Ngày 19-12, Bá»™ Tài chính Ä‘ã công bố kết quả kiểm tra 4 doanh nghiệp xăng dầu đầu mối tại thời Ä‘iểm 30-6 và 26-8. Đáng chú ý, tính đến 26-8, các doanh nghiệp đều có lãi nếu tuân thủ Ä‘úng theo quy định về chi phí kinh doanh.

Người dân mua xăng dầu giá cao là do các Tổng Công ty đầu mối chạy Ä‘ua chi hoa hồng cho các đại lý. Ảnh: Cao Thăng

“Chạy Ä‘ua” chi hoa hồng

Theo bà VÅ© Thị Mai, Thứ trưởng Bá»™ Tài chính, căn cứ giá vốn hàng nhập tính đến 26-8, nếu doanh nghiệp thá»±c hiện theo mức chi phí kinh doanh để tính giá cÆ¡ sở thì hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu của các doanh nghiệp đều có lãi (trừ Công ty ThÆ°Æ¡ng mại Dầu khí Đồng Tháp (Petimex) vì giá vốn hàng nhập khẩu trong 6 tháng đầu năm quá cao). Còn nếu tính từ 1-7 đến 26-8, các doanh nghiệp về cÆ¡ bản không lá»— hoặc có lãi. Chẳng hạn, Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) báo cáo Æ°á»›c lãi 130 tá»· đồng; Công ty TNHH má»™t thành viên Dầu khí TPHCM (Saigon Petro) báo cáo lá»— 44,6 tá»· đồng nhÆ°ng nếu thá»±c hiện  theo chi phí kinh doanh định mức để tính giá cÆ¡ sở thì lãi 48 tá»· đồng; Petimex báo cáo lá»— 55,23 tá»· đồng nhÆ°ng nếu thá»±c hiện theo định mức chi phí kinh doanh để tính giá cÆ¡ sở thì có lãi 22 tá»· đồng. Chính vì vậy, theo Thứ trưởng Bá»™ Tài chính VÅ© Thị Mai, việc Ä‘iều chỉnh giảm giá bán lẻ xăng dầu 500 đồng má»—i lít vào thời Ä‘iểm 26-8 là hoàn toàn hợp lý.

Điểm Ä‘áng chú ý trong kết quả kiểm tra kinh doanh của 4 doanh nghiệp là việc chi hoa hồng cho tổng đại lý, đại lý má»™t cách “bừa bãi”. Theo quy định, chi phí định mức kinh doanh của doanh nghiệp xăng dầu là 600 đồng/lít (trong Ä‘ó bao gồm cả chi thù lao đại lý) thế nhÆ°ng các doanh nghiệp đều vượt và “phóng tay” vá»›i đại lý.

Cụ thể, mức chi thù lao đại lý của Petrolimex từ tháng 3 đến tháng 9 đối vá»›i xăng mức thấp nhất là 210 đồng/lít (tháng 3), mức dầu cao nhất 630 đồng/lít (tháng 6); đối vá»›i dầu diesel thấp nhất 130 đồng/lít (tháng 3) và cao nhất 830 đồng/lít (tháng 7). Điều này Ä‘ã khiến chênh lệch giữa chi phí bán hàng thá»±c tế phát sinh tại Petrolimex vá»›i chi phí kinh doanh theo định mức lên đến hÆ¡n 516 tá»· đồng. Vá»›i Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil), trong 6 tháng đầu năm, bình quân mức vượt định mức cho xăng, dầu là 239 đồng/lít. Tại Saigon Petro, tổng chi phí kinh doanh 6 tháng đầu năm (tính cả chiết khấu thù lao đại lý) bình quân 763,8 đồng/lít xăng dầu; còn từ 1-7 đến 26-8 bình quân lên tá»›i 1.181,41 đồng/lít xăng dầu (tổng mức vượt chi phí kinh doanh định mức đến 26-8 lên tá»›i trên 168,8 tá»· đồng).

