Theo Tổng thống Ilham Aliyev, Azerbaijan đang đặt mục tiêu tăng gấp đôi lượng xuất khẩu khí đốt sang châu Âu vào năm 2027.

Phát biểu tại lễ khánh thành đường ống dẫn khí đốt nối Bulgaria-Serbia ở Niš, Serbia, ngày 10/12, Tổng thống Aliyev khẳng định Baku sẽ thực hiện lời hứa với Brussels là tăng gấp đôi xuất khẩu khí đốt sang châu Âu lên 20 tỷ mét khối mỗi năm vào năm 2027.

Tổng thống Aliyev phát biểu: “Những con số đã cho thấy rằng chúng tôi đang tự tin hướng tới mục tiêu này”,  Azerbaijan đã xuất khẩu hơn 8 tỷ mét khối khí đốt sang châu Âu vào năm 2021 và sẽ tăng lên “khoảng 12 tỷ mét khối” trong năm nay.

Ông nói: “con số này sẽ chiếm 50% tổng lượng xuất khẩu khí đốt của Azerbaijan”.

Để tăng gấp đôi xuất khẩu khí đốt sang châu Âu, Baku phải vừa tăng sản lượng khí đốt, vừa tăng công suất của ba đường ống trung chuyển tạo nên Hành lang khí đốt phía Nam, dùng vận chuyển khí đốt của Azerbaijan từ Biển Caspian đến các thị trường châu Âu.

Sản lượng và xuất khẩu khí đốt của Azerbaijan đều đang tăng lên

Dữ liệu được công bố ngày 13 tháng 12 cho thấy sản lượng từ tháng 1 đến tháng 11 đạt 44 tỷ mét khối, tăng 3,5% so với cùng kỳ năm 2022, với xuất khẩu trong cùng kỳ đạt tổng cộng 22 tỷ mét khối, tăng 9,5%.

Một số dự án nhằm thúc đẩy sản xuất hơn nữa đang được tiến hành.

TotalEnergies, công ty bắt đầu sản xuất khí đốt từ mỏ khí đốt Absheron của Azerbaijan vào tháng 7, đã xác nhận vào tháng 9 rằng sẽ nâng sản lượng từ 1,5 tỷ mét khối mỗi năm lên khoảng 5,5 tỷ mét khối mỗi năm.

Trong khi đó, BP, công ty vận hành mỏ khí đốt Shah Deniz chính của Azerbaijan và mỏ dầu ACG, đã bắt đầu khoan các giếng sâu vào nơi mà họ hy vọng là trữ lượng lớn bên dưới cả hai mỏ hiện có và công ty dầu mỏ nhà nước SOCAR của Azerbaijan cũng hy vọng thúc đẩy sản xuất từ mỏ khí đốt Umid của mình.

Nhưng khoản đầu tư khổng lồ cần thiết để đưa hoạt động sản xuất khí đốt mới vào hoạt động và mở rộng đường ống phải được cân bằng thông qua các thỏa thuận với những người mua khí đốt ở châu Âu, xác nhận rằng họ sẽ mua khí đốt khi có sẵn.

Cho đến nay điều đó vẫn chưa xảy ra, khi các quan chức Azerbaijan phàn nàn rằng người mua châu Âu đã chậm cam kết mua thêm lượng khí đốt mà Azerbaijan đã hứa với Brussels rằng họ sẽ cung cấp vào năm 2027.

Một số thỏa thuận xuất khẩu đã được ký kết.

Năm tới, Bulgaria sẽ nhập khẩu 1 tỷ mét khối khí đốt của Azerbaijan, gấp đôi con số 500 triệu mét khối được cung cấp trong năm nay¸ trong khi một thỏa thuận mới với Belgrade sẽ chứng kiến SOCAR xuất khẩu 400 triệu mét khối khí đốt sang Serbia vào năm tới, thông qua tuyến đường ống mới Bulgaria- Serbia.

Tuy nhiên, những nước mua khí đốt lớn của châu Âu ở xa hơn về phía Tây vẫn chưa cam kết.

Không rõ tại sao. Cuộc tấn công quân sự vào tháng 9 của Azerbaijan nhằm chiếm giữ Nagorno-Karabakh, dẫn đến việc dân số Armenia trong khu vực bỏ trống, đã không được EU, đặc biệt là một số quốc gia thành viên như Pháp, đón nhận nồng nhiệt. Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy điều này có tác động đến sự quan tâm của châu Âu trong việc mua khí đốt của Azerbaijan. (TotalEnergies, công ty năng lượng lớn nhất của Pháp, tiếp tục vận hành mỏ Absheron.)

Vào tháng 1 năm nay, nhà điều hành Đường ống xuyên Adriatic (TAP) vận chuyển khí đốt của Azerbaijan từ biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Hy Lạp, qua Albania và tới Ý, đã tổ chức một cuộc đấu thầu mở để người mua đặt thêm công suất đường ống khí đốt mà họ dự định nhập khẩu.

TAP xác nhận đã nhận được cam kết chỉ tăng thêm 1,2 tỷ mét khối mỗi năm, thấp hơn đáng kể so với 10 tỷ mét khối cần thiết để tăng gấp đôi xuất khẩu của Azerbaijan sang châu Âu lên 20 tỷ mét khối/năm.

Cuộc đấu thầu thứ hai được lên kế hoạch vào cuối năm 2023 vẫn chưa thành hiện thực.

