Khi Nhà máy lọc dầu Dung Quất Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng, nhiều người mong giá xăng dầu trong nÆ°á»›c sẽ rẻ Ä‘i. Tuy nhiên, Ä‘iều này sẽ rất khó xảy ra bởi cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi dành cho các nhà máy lọc dầu má»›i được ban hành.

Tàu vào nhận sản phẩm tại cảng Nhà máy lọc dầu Dung Quất -  áº¢nh: Thanh Long

Má»›i Ä‘ây, khi Tổng công ty Hàng không VN (Vietnam Airlines) và Công ty Jetstar Pacific có văn bản gá»­i Bá»™ Tài chính đề nghị giảm thuế xăng máy bay do giá thế giá»›i cao, doanh nghiệp khó khăn, Bá»™ Tài chính Ä‘ã xin ý kiến các bá»™ ngành, theo Ä‘ó nêu quan Ä‘iểm không đồng ý mức giảm thuế xuống 0% của doanh nghiệp. Điều bất ngờ là má»™t trong những lý do quan trọng được nêu ra là do... cÆ¡ chế tài chính dành cho các nhà máy lọc dầu.

Khó giảm thuế!

Các nhà máy lọc dầu hiện nay có khá nhiều Æ°u Ä‘ãi, đặc biệt rút kinh nghiệm từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất, các cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi Ä‘ã được các chủ đầu tÆ° Nhà máy lọc dầu Nghi SÆ¡n (cÅ©ng do Tập Ä‘oàn Dầu khí VN chủ trì) xin thành công trÆ°á»›c khi bỏ tiền đầu tÆ°.

Cụ thể, theo Bá»™ Tài chính, tại phụ lục danh mục các Æ°u Ä‘ãi đầu tÆ° áp dụng cho dá»± án liên hợp lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n thì trong mười năm đầu kể từ khi Ä‘i vào vận hành thÆ°Æ¡ng mại (dá»± kiến vào năm 2013), dù sản xuất trong nÆ°á»›c, không phải chịu thuế nhập khẩu nhÆ°ng giá bán buôn xăng dầu ngay tại cổng nhà máy sẽ được bán bằng giá nhập khẩu cá»™ng thuế nhập khẩu 7% đối vá»›i các sản phẩm lọc dầu (xăng dầu) và 3% đối vá»›i các sản phẩm hóa dầu (polypropylen, benzen...), ngay khí LPG cÅ©ng được cá»™ng thêm 5%.

Đặc biệt hÆ¡n, thỏa thuận cÅ©ng cho phép trong mười năm đầu, nếu Nhà nÆ°á»›c quy định mức thuế nhập khẩu thấp hÆ¡n mức thuế nhà máy được cá»™ng vào thì Nhà nÆ°á»›c sẽ bù giá cho công ty liên doanh.

Ngay khi Nghi SÆ¡n xin được cÆ¡ chế này, Nhà máy lọc dầu Dung Quất cÅ©ng xin theo. Theo Ä‘ó, xăng dầu Dung Quất cÅ©ng được hưởng “giá trị Æ°u Ä‘ãi” là 3% đối vá»›i sản phẩm hóa dầu, 5% đối vá»›i LPG và 7% đối vá»›i xăng dầu. Quyết định cÅ©ng nêu rõ: “Trường hợp thuế nhập khẩu sản phẩm lọc hóa dầu do Nhà nÆ°á»›c quy định thấp hÆ¡n mức giá trị Æ°u Ä‘ãi tính trong giá bán, Tập Ä‘oàn Dầu khí VN thá»±c hiện việc bao tiêu sản phẩm cho Công ty Bình SÆ¡n và Ä‘Æ°a mức giá trị Æ°u Ä‘ãi vào giá bao tiêu sản phẩm”.

