Sự trở lại của Taliban ở Kabul có vẻ nguy hiểm cho giấc mơ xây dựng đường ống dẫn khí đốt tự nhiên xuyên Afghanistan của Turkmenistan.

Với việc một nhóm chiến binh bị quốc tế cấm tiếp quản Afghanistan, ý tưởng huy động tín dụng từ bất kỳ tổ chức tài chính lớn nào trên toàn cầu để tài trợ cho công việc xây dựng đường ống TAPI đã trở nên xa vời. Nhưng có những dấu hiệu cho thấy Ashgabat đang âm thầm thay đổi điều đó.

Trang web tin tức Business Recorder có trụ sở tại Karachi đưa tin vào ngày 11 tháng 11 rằng người đứng đầu tập đoàn TAPI có trụ sở tại Turkmenistan, Muhammetmyrat Amanov, đã tiết lộ trong một cuộc trao đổi với các quan chức Pakistan rằng Ashgabat đang đàm phán với Hoa Kỳ để tìm cách nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với Afghanistan.

Toàn bộ dự án này tạo ra một tình thế khó khăn cho Washington và phương Tây nói chung. Các quan chức Mỹ không còn nói về TAPI nữa, mặc dù họ tỏ ra lo lắng về cách mà Trung Á bị Nga và Trung Quốc bao vây về mặt chiến lược. Tất cả những điều đó về mặt danh nghĩa đồng nghĩa là có thể có chỗ cho sự thỏa hiệp.

Trong khi đó, Pakistan tiếp tục tìm cách truyền đạt rằng họ mong muốn ngừng đối thoại và đi vào thực tế. Như Business Recorder lưu ý, người đối thoại phía Pakistan của Amanov là Thiếu tướng Tabassum Habib, người đứng đầu Hội đồng Tạo thuận lợi Đầu tư Đặc biệt, hay SIFC, một cơ quan được thành lập vào tháng 6 với mục đích đơn giản hóa các thủ tục xung quanh loại hình cam kết này.

Một bước tiến nữa về một hướng xuất khẩu khí đốt khác đã được thực hiện vào ngày 8 tháng 11, khi các đại diện của Turkmengaz thuộc sở hữu nhà nước gặp gỡ các quan chức Iraq ở Ashgabat. Bộ Ngoại giao Turkmenia cho biết cuộc họp đã đưa ra một nghị định thư phác thảo các điều khoản thương mại để cung cấp 9 tỷ mét khối khí đốt hàng năm trong khoảng thời gian 5 năm. Khí đốt sẽ được cung cấp cho Iraq thông qua thỏa thuận trao đổi khí đốt với Iran. Các điều khoản thương mại được đề cập chưa được công bố.

Không phải Nga sẵn sàng khoanh tay đứng nhìn Turkmenistan trở nên quá thoải mái với những người theo đuổi thay thế.

Như đã được đưa tin, Nga vào ngày 7 tháng 10 đã bắt đầu bơm khí đốt tự nhiên tới Uzbekistan thông qua Kazakhstan, qua đó đảo ngược hướng đi từ trước đến nay của hệ thống đường ống Trung Á-Trung tâm. Moscow cũng mong muốn khiến Kazakhstan phải phụ thuộc vào khí đốt của mình và có dấu hiệu cho thấy điều đó sẽ xảy ra không lâu nữa.

Phát biểu với tờ báo chính phủ Kazakhstan Kazakhstanskaya Pravda trong cuộc phỏng vấn đăng ngày 8/11, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã quay trở lại ý tưởng đưa Turkmenistan tham gia vào tổ chức này.

“Trong tương lai, chúng tôi cho rằng nên tổ chức tham vấn với các đồng nghiệp từ Turkmenistan. Từ trước tới nay, họ tham gia vào các giao dịch này. Và sự tham gia của họ vào sự tương tác như vậy sẽ mang lại lợi ích chung cho chúng ta”, ông bình luận.

Putin không nói rõ Turkmenistan chính xác sẽ tham gia như thế nào.

Tổng thống Kazakhstan Kassym-Jomart Tokayev hồi tháng 10 năm ngoái bày tỏ sự quan tâm đến việc nước ông mua tới 1,5 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm từ Turkmenistan. Và vào tháng 8, Uzbekistan đã đạt được thỏa thuận ngắn hạn với Turkmenistan về việc cung cấp tới 2 tỷ mét khối khí đốt mỗi năm. Bộ trưởng Năng lượng Uzbek Zhurabek Mirzamakhmudov cho biết vào thời điểm đó rằng một cuộc đối thoại đang diễn ra xung quanh khả năng đạt được một thỏa thuận dài hạn hơn.

Không có gì trong bình luận của Putin giải thích tại sao Turkmenistan lại cần sự can thiệp của Moscow trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho bất kỳ thỏa thuận mua bán nào trong số này. Thật vậy, Ashgabat trước đây đã phản ứng với thái độ thù địch bất thường của công chúng đối với chính ý tưởng này.

Vào tháng 8, Bộ Ngoại giao đã phản ứng trước những nhận xét của một nhà ngoại giao Nga không khác với nhận xét của Putin trong tháng này bằng cách đưa ra bình luận của Phó giám đốc Turkmengaz Myrad Archayev ngụ ý rằng quan điểm này là một cuộc tấn công vào chủ quyền của Turkmenistan. Ashgabat có vẻ tập trung nhất khi Moscow dường như đang thảo luận về vấn đề này và coi việc tham gia vào bất kỳ năng lượng nào trong khu vực là điều hiển nhiên.

Gạt mọi cảm giác tổn hại sang một bên, thật khó để bỏ qua sự kỳ lạ là Nga đang cung cấp - hoặc đang đàm phán để cung cấp - khối lượng khí đốt cho cả Kazakhstan và Uzbekistan vượt xa những gì Turkmenistan đang nói tới. Ashgabat đang có trữ lượng lớn, tuy nhiên không thể cạnh tranh về số lượng cho các thị trường ngay bên kia biên giới.

Nguồn tin: Eurasianet.org

© Bản tiếng Việt của xangdau.net