Hãng Reuters ngày 26/2 dẫn lời giá»›i quan chức thuá»™c những nÆ°á»›c áp đặt các biện pháp trừng phạt đối vá»›i Iran cho biết Tehran Ä‘ang sá»­ dụng các tàu chở dầu cÅ©, thu được từ bãi phế liệu thông qua môi giá»›i nÆ°á»›c ngoài, để chuyển dầu tá»›i Trung Quốc và "lách" khỏi các biện pháp trừng phạt của phÆ°Æ¡ng Tây.

Các tàu chở dầu cÅ© bị cáo buá»™c Ä‘ã nhận dầu của Iran khi Ä‘ang thả neo tại vùng Vịnh

Các quan chức này nói rằng việc sá»­ dụng các tàu chở dầu được mua vá»›i số tiền chỉ nhỉnh hÆ¡n so vá»›i giá trị lượng nguyên liệu thô dùng để Ä‘óng tàu là biện pháp má»›i của Iran nhằm thúc đẩy hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu dầu mỏ, lợi dụng kẽ hở của các biện pháp trừng phạt mà phÆ°Æ¡ng Tây áp đặt đối vá»›i Iran.

Theo tài liệu về việc vận chuyển hàng hóa trên biển mà các quan chức Ä‘Æ°a ra, 8 tàu chở dầu - mà má»—i má»™t tàu trong số này có thể vận chuyển số thùng dầu gần bằng sản lượng má»—i ngày của ngành xuất khẩu dầu thô Iran trÆ°á»›c khi chịu ảnh hưởng của các biện pháp trừng phạt - Ä‘ã nhận dầu của Iran ngay trên biển. Các thiết bị dò tìm dấu vết công khai và các dữ liệu khác cÅ©ng trùng khá»›p vá»›i các tài liệu cÅ©ng nhÆ° cáo buá»™c trên. Má»™t quan chức nói: "Các tàu chở dầu Ä‘ã được sá»­ dụng để chuyên chở dầu thô của Iran. Đó là má»™t phần trong chiến lược nhằm qua mặt các biện pháp trừng phạt".

Dimitris Cambis - má»™t doanh nhân người Hy Lạp hồi năm 2012 mua 8 tàu chở dầu thô cỡ lá»›n này, còn được gọi là VLCCs, để chở dầu thô của Trung Đông tá»›i châu Á - Ä‘ã thẳng thừng phủ nhận thông tin cho rằng ông có thá»±c hiện các giao dịch liên quan tá»›i Tehran hay Ä‘ang bí mật vận chuyển dầu mỏ của quốc gia này tá»›i Trung Quốc.

Cambis cho biết trong khoảng thời gian từ tháng 8-11/2012, ông Ä‘ã mua tổng cá»™ng tám chiếc tàu Leycothea, Glaros, Nereyda, Ocean Nymph, Seagull, Zap, Ocean Performer và Ulysses. Năm chiếc đầu tiên Ä‘ang thuá»™c sá»± Ä‘iều hành của doanh nghiệp mà ông đứng đầu là Vận tải đường biển Sambouk tại Sharjah, và hiện ông Ä‘ang tiến hành các thủ tục để chuyển đổi quyền sở hữu đối vá»›i ba tàu còn lại.

Cambis cho biết trÆ°á»›c Ä‘ây ông không liên quan tá»›i các hoạt Ä‘á»™ng vận chuyển bằng đường biển song Ä‘ã mua các tàu chở dầu này vì Ä‘ó là má»™t phần công việc kinh doanh của ông tại Các Tiểu vÆ°Æ¡ng quốc Arập Thống nhất (UAE). Ông phủ nhận việc giao dịch vá»›i Iran, mặc dù ông cÅ©ng có các đầu mối liên lạc tại quốc gia này từ khi còn làm việc trong lÄ©nh vá»±c dầu mỏ. Doanh nhân này phủ nhận thông tin cho rằng các tàu mà ông sở hữu Ä‘ã nhận dầu của Iran khi Ä‘ang thả neo tại vùng Vịnh. Người ta có thể dá»… dàng xóa dấu vết của STS - hoạt Ä‘á»™ng vận chuyển hàng từ tàu này sang tàu khác, do thủy thủ Ä‘oàn có thể tắt thiết bị phát tín hiệu hoặc không cập nhật vị trí theo từng thời Ä‘iểm nhằm che giấu việc có tàu khác tá»›i gần.

Cambis cÅ©ng giải thích rằng việc má»™t trong số các tàu chở dầu của ông dừng chân tại Iran, mà dữ liệu dò tìm công khai Ä‘ã phát hiện ra, thá»±c chất là chỉ nhằm mục Ä‘ích sá»­a chữa khẩn cấp chứ không phải là để nhận dầu.

TrÆ°á»›c cáo buá»™c của các quan chức cho rằng các tàu này Ä‘ã nhận dầu mỏ từ các tàu Iran thuá»™c sở hữu của Tập Ä‘oàn Vận tải NITC Tehran, Cambis trả lời phỏng vấn Reuters tại Athens rằng: "Không hề có bất kỳ tàu Iran nào thá»±c hiện hoạt Ä‘á»™ng STS vá»›i chúng tôi. Chúng tôi không làm gì liên quan tá»›i NITC".

