Äiều gì Ä‘ã khiến cho người khổng lồ Chevron phải rút lui hàng loạt khỏi các dá»± án ở Việt Nam?

Chevron, má»™t tập Ä‘oàn dầu khí Ä‘a quốc gia của Mỹ, vừa chuyển giao hoàn toàn cổ phần và quyền Ä‘iều hành trong 3 công ty liên doanh dầu khí tại Việt Nam cho Tập Ä‘oàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Đó là liên doanh thăm dò khí Chevron Việt Nam (Block B), liên doanh Chevron Việt Nam (Block 52) và liên doanh Chevron Southwest Vietnam Pipeline (tham gia xây dá»±ng đường ống dẫn khí tá»± nhiên được khai khác từ các dá»± án Ä‘ó tá»›i các địa Ä‘iểm tiêu thụ ở khu vá»±c phía Nam, nhÆ° các nhà máy nhiệt Ä‘iện và sản xuất phân bón).

Tỉ lệ phân chia lợi ích của Chevron trong các liên doanh này lần lượt là 42,38%, 43,4% và 28,7%. Đây đều là các dá»± án mà Chevron theo Ä‘uổi từ năm 2009 và Ä‘ã thá»±c hiện các bÆ°á»›c khảo sát ban đầu mang lại kết quả khá tích cá»±c tại bể Malay ở miền Nam Việt Nam.

Giá trị đầu tÆ° của các dá»± án trên không hề nhỏ. Chỉ riêng dá»± án xây dá»±ng đường ống dẫn khí Ä‘ã có vốn đầu tÆ° lên tá»›i 1 tỉ USD. Do Ä‘ó, việc Chevron thoái vốn có lẽ sẽ khiến PVN chịu áp lá»±c lá»›n trong việc tìm kiếm các đối tác má»›i có đủ năng lá»±c tham gia.

Bên cạnh Chevron, má»™t tập Ä‘oàn dầu khí của Ấn Độ là ONGC Videsh (OVL) má»›i Ä‘ây cÅ©ng được nhật báo nÆ°á»›c này là The Financial Express loan tin Ä‘ang xem xét việc chấm dứt thăm dò hai lô dầu khí ở nÆ°á»›c ngoài, trong Ä‘ó có lô 128 ngoài khÆ¡i của Phan Thiết. Lý do được giải thích là dá»± án này không còn đảm bảo tính khả khi về mặt kinh tế, dù OVL Ä‘ã triển khai thăm dò tại Ä‘ây từ năm 2006.

Giá dầu khí liên tục sụt giảm trong những năm vừa qua (và chÆ°a biết khi nào sẽ tăng trở lại) Ä‘ang buá»™c nhiều tập Ä‘oàn dầu khí phải tái cÆ¡ cấu hoạt Ä‘á»™ng. Chỉ tính riêng ở Mỹ, theo công ty nghiên cứu Baker Hughes, từ tháng 10 năm ngoái đến nay số lượng giàn khoan Ä‘ã giảm tá»›i 60% và được dá»± báo sẽ tiếp tục giảm trong ngắn hạn.

Trả lời câu hỏi về lý do rút khỏi Việt Nam của NCĐT, đại diện truyền thông của Tập Ä‘oàn Chevron, ông Brad Haynes nói rằng định kỳ Chevron luôn xem xét lại các tài sản để đảm bảo chúng có khả năng cạnh tranh vá»›i các cÆ¡ há»™i khác trên toàn cầu. Ông cÅ©ng cho biết nguy cÆ¡ xung Ä‘á»™t lãnh hải trên biển Đông hiện nay không ảnh hưởng đến quyết định này của Tập Ä‘oàn, vì vị trí của Block B nằm hoàn toàn trong quyền sở hữu của Việt Nam.

Giá trị thoái vốn của Chevron không được công bố nhÆ°ng Æ°á»›c tính xấp xỉ 200 triệu USD, theo thông tin do ông Đỗ Văn Hậu, nguyên Tổng Giám đốc PVN, tiết lá»™ trÆ°á»›c Ä‘ó.

Thá»±c ra, theo hãng nghiên cứu thị trường Business Monitor International (BMI), Chevron thoái lui còn có nguyên nhân khác. Dá»± án này dá»± kiến sẽ cho ra thành phẩm đầu tiên vào năm 2014 vá»›i công suất tiềm năng có thể lên đến 5,1 tỉ m3 khí má»—i năm. Tuy vậy, tiến Ä‘á»™ xây dá»±ng Ä‘ã phải hoãn lại vì Chevron không thể Ä‘àm phán thành công giá bán khí vá»›i PVN. Chevron mong muốn mức giá sẽ là 10 USD/BTU, trong khi PVN chỉ muốn ở mức 6-8 USD/ BTU. Điều này tất nhiên ảnh hưởng đến suất sinh lợi của dá»± án và việc thoái lui của Chevron cÅ©ng là Ä‘iều dá»… hiểu.

