Kinh doanh tất nhiên phải có lãi, song Ä‘iá»u Ä‘áng nói là hầu nhÆ° lúc nào, các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cÅ©ng kêu lá»— và liên tục Ä‘òi tăng giá. NhÆ°ng khi bị dÆ° luáºn Ä‘òi há»i sá»± công khai thì lại... dá»—i há»n Ä‘òi trả thị trÆ°á»ng, không kinh doanh xăng dầu nữa (!?)
Con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i của giá xăng dầu đầu vào vẫn là má»™t câu há»i còn bá» ngá»
Xăng dầu là yếu tố đầu vào của nhiá»u hoạt Ä‘á»™ng sản xuất và tiêu dùng xã há»™i, nên giá xăng dầu có ảnh hưởng trÆ°á»›c hết và trá»±c tiếp tá»›i chi phí sản xuất của hầu hết các ngành và hoạt Ä‘á»™ng kinh tế, xã há»™i có liên quan đến xăng dầu.
Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, cÆ¡ chế xác định giá xăng dầu, chúng ta Ä‘ang thá»±c hiện theo Nghị định 84/NÄ-CP vá» cÆ¡ chế định giá còn mang "lưỡng tính" hay "ná»a vá»i", nghÄ©a là Nhà nÆ°á»›c giao quyá»n cho doanh nghiệp định giá, nhÆ°ng Nhà nÆ°á»›c sẽ tham gia má»™t phần trong việc Ä‘iá»u chỉnh giá. Căn cứ theo Nghị định 84/CP, Nhà nÆ°á»›c không giao toàn quyá»n cho doanh nghiệp (DN) định giá.
Äá»™c quyá»n thì không thể lá»—
Äịnh giá xăng dầu sẽ được chia thành 3 bÆ°á»›c: + Nếu giá nguyên liệu đầu vào thay đổi 0 - 7% thì doanh nghiệp được quyá»n quyết định giá xăng dầu; Nếu giá nguyên liệu biến đổi 7 - 12% thì Nhà nÆ°á»›c sẽ tham gia má»™t phần trong việc Ä‘iá»u chỉnh giá; Trong trÆ°á»ng hợp giá nguyên liệu tăng trên 12% thì Nhà nÆ°á»›c tham gia định Ä‘oạt giá xăng dầu.
Ngoài ra, Nghị định 84 quy định, trong hoàn cảnh đặc biệt nhÆ° xăng dầu biến Ä‘á»™ng làm ảnh hưởng đến toàn xã há»™i thì Nhà nÆ°á»›c sẽ toàn quyá»n quyết định việc Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu để bình ổn giá trong ná»n kinh tế.
Vẫn theo ông Long, cÆ¡ chế định giá đối vá»›i thị trÆ°á»ng xăng dầu nhÆ° váºy là không phù hợp đối vá»›i loại thị trÆ°á»ng Ä‘á»™c quyá»n - cạnh tranh (Ä‘á»™c quyá»n nhóm). Bởi vì, trên thá»±c tế hiện nay, thị trÆ°á»ng xăng dầu tuy có cạnh tranh nhÆ°ng còn yếu. Vẫn còn DN Petrolimex (chiếm gần 50% thị phần) cùng PVOil và Saigon Petro (chiếm khoảng 75%) hiện giữ vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng. "CÆ¡ chế định giá xăng dầu nhÆ° váºy Ä‘ã gây thiệt hại cho ngÆ°á»i tiêu dùng và tạo nên sá»± bức xúc của công luáºn", ông Long nói.
Nhìn vào những con số báo cáo "tiá»n háºu bất nhất" vá» tình hình kinh doanh của Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) má»›i Ä‘ây, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành thẳng thắn cho rằng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c không nên chỉ nghe Petrolimex mà phải tìm hiểu rõ sá»± thay đổi của những con số này xuất phát từ Ä‘âu.
