
Theo Ä‘ó, trong ba phương án đỠxuất, Bá»™ GTVT “nghiêng” vá» phương án 3: thu qua xăng 1.000 VND/lít cho toàn bá»™ phương tiện sá» dụng xăng, và thu từ 180.000 VND đến 1,44 triệu VND/tháng vá»›i phương tiện đưá»ng bá»™ sá» dụng dầu. Ước tính, nếu đỠxuất cá»§a Bá»™ GTVT được áp dụng, thì má»—i năm sẽ có thêm ít nhất gần 6.000 tá»· VND bổ sung cho quỹ duy tu, bảo dưỡng đưá»ng bá»™. Äó là nguồn thu cá»±c lá»›n mà nếu có nó, Nhà nước sẽ đỡ được khoản chi Ä‘áng kể dành cho duy tu, bảo dưỡng đưá»ng bá»™. Từ Ä‘ó tạo Ä‘iá»u kiện táºp trung cho những khoản chi khác.
Công bằng mà nói, Nhà nước yêu cầu, và được ngưá»i dân á»§ng há»™, tham gia chia sẻ gánh nặng vá»›i Nhà nước từ lâu Ä‘ã là truyá»n thống tại VN. Và thá»±c ra việc thu phí đưá»ng bá»™ qua xăng dầu Ä‘ã áp dụng phổ biến từ lâu trên thế giá»›i. Thế nên có thể hiểu đỠxuất thu phí đưá»ng bá»™ qua xăng dầu do Bá»™ GTVT đưa ra có thể vẫn tiếp tục được ngưá»i dân á»§ng há»™.
Nhưng trong tình hình hiện tại, có nhiá»u vấn đỠđể ngưá»i dân nghi ngại tính khả thi cá»§a đỠxuất ấy.
Thứ nhất: nếu như xăng chá»§ yếu phục vụ phương tiện cá nhân như xe máy, xe du lịch…, thì dầu chá»§ yếu phục vụ phương tiện váºn tải hàng hóa, hành khách… Như váºy, thu phí quản lý đưá»ng bá»™ qua cả dầu và xăng vừa không hạn chế được lượng xe máy tham gia giao thông, lại vừa góp phần xác láºp mặt bằng cước váºn tải má»›i và từ Ä‘ó thúc đẩy tăng giá tiêu dùng.
Mặt khác, hiện nay các phương tiện váºn tải đưá»ng bá»™ Ä‘á»u Ä‘ã phải trả phí đưá»ng bá»™ tại các trạm thu phí đặt dày đặc trên cả nước. Giá» lại thu tiếp má»™t lần nữa vào giá dầu là bất hợp lý và đương nhiên không thể được chấp nháºn.
Thứ hai: Từ lâu nay việc thất thoát, lãng phí trong sá» dụng vốn xây dá»±ng cÆ¡ bản, đặc biệt là giao thông, luôn là vấn đỠnhức nhối tại VN. Äã có nhiá»u ý kiến, nghiên cứu ước tính tá»· lệ thất thoát, lãng phí này lên tá»›i vài chục phần trăm. CÅ©ng chưa có cÆ¡ quan nào khẳng định hoạt động chống lãng phí trong xây dá»±ng, quản lý đưá»ng bá»™ thá»i gian này là có tiến triển tích cá»±c. Giá» lại muốn ngưá»i dân trả tiá»n cho sá»± lãng phí ấy dưới hình thức phí sá» dụng đưá»ng bá»™ thì lại là yêu cầu khó có sức thuyết phục.
Thứ ba: nhiá»u năm trước, khi giá xăng dầu trong nước chênh lệch giá xăng dầu tại má»™t số nước trong khu vá»±c, Ä‘ã hình thành phong trào buôn láºu xăng dầu tại VN. Tình trạng buôn láºu xăng dầu qua biên giá»›i gần Ä‘ây Ä‘ã giảm nhiá»u do được ngăn chặn. Tuy nhiên, vá»›i mức chênh lệch như tại đỠxuất cá»§a Bá»™ GTVT, thì có thể sẽ xuất hiện hình thức gian láºn má»›i liên quan tá»›i xăng dầu. Äó là gian láºn phí đưá»ng bá»™ thu qua xăng dầu. Äó là nguy cÆ¡ rõ ràng. Vì theo đỠxuất cá»§a Bá»™ GTVT, thì Nhà nước thu phí thá»±c hiện qua sản lượng nháºp khẩu cá»§a các DN nháºp khẩu. Nhưng ngưá»i tiêu dùng thì ná»™p phí đưá»ng bá»™ khi mua xăng dầu tại các trạm bán xăng dầu vốn luôn thừa doanh số bán hàng (do ngưá»i mua lẻ không lấy hóa đơn thuế GTGT). Do Ä‘ó, không ai dám chắc sẽ không có xăng dầu láºu được bán vá»›i giá có phí đưá»ng bá»™, nhưng tiá»n phí đưá»ng bá»™ trong giá nhiên liệu không được ná»™p vá» ngân sách, mà lại chảy vào túi má»™t số cá nhân.
Khéo không thì cả Nhà nước và ngưá»i dân lại mất tiá»n oan vì đỠxuất cá»§a Bá»™ GTVT.
DDDN