Trong thời điểm chính trường Hoa Kỳ đang có sự cạnh tranh gay gắt và biến động không ngừng, ít nhất có một điều dường như là ưu tiên nhất quán của lưỡng đảng: bảo vệ vị thế của quốc gia là nhà sản xuất năng lượng hạt nhân hàng đầu thế giới và mở rộng sự hiện diện của quốc gia trên thị trường năng lượng hạt nhân toàn cầu.
Năng lượng hạt nhân hiện đang trải qua thời kỳ phục hưng quốc tế khi nhu cầu năng lượng tiếp tục tăng vọt và mục tiêu phi carbon hóa đang đến gần. Khi các nước đang phát triển tiếp tục điện khí hóa và mở rộng nền kinh tế của họ trong kỷ nguyên biến đổi khí hậu, năng lượng sạch cơ bản là một lựa chọn ngày càng hấp dẫn. Và hiện tại, nhu cầu năng lượng ở các nền kinh tế phát triển cũng đang tăng vọt do nhu cầu năng lượng tăng vọt từ các trung tâm dữ liệu, phần lớn là do sự mở rộng nhanh chóng của Trí tuệ nhân tạo tiêu tốn nhiều năng lượng.
"Các nền tảng thị trường, công nghệ và chính sách đã sẵn sàng cho một kỷ nguyên tăng trưởng mới về năng lượng hạt nhân trong những thập kỷ tới", Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) đã viết trong một báo cáo được công bố vào tháng 1. IEA cho biết thế giới sẽ sản xuất nhiều năng lượng hạt nhân hơn bao giờ hết vào năm 2025. Ngoài ra, Birol tuyên bố rằng "hơn 70 gigawatt công suất hạt nhân mới đang được xây dựng trên toàn cầu, một trong những mức cao nhất trong 30 năm qua và hơn 40 quốc gia trên thế giới có kế hoạch mở rộng vai trò của hạt nhân trong hệ thống năng lượng của họ".
Trong khi Hoa Kỳ vẫn là quốc gia sản xuất năng lượng hạt nhân lớn nhất thế giới, chiếm gần một phần ba công suất toàn cầu, thì lĩnh vực này đã bị thiếu vốn đến mức bị bỏ bê trong những thập kỷ gần đây, vì hạt nhân không còn được ưa chuộng nữa. Hiện tại, số lượng nhâà máy hạt nhân cũ kỹ của Hoa Kỳ đang suy giảm, không có lò phản ứng mới nào đang được xây dựng.
Nhưng sự ủng hộ của công chúng và tư nhân đối với năng lượng hạt nhân đang ở mức cao nhất trong một thập kỷ và các chính trị gia ở cả hai đảng đều rõ ràng muốn duy trì sự thống trị của Hoa Kỳ trong lĩnh vực này. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của chính quyền Trump, Đạo luật Đổi mới và Hiện đại hóa Năng lượng Hạt nhân đã trở thành luật vào năm 2019, tạo điều kiện cho quy trình cấp phép lò phản ứng tiên tiến hơn. Vào cuối năm 2023, Hoa Kỳ là một trong hơn 20 quốc gia hợp tác để đưa ra Tuyên bố về Năng lượng Hạt nhân Ba lần tại hội nghị khí hậu toàn cầu COP28. Sau đó, vào tháng 6 năm 2024, Quốc hội đã thông qua Đạo luật ADVANCE trong một chiến thắng áp đảo của lưỡng đảng nhằm tăng số lượng lò phản ứng hạt nhân được đưa vào hoạt động. Và vài tháng sau, vào cuối năm ngoái, những gã khổng lồ công nghệ Google, Amazon và Microsoft đã công khai cam kết đầu tư vào các lò phản ứng nhỏ, một công nghệ mới nổi có thể cung cấp năng lượng hạt nhân rẻ hơn, an toàn hơn và đáng tin cậy hơn.
Và cho đến nay, chính quyền Trump mới vẫn cam kết với mục tiêu này trong nhiệm kỳ hiện tại. Chỉ mới tháng trước, Bộ trưởng Năng lượng Hoa Kỳ Chris Wright đã nói rằng chính quyền Trump có ý định "dẫn đầu quá trình thương mại hóa năng lượng hạt nhân giá cả phải chăng và dồi dào" vì lợi ích của an ninh năng lượng.
Và mặc dù chính quyền Trump không phải là kẻ thù của Vladmir Putin, nhưng việc mở rộng ảnh hưởng của Hoa Kỳ trên thị trường năng lượng hạt nhân toàn cầu cũng sẽ giúp chống lại đòn bẩy địa chính trị của Nga. Hội đồng Đại Tây Dương gần đây đã thúc giục rằng "Trong quan hệ đối tác với các đồng minh, Hoa Kỳ nên thúc đẩy các giải pháp tài chính và thương mại để giúp các quốc gia phụ thuộc vào năng lượng hạt nhân của Nga đa dạng hóa các chương trình năng lượng trong nước của họ", trước khi tiếp tục nhấn mạnh rằng "Hoa Kỳ đang ở vị thế tốt để làm như vậy".
Sự phục hưng năng lượng hạt nhân toàn cầu đã mang lại lợi ích lớn cho nền kinh tế Nga, vì công ty năng lượng hạt nhân do nhà nước điều hành Rosatom của quốc gia này là một gã khổng lồ trong chuỗi cung ứng năng lượng hạt nhân quốc tế. Gần một trong năm nhà máy điện hạt nhân trên toàn thế giới nằm ở Nga hoặc do Nga xây dựng, và bất kỳ quốc gia nào khác xây dựng nhà máy điện hạt nhân có thể phải thông qua Rosatom trong ít nhất một phần của quá trình này. Rosatom là một bên tham gia chính trong thị trường nhiên liệu hạt nhân, dịch vụ làm giàu và cung cấp các dòng tài trợ cho các cơ sở hạt nhân mới, vốn cực kỳ tốn kém đối với hầu như bất kỳ công ty tư nhân nào.
Ngành năng lượng hạt nhân không chỉ bảo vệ nền kinh tế Nga khỏi các lệnh trừng phạt năng lượng rộng hơn mà còn mang lại cho Điện Kremlin đòn bẩy địa chính trị đáng kể. Nhưng nhiều năm chính sách ủng hộ hạt nhân mạnh mẽ ở Hoa Kỳ, cũng như việc chứng minh sự ủng hộ của khu vực tư nhân và đặc biệt là Thung lũng Silicon đã mang đến cho Hoa Kỳ cơ hội để phát huy tầm ảnh hưởng của riêng mình trong lĩnh vực này. Hơn nữa, "việc Trump chấp nhận các phương tiện tài chính" để kết nối khu vực công và tư nhân có thể giúp tài trợ cho các dự án hạt nhân mới, vốn có xu hướng tốn kém chi phí ban đầu rất lớn.
Hội đồng Đại Tây Dương lập luận rằng "những yếu tố này báo hiệu tốt cho Hoa Kỳ làm suy yếu đáng kể thị phần hạt nhân toàn cầu của Nga và ảnh hưởng địa chính trị của nước này".
Nguồn tin: xangdau.net