Theo Ä‘ó, trÆ°á»›c thá»i Ä‘iểm đại há»™i cổ Ä‘ông dá»± kiến tổ chức vào ngày 24/5, Petrolimex Ä‘ã bất ngá» công bố báo cáo tài chính chính thức thay vì báo cáo ngay sau khi kết thúc năm 2013 trÆ°á»›c Ä‘ây. Trong báo cáo này, Ä‘áng chú ý là các khoản nhÆ° lợi nhuáºn, đặc biệt là lợi nhuáºn kinh doanh xăng dầu, tăng mạnh.
Cụ thể, theo báo cáo của Petrolimex, năm 2013, mặc dù nhiá»u thá»i Ä‘iểm táºp Ä‘oàn này cho rằng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a sát vá»›i thế giá»›i nhÆ°ng tổng lợi nhuáºn hợp nhất của Petrolimex Ä‘ã đạt 2.021 tá»· đồng. Con số trên tăng khá mạnh so vá»›i số liệu công bố hồi tháng 1/2014 là 1.929 tá»· đồng. Äặc biệt, khoản lợi nhuáºn trÆ°á»›c thuế đến từ khối kinh doanh xăng dầu Ä‘ã đạt trên 1.300 tá»· đồng so vá»›i mức công bố khi hết năm 2013 là khoảng 1.200 tá»· đồng.
Còn theo quan Ä‘iểm của má»™t chuyên gia kinh tế Ä‘á»™c láºp, kinh doanh xăng dầu không thể lá»— trừ khi Petrolimex đầu tÆ° ngoài ngành gây thua lá»— phải bù lá»— cho khoản đầu tÆ° khá. Sau má»—i lần Petrolimex tăng giá xăng dầu, lãnh đạo Táºp Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam Ä‘á»u lý giải do diá»…n biến giá dầu thành phẩm trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i trong chu kỳ tính giá, phù hợp vá»›i nguyên tắc xác định giá bán tại Nghị định 84/2009/ NÄ-CP ngày 15/10/2009… Tuy nhiên cần phải nhá»› rằng DN xăng dầu vẫn Ä‘ang được trợ giá từ quỹ bình ổn xăng dầu.
Con số bí ẩn phần trăm hoa hồng
Theo báo cáo thÆ°á»ng niên của Petrolimex vừa công bố, năm 2013, táºp Ä‘oàn này đạt sản lượng xuất bán xăng dầu ná»™i địa và quốc tế 9.320 m3/tấn, doanh thu đạt 195.927 tá»· đồng, lợi nhuáºn trÆ°á»›c thuế hợp nhất 2.021 tá»· đồng. Cả năm 2013, Petrolimex lãi ròng 1.378 tá»· đồng, bằng 2,5 lần kết quả năm 2012.
Tính riêng hoạt Ä‘á»™ng khối xăng dầu, năm 2013, Petrolimex đạt doanh thu thuần 163.603 tá»· đồng doanh thu thuần, lãi trÆ°á»›c thuế 1.323 tá»· đồng, trong Ä‘ó trên 497 tá»· đồng là cổ tức và lợi nhuáºn được chia. So vá»›i năm 2012, lợi nhuáºn từ mảng kinh doanh xăng dầu của Petrolimex tăng vá»t 252%.
Lợi nhuáºn của Petrolimex đến từ Ä‘âu là câu há»i được nhiá»u ngÆ°á»i đặt ra bởi trong năm vừa qua, giá xăng được Ä‘iá»u hành theo kiểu tăng giảm rất nhiá»u lần, nhÆ°ng Ä‘ã có thá»i Ä‘iểm giá xăng A92 lên đến mức ká»· lục 24.570 đồng/lít, quỹ bình ổn giá xăng dầu cÅ©ng có thá»i Ä‘iểm trích lên đến 2.000 đồng/lít xăng A92.
