Áp mức Ä‘áy: Đại lý muốn bù lá»— phí hoa hồng

Ông Đàm Quang DÅ©ng, Phó Giám đốc Công ty xăng dầu Hà SÆ¡n Bình, má»™t tổng đại lý xăng dầu lá»›n ở Hà Ná»™i bày tỏ: "Chúng tôi rất đồng tình vá»›i việc khống chế mức trần thù lao xăng dầu. NhÆ°ng nếu thiếu khống chế mức Ä‘áy thì thị trường bán lẻ xăng dầu sẽ vẫn... lung tung".

Sở dÄ© ông DÅ©ng nói vậy là bởi thời gian qua, má»—i lần giá thế giá»›i tăng cao, DN đầu mối thua lá»—, ép phí hoa hồng xuống thấp là ngay lập tức, hệ thống bán lẻ có vấn đề. Các cây xăng bán lẻ không đến nhập hàng, thậm chí, bỏ luôn trong 1 tháng không nhập giọt nào. Trong khi thá»±c tế, cá»­a hàng Ä‘ó vẫn mở bán và nhập từ nguồn trôi nổi khác, phí hoa hồng cao hÆ¡n.

Về lý thuyết, mức trần và sàn sẽ giữ ổn định thị trường, đảm bảo cạnh tranh lành mạnh nhÆ°ng vấn đề là "mức Ä‘áy" này là mức nào?  Khi kinh doanh xăng dầu lá»— kinh khủng, Ä‘ã có lúc, công ty xăng dầu Hà SÆ¡n Bình chỉ chiết khấu cho đại lý hÆ¡n 50 đồng/lít, là mức "tượng trÆ°ng", đồng nghÄ©a đại lý bán lẻ bị buá»™c phải lá»— theo đầu mối.

Ông Đàm Quang DÅ©ng nói, khi phải áp dụng mức thù lao đại lý tối thiểu, có nghÄ©a là kinh doanh xăng dầu Ä‘ang Ä‘i xuống,  DN sẽ phát sinh lá»—. Vậy, Nhà nÆ°á»›c cần làm rõ sẽ bù đắp thế nào cho DN khi vì áp dụng mức Ä‘áy hoa hồng mà chịu lá»—?

Nên tính chi phí kinh doanh xăng dầu theo CPI (ảnh: P.H)

Theo ông DÅ©ng, hiện nay, thù lao đại lý trong hệ thống phân phối của công ty Hà SÆ¡n Bình Ä‘ang là 330 đồng/lít xăng dầu áp dụng từ 25/10. TrÆ°á»›c Ä‘ó, mức thù lao đại lý áp dụng từ 5/10 đến 24/10 chỉ là 280 đồng/lít. Vá»›i mức này, các đại lý bán lẻ má»›i là... ngoi ngóp thở được thôi.

Chia sẻ vá»›i VietnamNet, chủ cá»­a hàng xăng dầu Thanh Huy- má»™t cây xăng bán lẻ lá»›n tại Hà Ná»™i cho rằng, Bá»™ tài chính phải quy định cụ thể hÆ¡n nữa về Ä‘iều kiện kèm theo. Ví dụ, cùng vá»›i việc quy định tối Ä‘a thù lao bằng 50% chi phí kinh doanh xăng dầu nhÆ°ng phải làm rõ, Ä‘ây là khoản thù lao tính cho xăng dầu giao tại cá»­a hàng đại lý. Nếu nhÆ° phần vận chuyển xăng dầu do đại lý bán lẻ chịu trách nhiệm, nguy cÆ¡ các DN đầu mối đẩy phần khó cho đại lý là có thể.

Đơn cá»­ nhÆ°,  khi vận chuyển xăng dầu từ Hải Phòng về Hà Ná»™i, giá cÆ°á»›c Ä‘ã mất 220 đồng/lít. Nếu thù lao chỉ 300 đồng/lít, bằng 50% mức chi phí kinh doanh xăng dầu theo quy định của Bá»™ Tài chính hiện hành thì các đại lý chỉ còn 80 đồng/lít thù lao, không đủ trang trải chi phí cá»­a hàng.

Theo chủ cá»­a hàng này, thù lao do PV Oil hiện nay Ä‘ang chào tá»›i 650-700 đồng/lít từ Hải Phòng về Hà Ná»™i, phần vận chuyển do đại lý chịu trách nhiệm. NhÆ° vậy, sau khi trừ cÆ°á»›c vận tải, các đại lý của PVOil có mức thù lao tá»›i 450-500 đồng/lít.

Thiếu minh bạch, dễ nảy sinh xin - cho

Tránh má»™t con số quá cứng Ä‘iểm tích cá»±c của dá»± thảo má»›i về cÆ¡ chế quản chi phí kinh doanh xăng dầu. Tuy nhiên, Bá»™ Tài chính lại vẫn chÆ°a chỉ ra được kịch bản rõ ràng cho việc Ä‘iều hành này.

