Gạo là má»™t trong những mặt hàng thiết yếu phải đăng ký giá để đảm bảo việc bình ổn giá trên thị trường. Ảnh: HTD

Sữa, thép, thuốc chữa bệnh... là những nhóm mặt hàng thiết yếu sẽ không được tăng giá tùy tiện nhÆ° thời gian qua. Các Ä‘Æ¡n vị sản xuất, kinh doanh các mặt hàng thuá»™c danh mục bình ổn giá sẽ phải gá»­i hồ sÆ¡ đăng ký giá lên cÆ¡ quan quản lý giá và chính quyền địa phÆ°Æ¡ng. Đây là ná»™i dung chính được hÆ°á»›ng dẫn tại Thông tÆ° 227 quản lý giá các nhóm mặt hàng thuá»™c danh mục bình ổn giá vừa được Bá»™ Tài chính ban hành. Trao đổi vá»›i Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyá»…n Xuân Hòa, Phó Trưởng phòng Chính sách giá (Cục Quản lý giá, Bá»™ Tài chính) cho biết nhÆ° vậy.

Doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm vá»›i mức giá đăng ký

Bá»™ Tài chính quy định từ ngày 12-1-2010, tất cả các Ä‘Æ¡n vị sản xuất, kinh doanh trên 30 nhóm mặt hàng nhÆ° thuốc chữa bệnh, xăng, dầu, xi măng, thép xây dá»±ng, gạo, đường, sữa các loại... sẽ phải đăng ký giá vá»›i nhà nÆ°á»›c. Theo hÆ°á»›ng dẫn má»›i, các sở tài chính địa phÆ°Æ¡ng sẽ phải kiểm soát chặt chẽ giá đăng ký, kê khai và việc thá»±c hiện bán theo giá đăng ký và niêm yết. Trách nhiệm của doanh nghiệp (DN) là đăng ký mức giá và bán theo giá Ä‘ã gá»­i lên cÆ¡ quan chức năng. Cụ thể là Ä‘Æ¡n vị nhập khẩu đồng thời là nhà phân phối Ä‘á»™c quyền thì phải đăng ký, kê khai giá nhập khẩu, giá bán buôn, giá bán lẻ. Còn nếu là Ä‘Æ¡n vị sản xuất thì phải đăng ký và kê khai giá bán buôn và bán lẻ.

Nói tóm lại, DN sẽ phải có má»™t bản giải trình chi tiết giá đầu vào: thuế nhập khẩu, giá nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, chi phí vận chuyển, lợi nhuận dá»± kiến, giá bán... gá»­i cÆ¡ quan chức năng.

Tuy nhiên, còn má»™t Ä‘iều lo ngại rằng Ä‘Æ¡n vị sản xuất kinh doanh mặt hàng phải đăng ký giá sẽ có mức giá đăng ký quá cao, cÆ¡ quan quản lý kiểm tra phát hiện sau khi hàng Ä‘ã bán ra thị trường rồi. Ông Hòa cÅ©ng thừa nhận là có thể xảy ra chuyện này. Tuy nhiên, cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c cần quản lý giá tuân thủ theo nguyên tắc thị trường. Tức là chính sách cần tạo Ä‘iều kiện để DN chủ Ä‘á»™ng và chịu trách nhiệm vá»›i mức giá Ä‘ã đăng ký. Nếu doanh nghiệp bán cao hÆ¡n mức giá đăng ký, hay mức đăng ký quá cao thì sẽ bị nhà nÆ°á»›c truy thu phần chênh lệch bất hợp lý Ä‘ó. Còn Ä‘Æ¡n vị nào liên tục vi phạm thì mức nặng nhất sẽ là thu hồi giấy chứng nhận kinh doanh.

“Còn nếu quy định DN đăng ký giá xong mà phải chờ cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c kiểm duyệt giá Ä‘ó có hợp lý không thì sẽ gây khó khăn cho DN. HÆ¡n nữa, chính sách vô tình làm khó, làm mất tính tá»± chủ của DN. Quyền định giá nên trả về cho DN, nhà nÆ°á»›c chỉ nên hậu kiểm kèm vá»›i những chế tài đủ nặng để đảm bảo thị trường hoạt Ä‘á»™ng” - ông Hòa nhận định.

Chủ tịch tỉnh cÅ©ng ra tay bình ổn hàng hóa

Ông Hòa cÅ©ng cho biết Ä‘iều kiện áp dụng các mặt hàng bình ổn là khi các hàng hóa nêu trên có biến Ä‘á»™ng bất thường là tăng giá quá cao, hoặc giảm quá thấp so vá»›i mức giá trên thị trường trÆ°á»›c khi có biến Ä‘á»™ng. Do vậy, Bá»™ Tài chính cÅ©ng yêu cầu cÆ¡ quan quản lý giá phối hợp vá»›i chính quyền địa phÆ°Æ¡ng kiểm soát chặt chẽ giá các mặt hàng thiết yếu nói trên.

Điều kiện áp dụng các biện pháp bình ổn nhÆ° 13 nhóm mặt hàng khi có biến Ä‘á»™ng bất thường (tăng hoặc giảm 15%-20% trở lên) trong thời gian 15 ngày liên tục Ä‘ã được bãi bỏ. Nhiều DN lách luật, nhất là sữa chẳng hạn, không có đợt tăng giá nào đến 15% cả. Giá sữa được tăng làm nhiều đợt, chiếu theo quy định thì DN không vi phạm và thị trường vẫn bình ổn mặc dù người tiêu dùng trong nÆ°á»›c là bị thiệt thòi.

Ông Hòa nêu: Thá»±c tế, thời gian qua có chuyện giá sữa bán ở Việt Nam có cao hÆ¡n 150% so vá»›i má»™t số nÆ°á»›c trong khu vá»±c là do chúng ta không yêu cầu tất cả các Ä‘Æ¡n vị này đăng ký giá. Bởi quy định chỉ những Ä‘Æ¡n vị có 50% vốn sở hữu nhà nÆ°á»›c má»›i phải đăng ký giá thì dại gì mà các DN lại phấn đấu đạt con số này để bị kiểm soát. Đồng thời, theo Nghị định 75, sữa các loại là phải đăng ký giá. NhÆ°ng trong Thông tÆ° 104 hÆ°á»›ng dẫn nghị định này thì chỉ hÆ°á»›ng dẫn sữa dÆ°á»›i sáu tuổi má»›i phải đăng ký giá. Thế nên cÆ¡ chế hiện hành Ä‘ã gần nhÆ° là bó tay trÆ°á»›c việc người tiêu dùng trong nÆ°á»›c phải mua giá sữa quá cao.

Trong nhóm các mặt hàng, dịch vụ phải đăng ký, kê khai giá vá»›i nhà nÆ°á»›c, thông tÆ° trên cÅ©ng nhấn mạnh chủ tịch tỉnh cÅ©ng có quyền bổ sung các mặt hàng khác vào diện phải cần bình ổn. Ví dụ nhÆ° vào mùa du lịch, giá thuê phòng các khu du lịch tăng quá cao thì chủ tịch tỉnh cần có quy định rõ đối vá»›i những mặt hàng đặc thù của địa phÆ°Æ¡ng mình.