Ông Trần Ngá»c Năm, Phó tổng Giám đốc Petrolimex, cho biết Ä‘úng là kết quả hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh vừa được công bố có chênh lệch "Ä‘áng kể" so vá»›i số Ä‘ã công bố đầu năm 2014. Tuy nhiên, chênh lệch này là bình thÆ°á»ng. Lý do là sau khi kết thúc năm 2013, để phục vụ tổng kết, Petrolimex phải có tính toán sÆ¡ bá»™ mang tính dá»± toán.
Dù báo cáo lãi "khủng", nhÆ°ng hiện Petrolimex cùng má»™t số DN xăng dầu đầu mối khác nhÆ° Công ty TNHH Má»™t thành viên ThÆ°Æ¡ng mại Dầu khí Äồng Tháp báo cáo vá» tình hình chênh lệch giá bán lẻ so vá»›i giá cÆ¡ sở đồng thá»i má»™t số DN đầu mối cÅ©ng kiến nghị tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c.
Tuy nhiên, Ä‘á» nghị này từ phía các DN Ä‘ã không nháºn được sá»± đồng ý của Bá»™ Tài chính. Giá xăng dầu thế giá»›i trong những ngày qua tiếp tục diá»…n biến phức tạp. Mặc dù giá bình quân 30 ngày gần Ä‘ây của hầu hết các chủng loại xăng dầu tăng nhẹ so vá»›i bình quân 30 ngày làm căn cứ Ä‘iá»u hành giá xăng dầu ngày 22/4, nhÆ°ng giá xăng dầu thành phẩm trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i trong tuần qua lại có xu hÆ°á»›ng giảm.
Rõ ràng, câu chuyện minh bạch trong kinh doanh xăng dầu lại được dÆ° luáºn đặt ra. Dù liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng luôn khẳng định rằng má»i chi phí Ä‘á»u dá»±a trên các con số minh bạch. Thế nhÆ°ng, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long khẳng định chÆ°a bao giỠđược biết chính xác con số phần trăm hoa hồng mà DN đầu mối "chi" cho đại lý. Còn việc các con số tính giá cÆ¡ sở, tất cả đến nay cÅ©ng chỉ theo số liệu mà các DN Ä‘Æ°a ra mà thôi.
------------------------------------------
DN xăng dầu công khai nhÆ°ng không minh bạch
Chuyên gia kinh tế, thÆ°Æ¡ng mại VÅ© Vinh Phú
------------------------------------
Äây chứng tá» có sá»± "công khai nhÆ°ng không minh bạch" nên má»›i dẫn đến sá»± bất nhất trong việc khi Ä‘òi tăng giá thì kêu lá»—, còn báo cáo tài chính lại ghi lãi. ChÆ°a có ngành kinh doanh nào lại được quy định mức lợi nhuáºn định mức, hay nhÆ° việc được dá»±a vào "bầu sữa mẹ" là thuế nháºp khẩu và quỹ bình ổn. Lý do nữa có thể tạo Ä‘iá»u kiện để doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có thể "qua mặt" các cÆ¡ quan quản lý là việc "dù Nghị định 84 vừa được sá»a vẫn là chuyện bình má»›i rượu cÅ©". Và trên thá»±c tế, dù Hiệp há»™i kinh doanh xăng dầu vừa được thành láºp má»›i Ä‘ây vẫn không biết Ä‘ang bảo vệ cho ai, bảo vệ cái gì. Và má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng nữa, con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i của giá xăng dầu đầu vào vẫn là má»™t câu há»i còn bá» ngá».
Muốn tăng giá, doanh nghiệp chỉ cần báo lá»—!
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan
------------------------------------
Khi công bố lãi, cổ phiếu của Petrolimex sẽ có lợi trên sàn chứng khoán. Äiá»u cần bàn là khi muốn tăng giá, Petrolimex thÆ°á»ng báo lá»—. Mức lá»— này Ä‘úng hay sai rất khó nháºn biết trong khi cÆ¡ quan quản lý chỉ dá»±a vào báo cáo của Petrolimex để phê duyệt nên càng khiến dÆ° luáºn thấy kinh doanh xăng dầu không minh bạch. Vì thiếu minh bạch (cả từ DN và cÆ¡ quan quản lý) nên chÆ°a thể kiểm soát được lá»— lãi của Petrolimex.