Người dân sẽ mua được xăng giá rẻ, nếu chi phí kinh doanh xăng dầu hợp lý. Ảnh: Cao Thăng

Người tiêu dùng chịu thiệt?

Trả lời câu hỏi xung quanh việc chi phí định mức kinh doanh vượt mức quy định, bà VÅ© Thị Mai nhìn nhận: “Bá»™ Tài chính nhận thấy má»™t số doanh nghiệp chÆ°a chia sẻ vá»›i người dân và Nhà nÆ°á»›c. Tức phải tiết giảm tối Ä‘a chi phí trong bối cảnh lạm phát cao”. Để hoàn thiện và nâng cao chất lượng hiệu quả trong công tác quản lý, Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, bà Mai cho rằng cần quy định định mức thù lao đại lý phù hợp vá»›i từng loại kinh doanh xăng dầu, tạo cÆ¡ sở để các doanh nghiệp đầu mối cạnh tranh bình đẳng, tránh tùy tiện việc nâng mức thù lao gây sức ép tăng giá. Thị trường Ä‘ang do má»™t nhóm doanh nghiệp thống lÄ©nh chi phối, nếu không khống chế sẽ có cạnh tranh không bình đẳng.

TrÆ°á»›c việc các doanh nghiệp “Ä‘ua nhau” chi hoa hồng, bà Mai cho biết, Ä‘ây là vấn đề Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính Ä‘ang đặt ra và cần khảo sát làm sao để Ä‘Æ°a ra định mức khống chế chi phí kinh doanh và thù lao phù hợp, doanh nghiệp có lãi hợp lý.

Về câu hỏi liệu người tiêu dùng có chịu thiệt trong các quyết định tăng, giảm giá xăng dầu trÆ°á»›c Ä‘ây, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá cho rằng, người tiêu dùng không phải chịu vì doanh nghiệp dù chi vượt định mức kinh doanh nhÆ°ng Nhà nÆ°á»›c vẫn giữ ổn định giá bán lẻ. Nhà nÆ°á»›c không cấp bù, doanh nghiêïp phải tá»± trang trải trong việc chi vượt định mức trong quá trình tổ chức sản xuất kinh doanh của mình vì trong giá cÆ¡ sở để Ä‘iều hành, Tổ giám sát xăng dầu vẫn tính mức chi phí kinh doanh là 600 đồng/lít trong các quyết định tăng, giảm giá xăng dầu.

Tuy nhiên, theo má»™t chuyên gia về giá cả, giải thích nhÆ° trên không hoàn toàn thỏa Ä‘áng. Bởi lẽ, nếu doanh nghiệp chi định mức kinh doanh Ä‘úng quy định, không chạy Ä‘ua chiết khấu hoa hồng cho đại lý thì có thể giá xăng dầu sẽ giảm. Thá»±c tế này cÅ©ng đặt câu hỏi về trách nhiệm của các cÆ¡ quan giám sát, Ä‘iều hành xăng dầu trong việc quản lý, giám sát các hoạt Ä‘á»™ng, chi phí kinh doanh của doanh nghiệp. NhÆ° vậy liệu các quyết định tăng, giảm giá xăng dầu từ trÆ°á»›c đến nay có Ä‘úng theo diá»…n biến thá»±c tế?

Liên quan đến cÆ¡ chế trích, quản lý và sá»­ dụng Quỹ bình ổn xăng dầu, theo Bá»™ Tài chính hiện nay việc thá»±c hiện Ä‘ang bá»™c lá»™ má»™t số bất cập và khó kiểm soát. Vì vậy, cần thiết phải nghiên cứu đổi má»›i về cÆ¡ chế quản lý, sá»­ dụng quỹ trong thời gian tá»›i theo hÆ°á»›ng Ä‘Æ°a quỹ về Bá»™ Tài chính quản lý.