Đồng thời, không có xác nhận nào về bất kỳ công việc nào nhằm mở rộng Đường ống khí đốt Nam Caucasus (SCP) vận chuyển khí đốt của Azerbaijan từ Azerbaijan đến Thổ Nhĩ Kỳ hoặc đường ống TANAP vận chuyển khí đốt qua Thổ Nhĩ Kỳ đến Hy Lạp.

Công suất tổng hợp của cả hai sẽ phải được mở rộng ít nhất 10 tỷ mét khối mỗi năm nếu muốn thực hiện lời hứa của Baku tăng gấp đôi xuất khẩu sang châu Âu lên 20 tỷ mét khối mỗi năm vào năm 2027.

Lời hứa đó, được đưa ra vào tháng 7 năm ngoái trong một thỏa thuận mang tính bước ngoặt với Liên minh châu Âu, được đưa ra sau khi Nga xâm chiếm Ukraine, khiến xuất khẩu khí đốt của Nga sang châu Âu giảm xuống 0 và chứng kiến giá khí đốt ở châu Âu tăng lên mức chưa từng thấy.

(Mục đích chính trị nhằm giảm sự phụ thuộc của EU vào khí đốt của Nga được cho là đã bị phá hỏng vài tháng sau đó, khi Azerbaijan bắt đầu mua khí đốt của Nga để đáp ứng nhu cầu của chính mình.)

Tuy nhiên, sau đó, tình hình khí đốt của châu Âu đã dịu bớt khi các trạm nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) mới được đưa vào vận hành trên khắp lục địa và các nhà xuất khẩu LNG lớn như Mỹ và Qatar đang nỗ lực tăng cường xuất khẩu.

Hoạt động xuất khẩu khí đốt của Azerbaijan ngày càng tăng, vốn chỉ có thể được thực hiện thông qua đường ống Hành lang khí đốt phía Nam, đang phải cạnh tranh với hoạt động xuất khẩu LNG linh hoạt hơn, được vận chuyển bằng đường biển tới các trạm tiếp nhận nổi vốn có thể dễ dàng di chuyển đến các địa điểm khác nhau theo nhu cầu.

Và với những nỗ lực thúc đẩy sản xuất của Azerbaijan lên mức yêu cầu vẫn còn ở giai đoạn đầu, Baku không thể xác nhận chính xác lượng khí đốt sẽ có thêm và khi nào.

Các khả năng khác

Baku có một số lựa chọn khác có thể tăng lượng khí đốt sẵn có để xuất khẩu.

Baku có các kế hoạch đầy tham vọng về sản xuất năng lượng tái tạo, nếu thực hiện được sẽ giảm đáng kể mức tiêu thụ khí đốt trong nước.

Phát biểu ở Niš, tổng thống Ali Iev xác nhận rằng chính phủ của ông đã ký các thỏa thuận phát triển công suất phát điện tái tạo 10 gigawatt.

Bao nhiêu trong số đó sẽ thực sự được triển khai và khi nào thì vẫn chưa được xác nhận.

Dữ liệu sản xuất điện mới nhất của Azerbaijan, công bố vào ngày 15 tháng 12, cho thấy 93% năng lượng của nước cộng hòa này vẫn được tạo ra bởi các nhà máy nhiệt điện - chủ yếu là đốt khí đốt, chỉ 7% đến từ năng lượng tái tạo.

Một lựa chọn khác mở ra là Baku nhập khẩu thêm khí đốt để đáp ứng nhu cầu trong nước, cho phép nước này tăng xuất khẩu hoặc vận chuyển khí đốt trực tiếp từ các nước khác.

Gần đây, sự quan tâm đến việc phát triển đường ống xuyên biển Caspian để vận chuyển khí đốt từ Turkmenistan đến châu Âu dường như đã nguội lạnh.

Tuy nhiên, thỏa thuận hiện tại của Azerbaijan, theo đó nước này nhập khẩu khí đốt từ Turkmenistan thông qua Iran có thể được mở rộng hơn nữa khi Tehran báo hiệu hồi đầu năm nay rằng họ đang mở rộng công suất đường ống để sẵn sàng cho quá trình vận chuyển tiếp theo.

Công suất đường ống bổ sung đó cũng có thể được sử dụng để cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ.

Một cuộc họp gần đây giữa các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ và Turkmenistan đã dẫn đến một thỏa thuận để hai bên khám phá khả năng Thổ Nhĩ Kỳ cũng nhập khẩu khí đốt của Turkmenistan qua Iran.

Nếu thành hiện thực, điều đó có thể làm giảm sự phụ thuộc của Ankara vào Azerbaijan, quốc gia năm ngoái đã cung cấp cho Thổ Nhĩ Kỳ 8,7 tỷ mét khối khí đốt, chiếm 16% lượng nhập khẩu của Thổ Nhĩ Kỳ, một lần nữa giải phóng thêm khí đốt của Azerbaijan để xuất khẩu sang châu Âu.

Tuy nhiên, động thái như vậy cũng sẽ đòi hỏi một thỏa thuận mới giữa Ankara và Tehran về thỏa thuận hiện tại của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm nhập khẩu 9,6 tỷ mét khối khí đốt của Iran mỗi năm, sẽ hết hạn vào tháng 7 năm 2026.

Nguồn tin: Eurasianet.org

© Bản tiếng Việt của xangdau.net