CÆ¡ quan kiểm toán cần sá»›m vào cuá»™c
Chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong
------------------------------------
DN nhÆ° thùng không Ä‘áy. Không phải cứ lãi là há» không muốn tăng giá mà tăng được càng nhiá»u càng tốt. Do Ä‘ó, việc quan trá»ng nhất là liên Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng - Tài chính phải có đủ năng lá»±c để kiểm soát Petrolimex. DÆ° luáºn cho rằng việc Petrolimex lá»— lãi thế nào, cÆ¡ quan kiểm toán cần sá»›m vào cuá»™c. Vá» lâu dài, phải làm sao để Petrolimex và các DN kinh doanh xăng dầu không viện cá»› giá xăng dầu thế giá»›i tăng để đẩy giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tăng theo, gây ảnh hưởng đến hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh và tác Ä‘á»™ng đến Ä‘á»i sống ngÆ°á»i dân.
Vẫn theo ông Long, cÆ¡ chế định giá đối vá»›i thị trÆ°á»ng xăng dầu nhÆ° váºy là không phù hợp đối vá»›i loại thị trÆ°á»ng Ä‘á»™c quyá»n - cạnh tranh (Ä‘á»™c quyá»n nhóm). Bởi vì, trên thá»±c tế hiện nay, thị trÆ°á»ng xăng dầu tuy có cạnh tranh nhÆ°ng còn yếu. Vẫn còn DN Petrolimex (chiếm gần 50% thị phần) cùng PVOil và Saigon Petro (chiếm khoảng 75%) hiện giữ vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng. "CÆ¡ chế định giá xăng dầu nhÆ° váºy Ä‘ã gây thiệt hại cho ngÆ°á»i tiêu dùng và tạo nên sá»± bức xúc của công luáºn", ông Long nói.
Nhìn vào những con số báo cáo "tiá»n háºu bất nhất" vá» tình hình kinh doanh của Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) má»›i Ä‘ây, chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành thẳng thắn cho rằng cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c không nên chỉ nghe Petrolimex mà phải tìm hiểu rõ sá»± thay đổi của những con số này xuất phát từ Ä‘âu.
Theo Ä‘ó, trÆ°á»›c thá»i Ä‘iểm đại há»™i cổ Ä‘ông dá»± kiến tổ chức vào ngày 24/5, Petrolimex Ä‘ã bất ngá» công bố báo cáo tài chính chính thức thay vì báo cáo ngay sau khi kết thúc năm 2013 trÆ°á»›c Ä‘ây. Trong báo cáo này, Ä‘áng chú ý là các khoản nhÆ° lợi nhuáºn, đặc biệt là lợi nhuáºn kinh doanh xăng dầu, tăng mạnh.
Cụ thể, theo báo cáo của Petrolimex, năm 2013, mặc dù nhiá»u thá»i Ä‘iểm táºp Ä‘oàn này cho rằng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chÆ°a sát vá»›i thế giá»›i nhÆ°ng tổng lợi nhuáºn hợp nhất của Petrolimex Ä‘ã đạt 2.021 tá»· đồng. Con số trên tăng khá mạnh so vá»›i số liệu công bố hồi tháng 1/2014 là 1.929 tá»· đồng. Äặc biệt, khoản lợi nhuáºn trÆ°á»›c thuế đến từ khối kinh doanh xăng dầu Ä‘ã đạt trên 1.300 tá»· đồng so vá»›i mức công bố khi hết năm 2013 là khoảng 1.200 tá»· đồng.
