Nhiều doanh nghiệp xăng dầu cho rằng, quÄ© bình ổn giá xăng dầu vá»›i kiểu vận hành vừa xả vừa trích nhÆ° hiện chỉ là cái “gậy” để Bá»™ Tài chính “Ä‘iều hành” thị trường dá»… hÆ¡n, thay vì ý nghÄ©a bình ổn cho người tiêu dùng.

Lá»— do trích QuÄ© bình ổn?

Nhắc tá»›i chuyện vận hành QuÄ© bình ổn giá xăng dầu bây giờ, nhiều doanh nghiệp xăng dầu cứ lắc đầu, ngán ngẩm. Tá»›i thời Ä‘iểm này, khi các doanh nghiệp vẫn lá»—, tiền trích QuÄ© bình ổn thá»±c tế là Ä‘ang “ăn” vào vốn của doanh nghiệp.

Giá xăng dầu sẽ khó giảm nếu liên tục phải Æ°u tiên trích QuÄ© bình ổn (ảnh: Phạm Huyền)

Tính tá»›i ngày 18/5, đối vá»›i mặt hàng dầu diesel, giá bán lẻ Ä‘ang thấp hÆ¡n 1.251 đồng/lít so vá»›i giá cÆ¡ sở, tÆ°Æ¡ng ứng tá»· lệ chênh lệch “âm” là là 8,6%. Đối vá»›i xăng A92, giá bán lẻ  cÅ©ng Ä‘ang thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở 817 đồng/lít, tÆ°Æ¡ng Æ°ng tá»· lệ chênh là 4,8 %.

Sau khi trừ Ä‘i lợi nhuận định mức là 300 đồng/lít, doanh nghiệp lá»— 517 đồng/lít xăng và lá»— 951 đồng/lít dầu diesel.

Vá»›i việc được phép xả QuÄ© để bù lá»— phát sinh (400 đồng/lít dầu và 500 đồng/lít xăng) thì mức lá»— trên tiếp tục giảm, còn 551 đồng/lít dầu diesel và chỉ còn lá»— 17 đồng/lít xăng.

Điều Ä‘áng nói là, khoản “lá»—” trên là do “có” 300 đồng/lít,kg “cố định” phải trích QuÄ© bình ổn khiến giá cÆ¡ sở Ä‘á»™i lên cao. Nếu không phải trích QuÄ©, doanh nghiệp sẽ chỉ lá»— 251 đồng/lít dầu diesel và đối vá»›i mặt hàng xăng, thậm chí có thể dÆ° ra 283 đồng/lít xăng. Mặc dù, mức dÆ° này chÆ°a đạt tá»›i con số lợi nhuận định mức.

NhÆ° nhiều doanh nghiệp nói, tá»· lệ % giữa giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán lẻ là  biểu hiện xu hÆ°á»›ng lá»— của doanh nghiệp. NhÆ°ng trên thá»±c tế, “góp phần” làm gia tăng tá»· lệ “lá»—” này lại cÅ©ng chính là QuÄ© bình ổn.

Vị lãnh đạo của  Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu lá»›n nhất Việt Nam thẳng thắn: “Chẳng có cái quÄ© nào cứ… lá»›n mãi được. Nó phải có giá»›i hạn nhất định. Vá»›i cÆ¡ chế hiện nay, khi lá»— mà phải trích lập QuÄ© thì Ä‘ó là gánh nặng thêm cho doanh nghiệp. Khi quÄ© Ä‘ã có đủ qui mô cần thiết rồi, và giá thế giá»›i Ä‘i xuống, có thuận lợi thì thay vì được ngừng trích lập QuÄ©, giảm giá bán lẻ thì người tiêu dùng vẫn phải chi tiền lập QuÄ©. Đó lại là gánh nặng cho người tiêu dùng.”

Vá»›i kinh nghiệm dạn dày trong kinh doanh, ông không ngại chỉ trích: “Qui định vừa xả, vừa trích QuÄ© này không có thá»±c tiá»…n. Nó vô nghÄ©a. ”

Bên thu cứ thu, bên chi cứ chi, bình ổn ở Ä‘âu?

Vá»›i quyết định xả- trích QuÄ© song song, các doanh nghiệp thá»±c tế chỉ được bù 100 đồng/lít đối vá»›i dầu diesel, dầu hỏa và bù 200 đồng/lít đối vá»›i xăng.

Mua 1 lít xăng, phải bỏ 300 đồng cho QuÄ©! (ảnh: Phạm Huyền)

Điều này cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° má»™t giải pháp khác: Ngừng trích QuÄ© và giảm mức xả QuÄ© từ 400-500 đồng/lít hiện nay xuống mức 100 – 200 đồng/lít nhÆ° trên.