Động thái của Chevron được cho là có thể góp phần ảnh hưởng tiêu cá»±c đến năng lá»±c sản xuất dầu và khí của Việt Nam trong dài hạn, khi các dá»± án khai thác má»›i không đủ bù đắp sá»± suy giảm của các dá»± án Ä‘ang được khai thác, Ä‘iển hình là mỏ Bạch Hổ. Nếu xét trên khía cạnh dầu thô, theo BMI, năng lá»±c sản xuất dầu mỏ của Việt Nam dá»± kiến sẽ đạt đỉnh vào năm 2018 và từ từ suy giảm sau Ä‘ó.

Riêng vá»›i khí, mặc dù Ä‘ã xuất hiện má»™t số nhà đầu tÆ° tiềm năng mụốn thế chá»— của Chevron nhÆ° Gazprom (Nga) hay Talisman Energy (má»™t công ty Canada vừa được tập Ä‘oàn năng lượng Tây Ban Nha Repsol mua lại), nhÆ°ng các nhà phân tích e ngại rào cản về giá khí sẽ hạn chế khả năng tham gia của họ. Nếu Ä‘iều này xảy ra, kể từ năm 2017 nhu cầu tiêu thụ khí sẽ vượt qua sản lượng sản xuất; và Việt Nam sẽ phải phụ thuá»™c vào nguồn nhập khẩu, đặc biệt khi Việt Nam Ä‘ang chuẩn bị triển khai má»™t số dá»± án lọc dầu có quy mô rất lá»›n nhÆ° VÅ©ng Rô (Phú Yên) hay tại NhÆ¡n Há»™i (Bình Định).

Bên cạnh Ä‘ó, những tranh cãi liên quan đến lãnh hải trên biển Đông cÅ©ng khiến má»™t số nhà đầu tÆ° e dè. TrÆ°á»›c Ä‘ó vào năm 2007, chính Chevron Ä‘ã chấm dứt má»™t dá»± án thăm dò dầu khí ở ngoài khÆ¡i Việt Nam nằm trong khu vá»±c tranh chấp lãnh hải giữa Việt Nam vá»›i Trung Quốc sau khi nhận được thông Ä‘iệp cảnh báo của Bắc Kinh.

Rõ ràng, năm nay là năm đầy thách thức cho PVN và các công ty trong ngành dầu khí Việt Nam. Bên cạnh nguồn thu sụt giảm mạnh, PVN Ä‘ang cân nhắc thu hẹp các khoản đầu tÆ° ở nÆ°á»›c ngoài. Điển hình là sẽ bán toàn bá»™ 40% cổ phần trong má»™t liên doanh dầu khí ở Venezuela, theo Reuters Ä‘Æ°a tin.

CÅ©ng xuất hiện má»™t số Ä‘ánh giá lạc quan hÆ¡n sau khi Chevron rút vốn. Theo phân tích của Công ty Chứng khoán SSI, sau khi hoàn tất việc nhận vốn của Chevron, PVN Ä‘ã có quyền quyết định giá bán khí tại Block B này cÅ©ng nhÆ° có thể đẩy nhanh hÆ¡n tốc Ä‘á»™ triển khai dá»± án. Đây là thông tin có tác Ä‘á»™ng tích cá»±c đến ngành dầu khí trong những năm tá»›i, vì dá»± án này sẽ kéo theo nhiều cÆ¡ há»™i cho các công ty trong ngành.

Theo Công ty Chứng khoán SSI, Tổng Công ty Khí Việt Nam (GAS) có thể sẽ tăng sản lượng lên thêm 4 tỉ m3 khí má»—i năm, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 40% sản lượng hiện tại, má»™t khi dá»± án Block B chính thức Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng. Thế nhÆ°ng, sẽ mất khoảng 2-3 năm để hoàn thành đường ống và dá»± án chỉ có thể cho ra những dòng khí đầu tiên vào năm 2018.

Không chỉ GAS, ban lãnh đạo của Công ty Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí cÅ©ng kỳ vọng sẽ tham gia dá»± án này vào năm 2017 vá»›i 1 dàn khoan nâng má»›i và 1 xà lan khoan. Theo dá»± kiến, dá»± án có đến 1.000 giếng dầu phải khoan.

Tuy vậy, SSI cÅ©ng cảnh báo, mọi Ä‘ánh giá lạc quan vào thời Ä‘iểm này đều phải cẩn trọng trÆ°á»›c những diá»…n biến phức tạp của thị trường dầu mỏ thế giá»›i.

Về phần mình, liệu Chevron có tiếp tục xem Việt Nam là thị trường trọng Ä‘iểm? “Chúng tôi sẽ tiếp tục Ä‘ánh giá các cÆ¡ há»™i tại Việt Nam cÅ©ng nhÆ° tổng thể khu vá»±c. Hiện các sản phẩm nhá»›t Chevron sẽ tiếp tục kinh doanh ở Việt Nam”, phát ngôn viên Brad Haynes của Chevron cho biết.

Nguồn tin: NCDT