°á»›c Ä‘ây) ban hành năm 1986. Tại thá»i Ä‘iểm Ä‘ó, Ä‘ây là định mức theo từng công Ä‘oạn để giúp cho Petrolimex khi Ä‘ó chủ yếu là Ä‘á»™c quyá»n, kiểm soát hao hụt theo từng công Ä‘oạn. Còn tổng định mức hao hụt được Nhà nÆ°á»›c giao cho Petrolimex chỉ há»— trợ cho công tác quản lý chứ không dùng để tổ chức hạch toán. Sau này, Luáºt Doanh nghiệp và các văn bản khác quy định rằng chức năng xây dá»±ng các định mức kinh tế kÄ© thuáºt thuá»™c vá» các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp có há»™i đồng quản trị.
Tôi cho rằng, kiến nghị của KTNN vá»›i Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng là có nhiá»u doanh nghiệp xăng dầu có nhiá»u định mức hao hụt khác nhau. Trong quá trình kiểm toán, có khả năng là má»™t số doanh nghiệp đầu mối khác vẫn dùng định mức 758 để thanh quyết toán khi bù lá»— và KTNN Ä‘á» nghị các doanh nghiệp này xây dá»±ng định mức má»›i. Hoàn toàn không có chuyện Petrolimex vẫn sá» dụng định mức 758. Từ 2007 - 2009, chúng tôi tiết giảm tá»›i 40% so vá»›i định mức 758 của Nhà nÆ°á»›c.
KTÄT