"Linh hoạt nhÆ°ng phải có nguyên tắc", ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng Giám đốc Petrolimex nhấn mạnh nhÆ° vậy.

Ông Năm tỏ ra thất vọng: "Bá»™ Tài chính sẽ tính chi phí kinh doanh xăng dầu theo từng giai Ä‘oạn để tính giá cÆ¡ sở. Tuy Æ°u việt hÆ¡n việc Ä‘Æ°a ra 1 con số cố định rồi sá»›m bị lạc hậu, nhÆ°ng  thá»±c ra, lại vẫn rất tù mù".

Theo lý giải của ông Năm, DN sẽ rất bị Ä‘á»™ng, không biết Ä‘âu mà lần, không biết khi nào Ä‘iều chỉnh, người tiêu dùng khó giám sát. Tình cảnh này giống nhÆ° chuyện thuế nhập khẩu xăng dầu liên tục Ä‘iều chỉnh theo ý chí của Bá»™ Tài chính, lúc tăng, lúc giảm, DN không thể chủ Ä‘á»™ng được kế hoạch kinh doanh.

"Thành ra, việc quản lý chi phí kinh doanh xăng dầu lại không công khai, không minh bạch mà Ä‘ây là Ä‘iểm mà người tiêu dùng Ä‘òi hỏi mạnh mẽ nhất", ông Năm cảnh báo.

Lãnh đạo Tập Ä‘oàn Petrolimex cho rằng, cuối năm, các dá»± báo kinh tế xã há»™i vÄ© mô đều được tính toán cụ thể, trong Ä‘ó có CPI năm sau. Bá»™ Tài chính cần có nguyên tắc minh bạch khi Ä‘iều chỉnh chi phí này, nhÆ° thay đổi theo CPI. Đặc biệt, dứt khoát Bá»™ phải công bố định kỳ đầu năm để DN còn chủ Ä‘á»™ng kinh doanh. Sau 2-3 năm, Bá»™ có thể rà soát lại khoản chi phí này.

Ông Đàm Quang DÅ©ng cÅ©ng lo ngại, nếu không nêu rõ nguyên tắc Ä‘iều chỉnh thì rất dá»… nảy sinh hiện tượng xin- cho. Việc ra quyết định mức chi phí kinh doanh xăng dầu này sẽ dá»±a vào hoạt Ä‘á»™ng thá»±c tế của DN. Nếu việc quyết định mức phí lại dá»±a trên các bản đăng ký của doanh nghiệp, giống nhÆ° đăng ký giá thì tức khắc, sẽ có chuyện xin- cho. Má»—i doanh nghiệp sẽ có má»™t mức chi phí lÆ°u thông khác nhau, Bá»™ Tài chính "nên" tin ai?

Chủ má»™t cá»­a hàng xăng dầu thì tỏ ra bức xúc, hÆ¡n 10.000 cây xăng bán lẻ, thá»±c chất là các DN nhỏ và vừa hầu nhÆ° không được lấy ý kiến Ä‘óng góp. Các Bá»™ chỉ dá»±a trên báo cáo của vài DN đầu mối. Liệu, việc sá»­a đổi cÆ¡ chế nhÆ° vậy có đảm bảo tính thá»±c tiá»…n, khách quan hay không? Rốt cục, số phận của hàng nghìn DN bán lẻ xăng dầu lại phụ thuá»™c vào mấy DN đầu mối Nhà nÆ°á»›c Ä‘á»™c quyền.

Trên thá»±c tế, ngay từ tháng 4/2011, vấn đề sá»­a đổi Thông tÆ° 234 Ä‘ã được nêu ra. Dá»±a vào báo cáo của các dầu mối, Liên Bá»™ từng dá»± kiến con số chí phí kinh doanh cố định 860 đồng/lít, nhÆ°ng đến nay, sau 1 năm rưỡi, Thông tÆ° vẫn chÆ°a sá»­a xong.

Thời gian qua, các DN đều báo cáo Bá»™ Tài chính tình hình chi phí kinh doanh thá»±c tế nhÆ°ng ngay đến thời Ä‘iểm này, việc sá»­a đổi cÅ©ng Ä‘ã lá»—i nhịp. Theo rà soát má»›i Ä‘ây của má»™t số DN đầu mối lá»›n, mức chi phí kinh doanh xăng dầu, bao gồm cả hao hụt Ä‘ã lên tá»›i trên 1.000 đồng/lít.

Theo kiến nghị của ông Đàm Quang DÅ©ng, để minh bạch, khách quan, các Bá»™ có thể dá»±a vào kết luận kiểm toán xăng dầu để quyết định mức chi phí kinh doanh xăng dầu thay vì dá»±a vào bản báo cáo, đăng ký của DN.