Theo cam kết há»™i nháºp ASEAN, thuế nháºp khẩu các mặt hàng xăng dầu từ các nước ASEAN chỉ chịu 0 - 5% thuế. Song khi tính giá xăng bán ra thị trưá»ng, liên bá»™ Công thương - Tài chính năm qua vẫn giữ nguyên cách tính thuế cÅ© là từ 10 - 20%. Vá»›i cách tính này, trong năm 2015 ít nhất hÆ¡n 3.500 tỉ đồng chênh lệch "chui" vào túi doanh nghiệp.
Cụ thể, theo số liệu cá»§a Bá»™ Tài chính, năm 2015, số tiá»n phải hoàn thuế nháºp khẩu cho doanh nghiệp (DN) xăng lên trên 3.500 tỉ đồng. Tuy nhiên, số tiá»n hoàn thuế này được xác định là từ túi ngưá»i dân. Bởi tính từ tháng 5.2015, các sản phẩm xăng dầu nháºp vá» từ ASEAN và Hàn Quốc được áp mức thuế chỉ từ 5 - 10%. Tuy nhiên, theo Thông tư 78 cá»§a liên bá»™ Công thương - Tài chính, giá bán lẻ xăng dầu vẫn được tính dá»±a trên mức thuế xuất nháºp khẩu 20% đối vá»›i xăng và 10% đối vá»›i dầu, chênh lệch lần lượt 5 - 10% giữa thuế đầu vào và đầu ra, tương đương khoảng 3.500 tỉ đồng. Số tiá»n này được các DN xăng dầu hưởng suốt từ tháng 5.2015 đến nay.
Không được "Ä‘ánh bùn sang ao"
| |  | Áp thuế sai có nhiá»u nguyên nhân, má»™t là do tắc trách, quan liêu, thiếu trách nhiệm, buông lá»ng; hai là vì mục tiêu cá»§a nhóm lợi ích. Chỉ có hai nguyên nhân này mà thôi. Nhưng cho dù sai ở Ä‘âu cÅ©ng cần phải phải được Ä‘iá»u tra làm rõ. Gây háºu quả thì phải bị xá» lý nghiêm, có biện pháp chế tài, chứ không thể sai rồi rút kinh nghiệm... |  | | TS Ngô Trí Long - chuyên gia kinh tế | | |
Ngay sau khi sá»± việc được phát hiện, hầu hết ý kiến Ä‘á»u thống nhất phải trả số tiá»n Ä‘ó vá» cho ngưá»i tiêu dùng. Nhưng trả bằng cách nào lại Ä‘ang gây tranh cãi. Nhiá»u ý kiến cho rằng, lấy lại tiá»n trả cho ngưá»i mua, trả bằng cách giảm tiếp giá xăng hoặc để DN đầu mối giữ đến khi xăng tăng giá thì DN không được tăng giá bán...Tuy nhiên, theo TS Ngô Trí Long - chuyên gia kinh tế, không thể lấy tiá»n trả lại cho những ngưá»i Ä‘ã mua hàng vì việc xác định rất khó do có hàng triệu ngưá»i mua, nên xá» lý bằng cách này là không khả thi. Mặc dù váºy ông Long khẳng định, phải truy thu và khả năng truy thu là được. “Ai làm sai thì phải có trách nhiệm thu hồi. Việc áp thuế xăng dầu rõ ràng Ä‘ã sai. Váºy thì lá»—i cá»§a ai? Bá»™ Công thương đổ cho Bá»™ Tài chính, vì chức năng quản lý nhà nước vá» giá là cá»§a Bá»™ Tài chính. Nhưng Bá»™ Công thương không Ä‘á»c kỹ Nghị định 83 Ä‘ã quy định rất rõ giao cho Bá»™ Công thương chá»§ trì, nên đổ lá»—i cho Bá»™ Tài chính là không Ä‘úng. Còn Bá»™ Tài chính nói phải có độ trá»… cÅ©ng không Ä‘úng nốt. Vì khi Ä‘àm phán, ký kết các hiệp định thương mại tá»± do Ä‘ã tính toán rất kỹ, thá»i Ä‘iểm thá»±c thi các hiệp định có thá»i gian, lá»™ trình cụ thể. Giá» các bên đừng đổ lá»—i cho nhau nữa, phải bàn biện pháp xá» lý”, ông Long phân tích.
PGS-TS Äinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu láºp pháp (thuá»™c Ủy ban Thưá»ng vụ Quốc há»™i) cÅ©ng cho rằng, việc trả lại tiá»n thu sai cá»§a ngưá»i dân là Ä‘iá»u tất yếu, chắc chắn phải làm. Tuy nhiên, sẽ là rất khó nếu bảo đưa tiá»n Ä‘ó trả lại cho dân. ÄÆ°a thế nào, bằng cách nào, chẳng nhẽ thu lại để vào ngân sách nhà nước? Váºy thì không được, bởi hiện chúng ta chưa có cÆ¡ sở pháp lý cho việc thu lại này. HÆ¡n nữa Ä‘ây là tiá»n cá»§a ngưá»i dân nên cách nào thì cÅ©ng phải trả lại cho ngưá»i dân.
Trước những ý kiến cho rằng nên để DN giữ lại khoản chênh lệch này, không thu hồi lại, TS Hoàng Thá» Xuân, chuyên gia thương mại phản đối vì như váºy chẳng khác nào “Ä‘ánh bùn sang ao”. Kể cả vá»›i phương án bổ sung vào ngân sách nhà nước theo ông Xuân cÅ©ng không hợp lý. “Dù ngân sách có khó khăn mấy chăng nữa cÅ©ng không được. Thu sai thì phải trả, chứ đưa vào ngân sách sẽ khiến ngưá»i tiêu dùng mất niá»m tin”, ông Xuân nhấn mạnh.
