Theo số liệu của Trung Quốc ngày 21-6, Nga hiện là nhà cung cấp dầu thô lá»›n nhất cho Trung Quốc. Tuy nhiên, xét về tổng thể, quan hệ dầu khí giữa Nga và Trung Quốc má»›i chỉ dừng lại ở mức kẻ bán và người mua chứ chÆ°a có được sá»± hợp tác Ä‘áng kể nào.

Tổng cục Hải quan Trung Quốc hôm 21-6 cho biết, nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc từ Nga trong tháng 5-2016 đạt 5,245 triệu tấn tăng 33,7% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Đây là tháng thứ 3 liên tiếp Nga vượt Arập Xê út trở thành nÆ°á»›c cung cấp dầu thô lá»›n nhất cho thị trường tiêu thụ dầu thô lá»›n thứ 2 thế giá»›i. Trong 5 tháng đầu năm 2016, nhập khẩu dầu thô của Trung Quốc từ Nga tăng 41,8% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái, đạt 1,06 triệu thùng/ngày, trong khi nhập khẩu từ Arập Xê út bình quân 1,05 triệu thùng/ngày.

Việc Nga liên tiếp trở thành nhà cung cấp dầu số 1 cho Trung Quốc được lý giải bằng 3 lý. Thứ nhất, nhu cầu dầu thô của Trung Quốc tiếp tục gia tăng, nÆ°á»›c này dá»± định đến năm 2020 có thể xây dá»±ng kho dá»± trữ có khả năng cung ứng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhu cầu dầu thô 100 ngày (hiện chỉ đạt 26 ngày). Đồng thời việc áp dụng cÆ¡ chế quản trị giá xăng dầu má»›i (khi giá dầu rÆ¡i xuống 40 USD/thùng thì Trung Quốc sẽ ngừng các hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu thô ná»™i địa nhÆ°ng duy trì cÆ¡ chế giá sản phẩm xăng dầu cao hÆ¡n thị trường quốc tế để bù lá»—) sẽ khuyến khích việc tăng cường nhập khẩu dầu thô thay vì nguồn cung trong nÆ°á»›c cho các nhà máy lọc dầu trong bối cảnh giá dầu thấp hiện nay.

Thứ hai, tuyến vận chuyển dầu từ Nga sang Trung Quốc có tính an toàn cao bởi tuyến đường ống này nằm hoàn toàn trên đất liền nối liền giữa hai nÆ°á»›c mà không phải trung chuyển qua nÆ°á»›c thứ ba. Điều này giúp Trung Quốc giảm lượng dầu thô nhập khẩu từ Trung Đông vốn Ä‘ang trong bối cảnh bất ổn chính trị.

Cuối cùng, do bị EU cấm vận và tình trạng kinh tế yếu kém của châu Âu, sản lượng xuất khẩu của Nga sang châu Âu ngày càng giảm. Do Ä‘ó xuất khẩu sang Trung Quốc là má»™t giải pháp cần thiết để duy trì nguồn thu ngân sách từ dầu mỏ (vốn chiếm hÆ¡n 70% ngân sách của Nga).

Là hai nÆ°á»›c tiêu thụ và xuất khẩu dầu hàng đầu thế giá»›i nhÆ°ng những dá»± án hợp tác giữa Nga và Trung Quốc rất ít. Trong 2 năm qua, Nga Ä‘ã trở nên quyết tâm hÆ¡n trong việc khuyến khích các nguồn vốn của Trung Quốc đầu tÆ° vào lÄ©nh vá»±c khai thác của Nga. Tháng 9-2014, Tổng thống Nga Putin Ä‘ã thông báo Nga luôn sẵn sàng chuyển cổ phần cho các công ty Trung Quốc tại những khu vá»±c dầu mỏ và khí đốt chiến lược. Má»›i Ä‘ây hôm 20-6-2016, hãng tin Bloomberg dẫn nguồn tin thân cận cho biết, Nga Ä‘ang tìm khách mua 19,5% cổ phần tập Ä‘oàn dầu lá»­a quốc doanh khổng lồ Rosneft, và mong muốn của Moskva là đạt má»™t thỏa thuận bán lại tài sản này cho Trung Quốc và Ấn Độ. CÅ©ng theo nguồn tin, giá»›i chức Nga kỳ vọng sẽ thu về ít nhất 700 tá»· Rúp, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 11 tá»· USD, từ vụ bán cổ phần nói trên, và Ä‘ây sẽ là má»™t ká»· lục về tÆ° nhân hóa doanh nghiệp ở nÆ°á»›c này.

Bán cổ phần trong Rosneft, tập Ä‘oàn có sản lượng dầu thô lá»›n hÆ¡n cả hãng Exxon Mobil của Mỹ, sẽ giúp Nga có thêm tiền để bù đắp thâm hụt ngân sách, đồng thời củng cố sức mạnh địa chính trị vào thời Ä‘iểm mà các cuá»™c xung Ä‘á»™t ở Ukraina và Syria đẩy quan hệ giữa Moskva vá»›i Mỹ và châu Âu xuống mức thấp nhất kể từ thời chiến tranh lạnh. Cả Trung Quốc và Ấn Độ đều Ä‘ã thể hiện sá»± quan tâm tá»›i vụ bán cổ phần này của Rosneft, nhÆ°ng chÆ°a quyết định có mua hay không.