Trả lời Tuổi Trẻ, ông Nguyá»…n Hoài Giang, tổng giám đốc Công ty lọc hóa dầu Bình SÆ¡n, công nhận vá»›i cÆ¡ chế nhÆ° thế, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên xăng dầu Dung Quất trÆ°á»›c khi bán ra thị trường được cá»™ng thêm 7% thuế nhập khẩu nữa, LPG cá»™ng thêm 5% và sản phẩm hóa dầu là 3%, tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° Nghi SÆ¡n. Vá»›i cÆ¡ chế này, dù Nhà nÆ°á»›c giảm thuế xăng dầu xuống bằng 0% thì Bình SÆ¡n cÅ©ng vẫn được hưởng mức “giá trị Æ°u Ä‘ãi” trên.

Nguồn tiền mà Tập Ä‘oàn Dầu khí VN lấy để bù cho Bình SÆ¡n, ông Giang cho biết từ tiền của tập Ä‘oàn, có thể từ chính những nguồn thu từ bán xăng dầu Dung Quất.

Cân đối lợi ích xã há»™i

Nhiều chuyên gia cho rằng vá»›i cÆ¡ chế trên, rõ ràng Bá»™ Tài chính sẽ gặp khó nếu muốn giảm thuế xăng dầu. Trong trường hợp đề xuất giảm thuế của Vietnam Airlines và Jetstar Pacific vừa qua, Bá»™ Tài chính Ä‘ã thẳng thắn cho biết “việc quy định thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi đối vá»›i xăng máy bay và nhiên liệu bay sẽ chịu ảnh hưởng của cÆ¡ chế thuế nhập khẩu đối vá»›i hai nhà máy lọc dầu”.

Vì thế, Bá»™ Tài chính quyết định không thá»±c hiện Ä‘iều chỉnh giảm thuế nhập khẩu “xăng máy bay và nhiên liệu bay” nhÆ°ng tìm cÆ¡ chế khác. Tuy nhiên, ngay cả vá»›i cÆ¡ chế má»›i, Bá»™ Tài chính cho biết “để đảm bảo không phải bù giá cho sản phẩm của hai nhà máy lọc dầu”, mức thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi thấp nhất có thể áp dụng là 7%.

Và trong văn bản xin ý kiến các bá»™ ngành, Bá»™ Tài chính Ä‘ã chính thức dá»± kiến mức thuế suất thuế nhập khẩu tối thiểu đối vá»›i mặt hàng xăng máy bay và nhiên liệu bay thấp nhất cÅ©ng phải ở 7%.

Theo TS Lê Đăng Doanh - nguyên thành viên Ban nghiên cứu của Thủ tÆ°á»›ng, đầu tÆ° nhà máy lọc dầu cần vốn rất lá»›n, VN cÅ©ng cần phải có các nhà máy để đảm bảo an ninh năng lượng. Vì vậy, việc phải Æ°u Ä‘ãi đầu tÆ° là cần thiết và có nhiều cách để Æ°u Ä‘ãi. Các nÆ°á»›c cÅ©ng có Æ°u Ä‘ãi, nhÆ°ng vấn đề nằm ở chá»— Æ°u Ä‘ãi đến Ä‘âu và cân đối vá»›i lợi ích xã há»™i, người tiêu dùng xăng dầu nhÆ° thế nào.

Không bình luận lợi hại của các Æ°u Ä‘ãi Ä‘ã được quyết định, ông Doanh cho rằng sẽ không chỉ xăng máy bay, ngay cả xăng A92 hay các loại dầu thông dụng khác, Bá»™ Tài chính từ nay cÅ©ng sẽ khó hÆ¡n trong việc hạ thuế nhập khẩu để giúp giảm chi phí cho dân, ngay cả khi cần thiết.

TS VÅ© Đình Ánh, nguyên viện phó Viện Nghiên cứu thị trường giá cả, cho rằng vá»›i cÆ¡ chế Æ°u Ä‘ãi cho nhà máy lọc dầu nhÆ° trên, ít nhiều khi tính hạ thuế, Bá»™ Tài chính và Chính phủ sẽ phải tính xem liệu ngân sách có đủ tiền bù cho các nhà máy lọc dầu hay không.

Nguồn tin: Tuoitre