Quỹ Bình ổn giá được trích lập bằng má»™t khoản tiền cụ thể, cố định trong giá cÆ¡ sở là 300 đồng/lít (kg) của lượng xăng dầu thá»±c tế tiêu thụ.  Khi các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng trên 12% so vá»›i giá bán hiện hành; hoặc việc tăng giá xăng, dầu có tác Ä‘á»™ng bất lợi đến phát triển kinh tế, xã há»™i và đời sống nhân dân thì Bá»™ Tài chính có thể giảm mức trích Quỹ thấp hÆ¡n 300 đồng/lít,kg hoặc tạm thời ngừng trích Quỹ.  (Theo thông tÆ° 234/2009/TT-BTC huá»›ng dẫn hình thành, quản lý và sá»­ dụng QÅ©y bình ổn giá xăng dầu)

Theo tính toán của các chuyên gia xăng dầu, nếu áp dụng cách thức này, sau khi xả QuÄ© trong 1,5 tháng qua, số dÆ° còn lại của QuÄ© cÅ©ng vẫn còn khoảng 1.200 tá»· đồng, tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° kết quả của việc vận hành Quỹ vừa trích, vừa xả hiện nay.

Tuy nhiên, Bá»™ Tài chính lại không làm theo cách Ä‘Æ¡n giản Ä‘ó. Bởi vậy, cả doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng đều thấy, cách vận hành QuÄ© bình ổn không minh bạch, không rõ ràng.

Vị trưởng phòng kinh doanh của má»™t doanh nghiệp xăng dầu  nhún mình lắc đầu: “Có lẽ, bá»™ muốn vận hành QuÄ© kiểu cuốn chiếu. NhÆ°ng thú thá»±c, tôi không hiểu ý đồ của Bá»™ Tài chính vì sao lại chỉ đạo nhÆ° vậy?”

Tuần tá»±, lô gíc thì ai cÅ©ng hiểu rằng, cá»±c chẳng Ä‘ã, “con lợn đất” của ngành xăng dầu được rút ruá»™t ra để “bình ổn” thị trường, tránh tình trạng giá cả phải leo thang. Và Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên, Ä‘á»™ng thái giảm khó đầu tiên trÆ°á»›c khi “rút QuÄ©” là phải ngừng trích QuÄ©.

Đến nay, chuyện vận hành QuÄ© bình ổn giá xăng dầu là hoàn toàn ngược lại.

Không ít người dân đặt câu hỏi, trong bối cảnh cá»±c chẳng Ä‘ã này, việc trích lập QuÄ© còn có ý nghÄ©a Ä‘úng đắn là bình ổn thị trường hay không?

Chỉ thấy má»™t thá»±c trạng rằng, để đối phó, doanh nghiệp không chỉ âm thầm ngừng trích lập QuÄ© mà còn giảm sản lượng cung ứng xăng dầu bởi, càng bán, sẽ càng lá»—, nhiều doanh nghiệp úp mở chia sẻ vá»›i PV. VietNamNet nhÆ° vậy.

QuÄ© là tiền của người tiêu dùng. Nhà nÆ°á»›c chẳng thu về, doanh nghiệp cÅ©ng chẳng được “sờ” đến. Đến hết năm, doanh nghiệp lại phải hạch toán, quyết toán vá»›i Bá»™ Tài chính nhÆ° thể má»™t khoản quÄ© của mình.

Vá»›i khẳng định “không trích QuÄ© khi lá»—”, bất chấp lệnh của Bá»™ Tài chính, thì hẳn nhiên, tài khoản QuÄ© hiện nay nếu kiểm tra thá»±c tế là Ä‘ang rá»—ng! Còn trên sổ sách, những con số bên có (thể hiện phần tăng lên do trích) hay bên nợ (thể hiện phần giảm Ä‘i do xả QuÄ©), và số dÆ° con lại sẽ chỉ Ä‘Æ¡n thuần là con số toán học.

Tiến sÄ©, chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cho rằng: “Có lẽ, Bá»™ Tài chính muốn có thành tích. Bên thu vào cứ thu, bên chi ra cứ chi. Vậy là, hai Ä‘á»™ng thái xả QuÄ© để bình ổn và trích lập QuÄ© để dá»± phòng đều… có kết quả cả.”

“Còn nếu hi sinh má»™t bên, chỉ xả và không thu tiếp thì, sẽ không có thành tích nào. HÆ¡n nữa, qui định việc ngừng trích QuÄ© trong Ä‘iều kiện nào đều có cả. Vấn đề là vì sao Bá»™ không áp dụng biện pháp này?"

“Bá»™ Tài chính cần công khai quan Ä‘iểm, có lý giải rõ vá»›i nhân dân và bàn bạc dân chủ vá»›i các doanh nghiệp hÆ¡n”, ông nói.

Vietnamnet