Sau một năm 2022 thành công, ngành dầu khí Iraq đã phải đối mặt với những thách thức trong năm nay sau khi đóng cửa một đường ống xuất khẩu ở phía bắc nước này. Xung đột về khu vực bán tự trị Kurdistan đã khiến việc xuất khẩu dầu thô vốn mang lại phần lớn thu nhập cho đất nước trở nên phức tạp. Sự phụ thuộc quá mức vào doanh thu từ dầu mỏ đã dẫn đến sự bất ổn kinh tế và nhu cầu cấp bách về việc đa dạng hóa kinh tế để mang lại sự ổn định cao hơn. Tuy nhiên, với các dự án năng lượng mới đang được triển khai, cùng với các đối tác quốc tế, ngành công nghiệp dầu mỏ Iraq được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong nhiều năm tới.
Vào năm 2022, doanh thu từ dầu mỏ của Iraq vượt 115 tỷ USD, nhờ giá dầu và nhu cầu toàn cầu cao. Đây là mức cao nhất trong 4 năm sau khi nhu cầu xuống thấp do đại dịch Covid khi doanh thu từ dầu mỏ của Iraq giảm xuống còn 42 tỷ USD. Iraq là nhà sản xuất dầu lớn thứ hai trong OPEC và sản xuất dầu thô mang lại khoảng 90% thu nhập của đất nước. Quốc gia giàu dầu mỏ này đã xuất khẩu hơn 1,2 tỷ thùng vào năm 2022, trung bình khoảng 3,3 triệu thùng/ngày.
Iraq phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu dầu để có thu nhập do những thách thức và xung đột kinh tế đang diễn ra, dẫn đến nhu cầu đầu tư đáng kể vào cơ sở hạ tầng của đất nước. Mặc dù Iraq có nguồn tài nguyên dầu mỏ đáng kể, với hơn 143 tỷ thùng trữ lượng đã được xác minh vào năm 2016, nhưng hiện tại Iraq đang trải qua một cuộc khủng hoảng năng lượng. 42 triệu dân nước này phải đối mặt với tình trạng mất điện thường xuyên. Hiện tại, khoảng một phần ba khí đốt và điện của Iraq đến từ Iran. Tuy nhiên, việc giao khí đốt và điện thường bị gián đoạn, dẫn đến mất điện. Iraq hiện đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ các tổ chức quốc tế nhằm đa dạng hóa nền kinh tế khỏi dầu mỏ và khí đốt tự nhiên để chuẩn bị cho quá trình chuyển đổi xanh toàn cầu.
Vào cuối tháng 3, các nhà sản xuất đã buộc phải đóng cửa và giảm sản lượng từ nhiều mỏ dầu phía bắc Kirkuk ở khu vực Kurdistan (KRI) nằm ở phía bắc Iraq do đường ống xuất khẩu phía bắc của nước này bị đóng cửa. Đường ống 450.000 thùng/ngày đã bị ngưng hoạt động sau khi Iraq thắng kiện tại Phòng Thương mại Quốc tế (ICC) tuyên bố rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã vi phạm thỏa thuận chung khi cho phép Chính quyền Khu vực Kurdistan (KRG) xuất khẩu dầu tới cảng Ceyhan của Thổ Nhĩ Kỳ mà không có sự cho phép của Baghdad.
Việc ngừng giao dịch dầu của Iraq đồng nghĩa với việc xuất khẩu dầu giảm 200.000 thùng/ngày trong tháng 3 và giá dầu tăng lên 80 USD/thùng. Những công ty không ngừng sản xuất hoàn toàn buộc phải đưa dầu thô của họ vào kho trong khi chờ đường ống mở cửa trở lại. Tuy nhiên, công suất kho chứa hạn chế đồng nghĩa với sản lượng dầu đã giảm đáng kể. Một số công ty dầu mỏ quốc tế đã ngừng sản xuất, bao gồm công ty dầu mỏ DNO của Na Uy và Forza Oil của Canada.