Tuy nhiên, cho đến nay, hầu hết các thỏa thuận liên quan đến việc Trung Quốc đầu tÆ° vào lÄ©nh vá»±c khai thác dầu khí tại Nga má»›i chỉ là những thỏa thuận khung. Năm 2013, Rosneft Ä‘ã đề nghị chuyển cho Tập Ä‘oàn CNPC của Trung Quốc cổ phần công ty Taas-Yuryakh Neftegazodobycha vốn Ä‘ang Ä‘iều hành mỏ khí đốt Srednebotuobinskoye ở Đông Siberia. Tháng 11-2014, Rosneft và CNPC Ä‘ã ký thỏa thuận khung về việc bán 10% cổ phần mỏ dầu Vankor ở tỉnh Krasnoyarsk do Rosneft sở hữu. Tháng 9-2015, Rosneft và Tập Ä‘oàn hóa dầu Trung Quốc Sinopec cÅ©ng Ä‘ã ký má»™t thỏa thuận về việc hợp tác thăm dò hai mỏ dầu Russkoye và Yurubcheno-Tokhomskoye ở Đông Siberia (theo Ä‘ó Sinopec sẽ nắm giữ tá»›i 49% cổ phần tại má»—i mỏ này) và dầu khai thác từ mỏ này sẽ được xuất khẩu sang Trung Quốc theo đường ống ESPO. Mặc dù các thỏa thuận này rất hứa hẹn nhÆ°ng việc hoàn tất Ä‘ang bi trì hoãn, má»™t phần là do vị thế của Rosneft Ä‘ang bị suy yếu do cấm vận tài chính của phÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ang tạo cÆ¡ há»™i cho các công ty Trung Quốc có thể gây thêm sức ép trong hợp tác dá»± án dầu mỏ.

Trong khi Ä‘ó, hợp tác khai thác khí đốt vá»›i tập Ä‘oàn Gazprom còn khó khăn hÆ¡n khi tập Ä‘oàn này đề nghị rằng các công ty Trung Quốc có thể tham gia các dá»± án khai thác tại Nga chỉ khi Gazprom nhận được các cÆ¡ há»™i hoạt Ä‘á»™ng tÆ°Æ¡ng tá»± ở Trung Quốc, má»™t Ä‘iều mà Trung Quốc chÆ°a thể chấp nhận trong Ä‘iều kiện hiện nay.

Liên quan tá»›i lÄ©nh vá»±c khí đốt, cho đến nay Nga má»›i chỉ xuất khẩu má»™t lượng nhỏ khí tá»± nhiên hóa lỏng (LNG) sang Trung Quốc. Nguyên nhân là do lượng khí đốt khai thác của Trung Quốc Ä‘áp ứng được khoảng 70% nhu cầu Trung Quốc. Ngoài ra, các dá»± án bên trong khuôn khổ hợp tác khí đốt Nga - Trung Ä‘ang bị phải đối mặt vá»›i khó khăn liên quan đến tài chính. Dá»± án đường ống khí đốt “Sức mạnh Siberia” nối Nga vá»›i Trung Quốc là má»™t trong những dá»± án trọng Ä‘iểm trong hợp tác khí đốt nhÆ°ng lại Ä‘ang bị trì hoãn. Cho đến nay, Nga và Trung Quốc má»›i chỉ ký hàng loạt các thỏa thuận khung liên quan đến dá»± án. Đầu năm 2015, Tập Ä‘oàn khí đốt Nga Gazprom Ä‘ã khởi công xây dá»±ng tuyến đường ống khí đốt này. Tuy nhiên, tập Ä‘oàn này cÅ©ng Ä‘ã liên tục thay đổi kế hoạch liên quan đến thời hạn hoàn thành và vận hành đường ống. Theo các chuyên gia, sá»± trì hoãn của Nga bắt nguồn từ việc Tập Ä‘oàn Gazprom Ä‘ang gặp khó khăn về tài chính.

Tuy nhiên, dá»± báo hợp tác khai thác dầu khí Nga - Trung có tiềm năng phát triển rất lá»›n do ngành khai thác dầu khí của Nga Ä‘ang rất thiếu vốn, trong khi Trung Quốc có nguồn dá»± trữ ngoại tệ lá»›n rất muốn mở rá»™ng đầu tÆ° năng lượng ra nÆ°á»›c ngoài.

Ngày 25-6, Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ thăm chính thức Trung Quốc. Dá»± kiến trong chuyến thăm này, ông Putin sẽ chứng kiến lá»… ký kết vá»›i Trung Quốc khoảng 30 văn kiện hợp tác kinh tế thÆ°Æ¡ng mại song phÆ°Æ¡ng.

Nguồn tin: petrotimes