Còn theo quan Ä‘iểm của má»™t chuyên gia kinh tế Ä‘á»™c láºp, kinh doanh xăng dầu không thể lá»— trừ khi Petrolimex đầu tÆ° ngoài ngành gây thua lá»— phải bù lá»— cho khoản đầu tÆ° khá. Sau má»—i lần Petrolimex tăng giá xăng dầu, lãnh đạo Táºp Ä‘oàn xăng dầu Việt Nam Ä‘á»u lý giải do diá»…n biến giá dầu thành phẩm trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i trong chu kỳ tính giá, phù hợp vá»›i nguyên tắc xác định giá bán tại Nghị định 84/2009/ NÄ-CP ngày 15/10/2009… Tuy nhiên cần phải nhá»› rằng DN xăng dầu vẫn Ä‘ang được trợ giá từ quỹ bình ổn xăng dầu.
Con số bí ẩn phần trăm hoa hồng
Theo báo cáo thÆ°á»ng niên của Petrolimex vừa công bố, năm 2013, táºp Ä‘oàn này đạt sản lượng xuất bán xăng dầu ná»™i địa và quốc tế 9.320 m3/tấn, doanh thu đạt 195.927 tá»· đồng, lợi nhuáºn trÆ°á»›c thuế hợp nhất 2.021 tá»· đồng. Cả năm 2013, Petrolimex lãi ròng 1.378 tá»· đồng, bằng 2,5 lần kết quả năm 2012.
Tính riêng hoạt Ä‘á»™ng khối xăng dầu, năm 2013, Petrolimex đạt doanh thu thuần 163.603 tá»· đồng doanh thu thuần, lãi trÆ°á»›c thuế 1.323 tá»· đồng, trong Ä‘ó trên 497 tá»· đồng là cổ tức và lợi nhuáºn được chia. So vá»›i năm 2012, lợi nhuáºn từ mảng kinh doanh xăng dầu của Petrolimex tăng vá»t 252%.
Lợi nhuáºn của Petrolimex đến từ Ä‘âu là câu há»i được nhiá»u ngÆ°á»i đặt ra bởi trong năm vừa qua, giá xăng được Ä‘iá»u hành theo kiểu tăng giảm rất nhiá»u lần, nhÆ°ng Ä‘ã có thá»i Ä‘iểm giá xăng A92 lên đến mức ká»· lục 24.570 đồng/lít, quỹ bình ổn giá xăng dầu cÅ©ng có thá»i Ä‘iểm trích lên đến 2.000 đồng/lít xăng A92.
Ông Trần Ngá»c Năm, Phó tổng Giám đốc Petrolimex, cho biết Ä‘úng là kết quả hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh vừa được công bố có chênh lệch "Ä‘áng kể" so vá»›i số Ä‘ã công bố đầu năm 2014. Tuy nhiên, chênh lệch này là bình thÆ°á»ng. Lý do là sau khi kết thúc năm 2013, để phục vụ tổng kết, Petrolimex phải có tính toán sÆ¡ bá»™ mang tính dá»± toán.
Dù báo cáo lãi "khủng", nhÆ°ng hiện Petrolimex cùng má»™t số DN xăng dầu đầu mối khác nhÆ° Công ty TNHH Má»™t thành viên ThÆ°Æ¡ng mại Dầu khí Äồng Tháp báo cáo vá» tình hình chênh lệch giá bán lẻ so vá»›i giá cÆ¡ sở đồng thá»i má»™t số DN đầu mối cÅ©ng kiến nghị tăng giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c.
Tuy nhiên, Ä‘á» nghị này từ phía các DN Ä‘ã không nháºn được sá»± đồng ý của Bá»™ Tài chính. Giá xăng dầu thế giá»›i trong những ngày qua tiếp tục diá»…n biến phức tạp. Mặc dù giá bình quân 30 ngày gần Ä‘ây của hầu hết các chủng loại xăng dầu tăng nhẹ so vá»›i bình quân 30 ngày làm căn cứ Ä‘iá»u hành giá xăng dầu ngày 22/4, nhÆ°ng giá xăng dầu thành phẩm trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i trong tuần qua lại có xu hÆ°á»›ng giảm.