Ngọc Quang

Đầu tÆ° ra ngoài doanh nghiệp kém hiệu quả

Trao đổi vá»›i báo giá»›i xung quanh những bất cập trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu, đại diện Bá»™ Tài chính nhấn mạnh doanh nghiệp sẽ phải Ä‘iều chỉnh các sai sót và phải thoái vốn các khoản đầu tÆ° ra ngoài ngành vì thiếu hiệu quả.

- Petrolimex đầu tÆ° ra ngoài doanh nghiệp gần 3.800 tá»· đồng, chiếm 35,7% vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, các khoản đầu tÆ° này đều có lãi, trong khi đầu tÆ° lÄ©nh vá»±c chính lá»— thì việc đầu tÆ° này có xem là hợp lý?

Ông NGUYỄN HOÀNG HẢI, Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp: Đúng là Petrolimex có lãi từ đầu tÆ° ra ngoài doanh nghiệp (trong Ä‘ó có đầu tÆ° trong ngành và ngoài ngành) nhÆ°ng không hiệu quả vì lợi nhuận thấp nếu so vá»›i lãi suất phải Ä‘i vay vốn. Rõ ràng việc anh đầu tÆ° sang các lÄ©nh vá»±c rủi ro, không phải ngành nghề kinh doanh chính vá»›i tá»· suất lợi nhuận nhÆ° vậy Ä‘ã tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp đến nguồn vốn vì doanh nghiệp thiếu vốn phải Ä‘i vay mà lãi suất lại cao hÆ¡n tá»· suất lợi nhuận. Tất nhiên, chúng ta không Ä‘ánh đồng tổng mức đầu tÆ° ra ngoài doanh nghiệp mà có sá»± phân loại (trong ngành và ngoài ngành - PV). Vá»›i đầu tÆ° ra ngoài ngành, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ cÅ©ng Ä‘ã có yêu cầu trong việc tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c là các doanh nghiệp phải thoái vốn khỏi các ngành, lÄ©nh vá»±c không phải kinh doanh chính để tập trung vốn cho các lÄ©nh vá»±c chính.

- Theo báo cáo của các Ä‘oàn kiểm tra thì có hiện tượng là lá»— ở tổng công ty, công ty nhÆ°ng lãi ở các tổng đại lý, đại lý. Bên cạnh Ä‘ó, việc Petrolimex bán xăng dầu cho các doanh nghiệp thành viên, các tổng đại lý, đại lý ngoài hệ thống thấp hÆ¡n giá vốn tá»›i 847 tá»· đồng. Liệu Ä‘ây có phải là hiện tượng chuyển giá hay không?

Ông NGUYỄN HOÀNG HẢI: Mục tiêu của đợt kiểm tra này khác vá»›i việc thanh tra, kiểm toán. Chúng tôi chỉ nêu vấn đề và chÆ°a kết luận có chuyển giá hay không và sẽ phải tiếp tục làm rõ. Tuy nhiên, vá»›i việc chi hoa hồng cho các đại lý cao, rõ ràng sẽ bị lá»— ở tổng công ty, công ty mẹ và lãi ở các công ty con, đại lý. Do vậy, cần phải Ä‘i sâu để nắm rõ bản chất vấn đề.

Còn về trường hợp của Petrolimex, theo báo cáo của doanh nghiệp việc bán thấp hÆ¡n giá vốn là để thá»±c hiện chính sách bình ổn giá. Khoản chênh lệch thá»±c tế mà chúng tôi Ä‘ang yêu cầu doanh nghiệp kiểm tra, xem xét lại là trên 100 tá»· đồng.

- Bà VŨ THỊ MAI, Thứ trưởng Bá»™ Tài chính: Theo giải trình của doanh nghiệp là việc bán thấp hÆ¡n giá vốn là để bình ổn giá và để đảm bảo cung ứng xăng dầu ra thị trường. Tuy nhiên, trong quá trình thanh tra, kiểm toán sắp tá»›i thì các cÆ¡ quan này cÅ©ng sẽ phải lÆ°u ý làm rõ thêm.

Nguồn tin: SGGP