Các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ã Ä‘Æ°a Tập Ä‘oàn NITC vào danh sách Ä‘en và EU cÅ©ng cấm hoàn toàn việc cung cấp bảo hiểm cho vận tải đường biển có thể phục vụ Iran. Việc chấm dứt chứng nhận vận tải đường biển cho nhà cung cấp hàng đầu là Iran - Ä‘iều kiện cần thiết để cập cảng, cÅ©ng nhÆ° việc loại các tàu vận tải của quốc gia Hồi giáo này khỏi các giao dịch quốc tế Ä‘ã khiến hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại dầu mỏ của Tehran phải đối mặt vá»›i nhiều thách thức. Mặc dù trong những tháng gần Ä‘ây NITC Ä‘ã tăng cường số tàu chuyên chở, song giá»›i chuyên gia cho rằng việc sá»­ dụng các tàu chở dầu nÆ°á»›c ngoài có thể sẽ là "lối thoát" để Tehran linh hoạt hÆ¡n trong việc duy trì ngành xuất khẩu dầu thô.

Việc chuyển hàng trên biển sẽ cho phép các tàu nhận hàng mà không phải nhập cảng quốc gia chủ sỡ hữu hàng hóa. Các quan chức cho rằng các tàu chở dầu cÅ©ng được Iran sá»­ dụng nhÆ° những kho chứa dầu trên biển, để sau Ä‘ó vận chuyển sang các tàu khác và che giấu xuất xứ.

Các quan chức tại Iran từ chối Ä‘Æ°a ra bình luận về các cáo buá»™c nêu trên.

Các chuyên gia về luật trừng phạt nói rằng vá»›i các hoạt Ä‘á»™ng bên ngoài tầm kiểm soát của Liên minh châu Âu (EU), các chủ tàu không có nghÄ©a vụ phải tuân theo các quy định cấm doanh nghiệp EU mua dầu từ Iran, mặc dù các ngân hàng và công ty bảo hiểm có liên quan tá»›i EU hoặc Mỹ đều tránh xa các công ty mà họ nghi ngờ là có giao dịch vá»›i Iran, do lo ngại ảnh hưởng từ các biện pháp trừng phạt trong quyền hạn của Mỹ và EU. Má»™t thÆ°Æ¡ng nhân nhận định: "Các tàu nhÆ° vậy sẽ được sá»­ dụng để xóa dấu vết nÆ¡i diá»…n ra má»™t thÆ°Æ¡ng vụ nào Ä‘ó".

Theo giá»›i phân tích, mặc dù Iran có riêng má»™t hạm Ä‘á»™i tàu chở dầu vá»›i sức chứa hÆ¡n 72 triệu thùng dầu, song vá»›i 2 triệu thùng dầu mà má»—i má»™t trong số tám tàu chở dầu nói trên có thể vận chuyển sẽ là má»™t sá»± Ä‘óng góp hữu ích đối vá»›i ngành xuất khẩu của Tehran, nhất là do các chủ tàu và hoạt Ä‘á»™ng kiểm soát có yếu tố nÆ°á»›c ngoài có thể giúp che giấu nguồn gốc thá»±c của dầu thô Iran, giúp mặt hàng này dá»… dàng tiếp cận các dịch vụ bảo hiểm, tài chính và tàu bè khác, vốn Ä‘ang bị siết chặt do các biện pháp trừng phạt của EU và Mỹ.

Scott Lucas, chuyên gia nghiên cứu về Iran tại Đại học Birmingham, nhận định: "Điều quan trọng đối vá»›i Iran là “kháng cá»±” nhÆ° tuyên bố của lãnh đạo tối cao nÆ°á»›c này về má»™t nền kinh tế tá»± lá»±c cánh sinh để chống lại các thách thức (từ bên ngoài). Hiện Iran không phải là má»™t nền kinh tế chú trọng tăng trưởng, mà là má»™t nền kinh tế cần ná»— lá»±c và tránh sụp đổ từ bên trong".

Trong lúc này, cuá»™c Ä‘àm phàn về chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Iran vừa kết thúc tại Kazakhstan. Kết thúc cuá»™c há»™i Ä‘àm vá»›i các đại diện của nhóm P5+1, trung gian quốc tế về chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân Iran, phái Ä‘oàn Iran cho biết họ không nghe thấy đề xuất má»›i nào ở Kazakhstan. Thông tin từ kênh truyền hình Iran Press TV, trích dẫn nguồn trong phái Ä‘oàn Iran. AFP đề cập nguồn tin phÆ°Æ¡ng Tây cho hay, nhóm P5+1 đề nghị hủy má»™t số biện pháp trừng phạt liên quan tá»›i các ngành hóa dầu và ngân hàng đổi lấy sá»± nhượng bá»™ từ Tehran. NhÆ°ng Ä‘áp lại, phía Iran tuyên bố không chấp nhận Ä‘óng cá»­a tổ hợp hạt nhân ở Fordo và ngừng hoạt Ä‘á»™ng làm giàu uranium.

Các bên hoàn thành cuá»™c Ä‘àm phán hôm qua sau hai giờ thảo luận. Đại diện của Iran và nhóm P5+1 (gồm thành viên thường trá»±c Há»™i đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức) Ä‘ã đồng ý tổ chức cuá»™c Ä‘àm phán ở cấp chuyên gia tại Istanbul.

Nguồn tin: Reuters