Bất ổn chính trị, Ä‘iều khoản hợp đồng kém hấp dẫn, cÆ¡ sở hạ tầng tắc nghẽn làm ngành dầu khí Iraq giảm sức hút trong mắt các "ông lá»›n" dầu khí.

Hồi tháng 7/2009, Iraq tổ chức vòng đấu thầu giấy phép khai thác dầu khí đầu tiên sau chiến tranh, Ä‘ây được cho là má»™t trong những sá»± kiện được mong chờ nhất trong lịch sá»­ ngành công nghiệp dầu mỏ. Các tập Ä‘oàn dầu khí hàng đầu nhÆ° ExxonMobil, Royal Dutch Shell và BP khi Ä‘ó Ä‘ã đổ xô đến Baghdad để tham gia sá»± kiện này. Thế nhÆ°ng, khi vòng 4 được tổ chức vào tháng 5 năm ngoái, không ai trong số họ tham gia đấu thầu.

Sá»± thiếu vắng bóng dáng những tập Ä‘oàn dầu khí lá»›n phản ánh rằng họ Ä‘ã không còn "ảo tưởng" vào ngành dầu khí Iraq, nÆ¡i từng được coi là tấm vé nóng nhất trong ngành năng lượng toàn cầu.

Bất ổn chính trị, các Ä‘iều khoản hợp đồng kém hấp dẫn và cÆ¡ sở hạ tầng tắc nghẽn làm ngành dầu khí Iran giảm mạnh sức hút trong mắt các "ông lá»›n" dầu khí phÆ°Æ¡ng Tây.

Nhiều công ty Ä‘ã chuyển hÆ°á»›ng quan tâm từ phía Nam sang khu vá»±c bán tá»± trị Kurdistan. "Iraq là môi trường khắc nghiệt nhất mà chúng tôi từng hoạt Ä‘á»™ng và sẽ tiếp tục khắc nghiệt trong nhiều năm tá»›i", giám đốc Ä‘iều hành má»™t tập Ä‘oàn dầu khí lá»›n phÆ°Æ¡ng Tây cho biết.

Khi quân Ä‘á»™i Mỹ xâm lược Iraq 10 năm về trÆ°á»›c, các nhà lý luận âm mÆ°u cho rằng các công ty dầu Mỹ sẽ ngay lập tức tận dụng cÆ¡ há»™i để thâu tóm những mỏ dầu khổng lồ của đất nÆ°á»›c. Tuy nhiên, thá»±c tế là các công ty dầu khí Mỹ hiện nay gần nhÆ° vắng mặt tại Iraq.

Vá»›i trữ lượng dầu khí được phát hiện lá»›n thứ 5 thế giá»›i, dá»… dàng thăm dò địa chất và chi phí sản xuất thấp, Iraq từng được coi là má»™t Ä‘iểm nóng đầu tÆ° trong ngành dầu khí toàn cầu. Khi kiểm soát Iraq vào năm 2003, Mỹ Ä‘ã lên kế hoạch phục hồi các mỏ dầu lá»›n của Iraq và nâng sản lượng lên 1,5 triệu thùng/ngày. Các khoản đầu tÆ° ồ ạt đổ vào Iraq và trong tháng 8 năm ngoái, Iraq bÆ¡m hÆ¡n 3 triệu thùng dầu/ngày vào thị trường, vượt Iran thành nÆ°á»›c sản xuất dầu lá»›n thứ 2 OPEC, lần đầu kể từ cuối những năm 80.

Tuy nhiên, môi trường kinh doanh tại nÆ°á»›c này ngày càng xấu Ä‘i: bất ổn chính trị an ninh, cÆ¡ sở hạ tầng nghèo nàn thiếu đường ống dẫn dầu, các trạm bÆ¡m và kho chứa. Việc này khiến sá»± phục hồi ngành dầu khí Iraq chậm lại. NÆ°á»›c này hạ mục tiêu sản lượng từ 12 triệu thùng xuống còn 9 triệu thùng/ngày vào giai Ä‘oạn năm 2017-2020.

Trái vá»›i Baghdad, khu vá»±c bán tá»± trị Kurdistan của Iraq lại thu hút được nhiều sá»± quan tâm của các tập Ä‘oàn năng lượng phÆ°Æ¡ng Tây. Trong thời gian qua, chính phủ khu vá»±c này Ä‘ã ký hÆ¡n 50 thÆ°Æ¡ng vụ vá»›i các tập Ä‘oàn dầu khí nÆ°á»›c ngoài bao gồm Exxon, Chevron, Total SA và Gazprom Neft của Nga. Quan chức Kurdistan cho biết muốn nâng sản lượng nÆ¡i Ä‘ây từ 200.000 thùng lên 1 triệu thùng/ngày vào năm 2015.

Sở dÄ© Kurdistan thu hút được các tập Ä‘oàn dầu khí lá»›n là do những Ä‘iều khoản chia sản lượng mà khu vá»±c Ä‘Æ°a ra "hào phóng" hÆ¡n so vá»›i các hợp đồng của Baghdad. Tuy nhiên, Baghdad coi những thÆ°Æ¡ng vụ mà Kurdistan ký là bất hợp pháp và từ chối trả doanh thu xuất khẩu cho các công ty dầu Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng tại khu vá»±c bán tá»± trị này. Để trả Ä‘Å©a, chính phủ Kurdistan Ä‘ã cho dừng xuất khẩu dầu qua đường ống chính của Iraq.

Baghdad cho biết các công ty dầu chỉ có thể hoạt Ä‘á»™ng tại má»™t trong hai khu vá»±c, chứ không thể hoạt Ä‘á»™ng cùng lúc tại 2 nÆ¡i. Đối mặt vá»›i sá»± lá»±a chọn, Exxon năm ngoái Ä‘ã quyết định bán hết cổ phần tại dá»± án dầu West Qurna trị giá 50 tá»· USD. Người trong ngành cho biết, Baghdad có thể cung cấp những Ä‘iều khoản hợp đồng hấp dẫn hÆ¡n nhằm giữ Exxon ở lại vá»›i Iraq.

Những tập Ä‘oàn dầu khí phÆ°Æ¡ng tây khác cÅ©ng Ä‘ang chật vật tại Iraq. Tập Ä‘oàn dầu khí Staoil của Nauy năm ngoái Ä‘ã rời khỏi Iraq trong sá»± thất vọng.

Nguồn tin: GaFin