Manh nha từ những năm trÆ°á»›c Ä‘ó nhÆ°ng bắt đầu từ đầu năm 2016 cho đến nay, nhiều tập Ä‘oàn dầu khí lá»›n của nÆ°á»›c ngoài Ä‘ang lần lượt rút lui khỏi các dá»± án lọc dầu tá»· Ä‘ô ở Việt Nam do lo ngại giá dầu biến Ä‘á»™ng, khả năng sinh lời thấp.

Nhiều “đại gia” dầu khí Ä‘ã rút lui khỏi Việt Nam do giá dầu biến Ä‘á»™ng, khả năng sinh lời thấp.

á»’ ạt rút lui khỏi Việt Nam

Ngày 4/8, Tập Ä‘oàn LafargeHolcim Ä‘ã ra thông báo vừa ký má»™t thỏa thuận bán toàn bá»™ 65% cổ phần của mình. Tuy LafargeHolcim không nói rõ lý do rút khỏi Việt Nam sau 22 năm có mặt tại thị trường này, nhÆ°ng Tập Ä‘oàn này cho biết việc thoái vốn nằm trong kế hoạch tái cÆ¡ cấu các hoạt Ä‘á»™ng nÆ°á»›c ngoài của tập Ä‘oàn này, nhất là khi công suất xi măng ở Việt Nam Ä‘ã dÆ° thừa, khiến ngành công nghiệp này không còn thuận lợi nhÆ° trÆ°á»›c.

Liên quan đến câu chuyện các “đại gia” dầu khí Ä‘ang lần lượt rút lui khỏi Việt Nam, gần Ä‘ây nhất phải kể đến việc dừng siêu dá»± án lọc dầu 22 tá»· USD. Sau khi xin Ä‘iều chỉnh giảm vốn đầu tÆ° từ 28 tá»· USD xuống 22 tá»· USD cÅ©ng không triển khai được dá»± án, má»›i Ä‘ây, lãnh đạo tỉnh Bình Định Ä‘ã quyết định chấm dứt Dá»± án Tổ hợp lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i do không đảm bảo tính khả thi, chậm trá»… kéo dài, và gây ảnh hưởng lá»›n đến tình hình thu hút doanh nghiệp khác đầu tÆ° vào khu kinh tế NhÆ¡n Há»™i.

Vào cuối tháng 6 vừa qua, tập Ä‘oàn PTT cÅ©ng thông tin cho biết nguyên nhân hoãn kế hoạch xây dá»±ng Tổ hợp lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i là do hiện nay thị trường dầu thế giá»›i Ä‘ang ở trong bối cảnh biến Ä‘á»™ng nên tập Ä‘oàn cần xem xét và cân nhắc thêm việc đầu tÆ° trong tÆ°Æ¡ng lai.

“Ông lá»›n” năng lượng khác đến từ Nga là Gazprom Neft vào đầu năm 2016 cÅ©ng quyết định ngừng mua 49% cổ phần Nhà máy lọc dầu Dung Quất. Sau khi không thỏa mãn vá»›i những Ä‘iều kiện mà phía Việt Nam đề xuất, Tập Ä‘oàn dầu khí Gazprom Neft Ä‘ã quyết định ngừng kế hoạch mua số cổ phần trên của Công ty Lọc hóa dầu Bình SÆ¡n (BSR) vá»›i lo ngại đầu tÆ° sinh lợi thấp.

Dá»± án Tổ hợp lọc hoá dầu niềm Nam (Long SÆ¡n, Bà Rịa – VÅ©ng Tàu) trì hoãn 8 năm, trong Ä‘ó có nguyên nhân, Tập Ä‘oàn Qatar Petroleum (Qatar) Ä‘ã rút khỏi dá»± án vào năm 2015.

Hụt vốn FDI nhÆ°ng không Ä‘áng ngại

Dù khi rút má»—i dá»± án đều có những lý do riêng, nhÆ°ng theo giá»›i phân tích không có lý do nào khác ngoài việc giá dầu thế giá»›i giảm theo kiểu “xuống dốc không phanh”, nguồn cung từ các nÆ°á»›c OPEC, Nga… thừa thãi khiến nhà đầu tÆ° phải tính toán chi phí.

TrÆ°á»›c bối cảnh giá dầu thô thế giá»›i liên tục giảm mạnh, các tập Ä‘oàn dầu khí thế giá»›i lâm vào thế khó, Tập Ä‘oàn PTT, Tập Ä‘oàn Dầu khí quốc gia Qatar,Tập Ä‘oàn Gazprom Neft (GPN), Lọc hoá dầu Bình SÆ¡n (Quảng Ngãi)… cÅ©ng không nằm ngoài tác Ä‘á»™ng.