Vào đầu tháng 4, KRG đã đạt được thỏa thuận sơ bộ với chính phủ Iraq để nối lại xuất khẩu dầu từ KRI. Các quan chức từ chính phủ liên bang, KRG và chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã tổ chức một số cuộc thảo luận để đi đến thỏa thuận về xuất khẩu dầu. Thỏa thuận dự kiến sẽ được giữ nguyên cho đến khi Quốc hội Iraq thông qua dự luật luật dầu khí. Thỏa thuận này được cho là đồng ý cho dầu được xuất khẩu chung bởi Bộ tài nguyên thiên nhiên của KRG và công ty tiếp thị dầu mỏ liên bang của Iraq - SOMO. Mặc dù KRG có thể thiết lập một tài khoản cho doanh thu của người Kurd, nhưng chính phủ liên bang sẽ có thể giám sát tài khoản này. Thổ Nhĩ Kỳ hiện vẫn đang chờ thông báo chính thức để khôi phục xuất khẩu dầu thô của Iraq.
Ngoài việc giảm xuất khẩu dầu do đóng cửa đường ống, Iraq buộc phải giảm sản lượng dầu thô tại các mỏ dầu phía nam để tuân thủ thông báo cắt giảm hạn ngạch sản xuất của OPEC+ vào tháng trước. OPEC cho biết sẽ giảm sản lượng 2 triệu thùng/ngày tại các quốc gia thành viên của mình cho đến cuối năm 2023. Bộ trưởng Dầu mỏ Iraq, Hayan Abdel-Ghani, cho biết “Chúng tôi đã buộc một số công ty (có thỏa thuận dịch vụ kỹ thuật) ở miền nam giảm sản lượng để tuân thủ các quyết định của OPEC+.”
Bất chấp những thách thức gần đây, một số vẫn lạc quan về ngành dầu mỏ. Iraq hiện đang đàm phán với TotalEnergies của Pháp về việc hoàn tất một thỏa thuận năng lượng trị giá 27 tỷ đô la bị trì hoãn từ lâu. Abdel-Ghani tuyên bố rằng thỏa thuận đã đạt đến giai đoạn tiến bộ và ông tin rằng các bên "sẽ kích hoạt thỏa thuận rất sớm." Thỏa thuận, dự kiến cho phép TotalEnergies xây dựng bốn dự án dầu, khí đốt và năng lượng tái tạo ở miền nam Iraq với trị giá 10 tỷ đô la, ban đầu được ký kết vào năm 2021. Dự án dự kiến kéo dài 25 năm.
Các chính trị gia vẫn đang tranh luận về các điều khoản của thỏa thuận, khi chính phủ liên bang yêu cầu 40% cổ phần trong dự án. Về phần mình, TotalEnergies muốn giữ cổ phần đa số, điều này đã khiến chính phủ đưa ra yêu cầu gây tranh cãi và dẫn đến sự chậm trễ. Tuy nhiên, Abdel-Ghani hy vọng rằng thỏa thuận sẽ sớm được hoàn tất để dự án có thể tiếp tục.
Sau một năm 2022 thành công, ngành dầu khí của Iraq đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong năm 2023, dẫn đến việc cắt giảm sản xuất và xuất khẩu. Sự phụ thuộc của nước này vào doanh thu từ dầu mỏ có nghĩa là sự gián đoạn trong sản xuất và xuất khẩu dầu thường có thể dẫn đến bất ổn kinh tế. Nhưng có hy vọng về một thỏa thuận giữa chính phủ liên bang và Chính quyền khu vực Kurdistan về xuất khẩu dầu thô sang Thổ Nhĩ Kỳ, cũng như việc hoàn tất thỏa thuận cho các dự án mới ở miền nam Iraq với đối tác TotalEnergies.
Nguồn tin: xangdau.net