Rõ ràng, câu chuyện minh bạch trong kinh doanh xăng dầu lại được dÆ° luáºn đặt ra. Dù liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng luôn khẳng định rằng má»i chi phí Ä‘á»u dá»±a trên các con số minh bạch. Thế nhÆ°ng, chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long khẳng định chÆ°a bao giỠđược biết chính xác con số phần trăm hoa hồng mà DN đầu mối "chi" cho đại lý. Còn việc các con số tính giá cÆ¡ sở, tất cả đến nay cÅ©ng chỉ theo số liệu mà các DN Ä‘Æ°a ra mà thôi.
------------------------------------------
DN xăng dầu công khai nhÆ°ng không minh bạch
Chuyên gia kinh tế, thÆ°Æ¡ng mại VÅ© Vinh Phú
------------------------------------
Äây chứng tá» có sá»± "công khai nhÆ°ng không minh bạch" nên má»›i dẫn đến sá»± bất nhất trong việc khi Ä‘òi tăng giá thì kêu lá»—, còn báo cáo tài chính lại ghi lãi. ChÆ°a có ngành kinh doanh nào lại được quy định mức lợi nhuáºn định mức, hay nhÆ° việc được dá»±a vào "bầu sữa mẹ" là thuế nháºp khẩu và quỹ bình ổn. Lý do nữa có thể tạo Ä‘iá»u kiện để doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu có thể "qua mặt" các cÆ¡ quan quản lý là việc "dù Nghị định 84 vừa được sá»a vẫn là chuyện bình má»›i rượu cÅ©". Và trên thá»±c tế, dù Hiệp há»™i kinh doanh xăng dầu vừa được thành láºp má»›i Ä‘ây vẫn không biết Ä‘ang bảo vệ cho ai, bảo vệ cái gì. Và má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng nữa, con Ä‘Æ°á»ng Ä‘i của giá xăng dầu đầu vào vẫn là má»™t câu há»i còn bá» ngá».
Muốn tăng giá, doanh nghiệp chỉ cần báo lá»—!
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan
------------------------------------
Khi công bố lãi, cổ phiếu của Petrolimex sẽ có lợi trên sàn chứng khoán. Äiá»u cần bàn là khi muốn tăng giá, Petrolimex thÆ°á»ng báo lá»—. Mức lá»— này Ä‘úng hay sai rất khó nháºn biết trong khi cÆ¡ quan quản lý chỉ dá»±a vào báo cáo của Petrolimex để phê duyệt nên càng khiến dÆ° luáºn thấy kinh doanh xăng dầu không minh bạch. Vì thiếu minh bạch (cả từ DN và cÆ¡ quan quản lý) nên chÆ°a thể kiểm soát được lá»— lãi của Petrolimex.
CÆ¡ quan kiểm toán cần sá»›m vào cuá»™c
Chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong
------------------------------------
DN nhÆ° thùng không Ä‘áy. Không phải cứ lãi là há» không muốn tăng giá mà tăng được càng nhiá»u càng tốt. Do Ä‘ó, việc quan trá»ng nhất là liên Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng - Tài chính phải có đủ năng lá»±c để kiểm soát Petrolimex. DÆ° luáºn cho rằng việc Petrolimex lá»— lãi thế nào, cÆ¡ quan kiểm toán cần sá»›m vào cuá»™c. Vá» lâu dài, phải làm sao để Petrolimex và các DN kinh doanh xăng dầu không viện cá»› giá xăng dầu thế giá»›i tăng để đẩy giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tăng theo, gây ảnh hưởng đến hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh và tác Ä‘á»™ng đến Ä‘á»i sống ngÆ°á»i dân.
Nguồn tin: Bizlive