“Tập Ä‘oàn PTT của Thái Lan ở Bình Định từng nói luôn giá dầu giảm chúng tôi đầu tÆ° làm gì”. Điều này không chỉ diá»…n ra ở Việt Nam, tại nhiều quốc gia khác cÅ©ng có tình trạng tÆ°Æ¡ng tá»±. Má»™t con số thống kê cho hay, từ tháng 10/2015 trở lại Ä‘ây, riêng tại nÆ°á»›c Mỹ, số lượng giàn khoan Ä‘ã giảm tá»›i 60% vì lý do giá dầu khí sụt giảm, nhiều tập Ä‘oàn dầu khí tại nÆ°á»›c này buá»™c phải ngÆ°ng hoạt Ä‘á»™ng và tìm phÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng tái cÆ¡ cấu.

Thá»±c tế, nhìn tổng thể, có lẽ chÆ°a bao giờ giá dầu thô thế giá»›i lại trở nên khó Ä‘oán định nhÆ° năm 2016, khi chập chờn tăng, lúc ngập ngừng giảm. Bởi cÅ©ng có lẽ, chÆ°a bao giờ giá dầu lại chịu cá»™ng hưởng tác Ä‘á»™ng trái chiều của nhiều nhân tố chính trị, kinh tế và kỹ thuật nhÆ° vậy.

Nhiều dá»± báo cho rằng, giá dầu sẽ tiếp tục giảm hÆ¡n nữa vì thời kỳ cao Ä‘iểm tiêu thụ Ä‘ã chuẩn bị kết thúc. Má»™t số dá»± báo giá dầu thô năm 2016 có thể nằm ở ngưỡng 50-60 USD/thùng trong ná»­a cuối năm 2016 hoặc thậm chí thấp hÆ¡n, khiến cho các dá»± án khai thác dầu Ä‘á phiến của các công ty dầu khí Mỹ bị chậm lại hoặc bị hủy bỏ.

Bên cạnh Ä‘ó, má»™t nguyên nhân lá»›n khác khiến các các “đại gia” dầu khí nÆ°á»›c ngoài rút khỏi Việt Nam, theo các chuyên gia là việc ký kết các hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do, khiến hàng rào thuế quan về 0%. NhÆ° vậy, những Æ°u Ä‘ãi để kéo các nhà đầu tÆ° ngoại vào ngành hóa dầu dần bị các FTA vô hiệu hóa.

Có ý kiến cho rằng, việc các doanh nghiệp nÆ°á»›c ngoài rút vốn khỏi các dá»± án lọc hóa dầu ở Việt Nam thời gian qua chắc chắn sẽ ít nhiều ảnh hưởng tá»›i nguồn vốn đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài. Bởi khi dừng dá»± án, nguồn vốn FDI đổ vào ngành dầu khí nói riêng, vào nền kinh tế nói chung sẽ sụt giảm. Điều này tất yếu gây ảnh hưởng đến sá»± tăng trưởng của toàn ngành dầu khí cÅ©ng nhÆ° sá»± tăng trưởng của cả nền kinh tế.

Tuy nhiên, Ä‘ây không phải là má»™t Ä‘iều tệ đối vá»›i nền kinh tế nÆ°á»›c nhà. Thậm chí, theo nhận định của Giáo sÆ° Nguyá»…n Mại, Chủ tịch Hiệp há»™i Các Doanh nghiệp có vốn đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài, sá»± rút lui này của các ông lá»›n ngoại quốc lại ít nhiều mang lại những Ä‘iểm lợi cho nền kinh tế.

Phân tích cho thấy, má»™t dá»± án lọc hóa dầu có thể “ngốn” đến hàng trăm ha đất nhÆ°ng cÆ¡ há»™i mang lại cho lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng của Việt Nam có thá»±c sá»± nhiều? Trong khi Ä‘ó má»™t nhà máy Ä‘iện tá»­ Samsung, chỉ sá»­ dụng hÆ¡n 60 ha song Ä‘ã tạo công ăn việc làm cho hàng chục ngàn lao Ä‘á»™ng của Việt Nam. Đó còn chÆ°a kể đến sá»± ảnh hưởng về môi trường mà các dá»± án lọc hóa dầu có thể gây ra mà chúng ta khó có thể lường trÆ°á»›c được.

Còn theo chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh, tÆ°Æ¡ng lai của các dá»± án vô cùng mờ mịt bởi theo dá»± báo thì xu hÆ°á»›ng trên thế giá»›i sẽ không còn khai thác dầu, thay vào Ä‘ó là chạy Ä‘iện phục vụ sản xuất công nghiệp. Bởi vậy, nhu cầu về lọc hóa dầu sẽ hạn chế hÆ¡n.

Do Ä‘ó, nhiều chuyên gia cho rằng, khi không mang lại lợi nhuận lá»›n, lại gây ra những ảnh hưởng cho môi trường, thì việc mở thêm các dá»± án lọc hóa dầu má»›i không phải là Ä‘iều nên làm.

Việt Nam cần hÆ°á»›ng đến những lÄ©nh vá»±c thu hút các nhà đầu tÆ° công nghệ cao, thân thiện môi trường và cÆ¡ há»™i Ä‘ang mở ra ở phía trÆ°á»›c khi hàng loạt các Hiệp định thÆ°Æ¡ng mại tá»± do Ä‘ã và Ä‘ang được ký kết.

Nguồn tin: Tapchitaichinh