Tắc trách hay lợi ích nhóm ?
| | Ngay sau khi phát hiện ra sá»± cố, ngày 18.3 vừa qua, Bá»™ Tài chính Ä‘ã ban hành thông tư sá»a đổi mức thuế suất nháºp khẩu ưu Ä‘ãi đối vá»›i má»™t số mặt hàng xăng dầu. Theo Ä‘ó, thuế nháºp khẩu xăng khoáng và xăng sinh há»c vẫn giữ nguyên ở mức 20%, dầu diesel chỉ giảm từ 10% xuống 7%, dầu há»a giảm từ 13% xuống 7%. Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế, những sá»a đổi này vẫn chưa Ä‘úng mức giảm Ä‘ã được cam kết giữa VN và ASEAN. Cụ thể, năm 2015 thuế nháºp khẩu dầu từ các nước ASEAN vào VN xuống 5%, từ 1.1.2016 là 0%. DN nháºp khẩu dầu không mất thuế, nhưng đến tay ngưá»i tiêu dùng theo quy định má»›i này vẫn phải Ä‘óng 7%. Chưa hết, từ đầu năm nay, thuế nháºp xăng từ Hàn Quốc cÅ©ng vá» 10%, trong khi thuế tính giá cÆ¡ sở vẫn giữ nguyên 20%. | | |
Má»›i Ä‘ây, Ủy viên thưá»ng trá»±c Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc há»™i, ông Bùi Äức Thụ, đỠnghị nhà nước cần đưa khoản tiá»n chênh lệch mà DN được hưởng suốt thá»i gian qua vào quỹ bình ổn để sá» dụng khi giá xăng dầu tăng cao. Ý kiến này nháºn được sá»± đồng tình cá»§a hầu hết các chuyên gia, ngưá»i dân vá» tính khả thi và hợp lý trong việc thá»±c hiện.Theo TS Ngô Trí Long, việc áp thuế nháºp khẩu xăng dầu sai, ngưá»i mua là đối tượng chịu thiệt nhất nên phải trả lại cho há». Các DN xăng dầu có lợi nhuáºn từ việc áp thuế sai này Ä‘ã ná»™p thuế thu nháºp DN vào ngân sách nhà nước, váºy ngân sách phải hoàn lại. Các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối cÅ©ng phải trả lại. "Tôi cho rằng, đưa khoản tiá»n này vá» quỹ bình ổn là chuẩn xác nhất. Thá»±c tế, trong hoạt động kinh doanh xăng dầu có rá»§i ro nên má»›i láºp quỹ bình ổn. Lâu nay quỹ này lấy tiá»n trước cá»§a ngưá»i tiêu dùng, má»™t ngưá»i mua 1 lít xăng phải ứng trước 300 đồng, có thá»i kỳ là 500 đồng. Cho nên, việc đưa số tiá»n chênh lệch do thu sai vào quỹ bình ổn để tạo nguồn cho quỹ, khi tình hình giá thế giá»›i biến động mạnh sẽ dùng tiá»n Ä‘ó xả ra tránh việc tăng giá lên ngưá»i tiêu dùng".
PGS-TS Äinh Xuân Thảo cÅ©ng cho rằng: “Liên bá»™ Ä‘ã nháºn sai rồi, cÅ©ng Ä‘ã trình Chính phá»§ duyệt phương án tính thuế má»›i. Tuy nhiên, Ä‘iá»u này vẫn chưa đủ, bởi phương án tính giá má»›i phục vụ cho chuyện tương lai, còn chuyện quá khứ làm sai nên tìm cách khắc phục má»›i hợp lòng dân. Cụ thể, để giải quyết vấn đỠnày, cÆ¡ quan quản lý cần đưa ra quyết định thu hồi tiá»n hoàn thuế sai này. Việc thu hồi tiá»n chi trả sai nếu có cÆ¡ sở vẫn thuyết phục, rồi đưa số tiá»n Ä‘ó vào quỹ bình ổn để sá» dụng sau này. Vá» lâu dài, liên bá»™ cần rà soát hết các văn bản quy phạm liên quan đến Ä‘iá»u hành giá xăng dầu, thấy có những quy định nào Ä‘ã lá»—i thá»i, lạc háºu không phù hợp vá»›i tình hình thương mại tá»± do mà VN Ä‘ã ký kết vá»›i các nước, đặc biệt vá»›i những quốc gia VN Ä‘ang nháºp khẩu xăng dầu. Qua Ä‘ó, đưa ra những đỠxuất thay đổi phù hợp”.
Ông Ngô Trí Long bổ sung: Nghị định 83 vá» kinh doanh xăng dầu cá»§a Chính phá»§ quy định rất rõ, Bá»™ Công thương chá»§ trì Ä‘iá»u hành, phối hợp vá»›i Bá»™ Tài chính nhưng khi không có sá»± thống nhất thì Bá»™ Công thương quyết định. Nếu vượt quá thẩm quyá»n sẽ trình Chính phá»§. Tất cả Ä‘ã rõ vì váºy không thể đổ lá»—i cho nhau được. “Áp thuế sai có nhiá»u nguyên nhân, má»™t là do tắc trách, quan liêu, thiếu trách nhiệm, buông lá»ng; hai là vì mục tiêu cá»§a nhóm lợi ích. Chỉ có hai nguyên nhân này mà thôi. Nhưng cho dù sai ở Ä‘âu cÅ©ng cần phải được Ä‘iá»u tra làm rõ. Gây háºu quả thì phải bị xá» lý nghiêm, có biện pháp chế tài, chứ không thể sai rồi rút kinh nghiệm, phải có biện pháp chế tài”, ông Long nói.
Nguồn tin: Thanhnien