Những bất cập trong Ä‘iều hành, quản lý hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu Ä‘ã trở thành má»™t trong những chuyện “nóng” trong dÆ° luận xã há»™i. Điều này Ä‘ã dẫn tá»›i má»™t loạt những hành vi vi phạm trong việc Ä‘iều hành và kinh doanh xăng dầu trong thời gian vừa qua.

Theo báo cáo tổng kết thanh tra diện rá»™ng về khí dầu mỏ hóa lỏng và xăng dầu năm 2012 do Bá»™ Khoa học - Công nghệ công bố, qua thanh tra hÆ¡n 5.200 cÆ¡ sở kinh doanh, số tiền xá»­ phạt vi phạm Ä‘ã lên tá»›i hÆ¡n 5 tỉ đồng.

Sai phạm ngày càng tinh vi

Thời gian qua, vá»›i sá»± biến Ä‘á»™ng mạnh của giá khí hóa lỏng (LPG) và xăng dầu thế giá»›i, nhiều cÆ¡ sở kinh doanh LPG và xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã dùng các thủ Ä‘oạn gian lận hòng “móc túi” người tiêu dùng. Các hình thức vi phạm ngày càng tinh vi, gồm sai phạm về Ä‘o lường và chất lượng xăng dầu, sai phạm về hệ thống kinh doanh xăng dầu và sai phạm về địa Ä‘iểm đăng ký kinh doanh. Trong Ä‘ó, sai phạm về Ä‘o lường và chất lượng xăng dầu chiếm tá»· lệ nhiều hÆ¡n cả, nhÆ° phÆ°Æ¡ng tiện chÆ°a được kiểm định ban đầu Ä‘ã Ä‘Æ°a vào sá»­ dụng, sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘o Ä‘ã quá thời hạn kiểm định, tá»± ý phá niêm chì để hiệu chỉnh phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘o, chiết nạp LPG vào chai mini không được phép nạp lại...

“Chiêu thức” mà nhiều Ä‘iểm bán xăng thường áp dụng là cân Ä‘ong thiếu, chất lượng kém, giảm trị số óc-tan. Chẳng hạn nhÆ°, có cá»­a hàng mua xăng 83 về bán nhÆ° xăng 92 hoặc bán xăng A92 theo giá xăng A95. Hiện giá xăng phụ thuá»™c vào trị số óc-tan, trong Ä‘ó loại A95 có giá cao nhất. Vá»›i má»—i lít chênh nhau khoảng 300-500 đồng, đại lý Ä‘ã thu được má»™t khoản không nhỏ. Do xăng dầu Ä‘ã bị pha chế trÆ°á»›c khi đến tay người tiêu dùng nên các loại xăng Ä‘ang được sá»­ dụng hiện nay thường vi phạm trị số óc-tan; về dầu diesel, số mẫu được thá»­ nghiệm chủ yếu vi phạm về hàm lượng lÆ°u huỳnh.

Cách thứ hai để các đại lý “móc túi” người tiêu dùng là chỉnh tại cây xăng. Đồng hồ được quản lý thị trường (QLTT) chỉnh để đảm bảo đại lý bán không thiếu. Chá»— chỉnh được niêm phong bằng chì, chỉ QLTT má»›i được chỉnh. NhÆ°ng các cây xăng gian lận hiện đại thì dùng chíp gắn hẳn vào vi mạch Ä‘iện tá»­ của trụ bÆ¡m để Ä‘iều chỉnh.

Chánh thanh tra Bá»™ Khoa học - Công nghệ Trần Minh DÅ©ng cho biết: “Số lượng các cÆ¡ sở kinh doanh xăng dầu có hành vi vi phạm về Ä‘o lường, chất lượng có chiều hÆ°á»›ng giảm (năm 2003 là 29%, năm 2008 là 17,9% và năm 2012 là 12,8%) song hình thức vi phạm lại Ä‘a dạng hÆ¡n, có chiều hÆ°á»›ng phát triển ngày càng tinh vi, phức tạp và dai dẳng”.

Vụ việc gian dối về chất lượng xăng dầu vào tháng 12/2011 tại cá»­a hàng xăng dầu Mai Dịch (thuá»™c Công ty CP Sản xuất dịch vụ XNK Từ Liêm, đại lý của Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i) là má»™t ví dụ. Theo kết quả kiểm nghiệm của Trung tâm Kỹ thuật - Tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng I, xăng không chì RON92 bán tại cá»­a hàng này có hàm lượng ôxy thá»±c tế chiếm 8,8% khối lượng, cao vượt mức quy định hÆ¡n 3 lần. Hàm lượng methanol trong xăng của cá»­a hàng là 15,3% thể tích, vượt 30,6 % tiêu chuẩn. Những vi phạm là rất rõ ràng nhÆ°ng khi các cÆ¡ quan chức năng vừa phát hiện vi phạm thì ngày hôm sau, cá»­a hàng này Ä‘ã lập tức Ä‘óng cá»­a. Ngay sau Ä‘ó, cá»­a hàng xăng dầu Mai Dịch mở cá»­a bán lại nhÆ°ng Ä‘ã “sang tay” thuá»™c quyền sở hữu của Công ty CP ThÆ°Æ¡ng mại Thành Công.

Qua kiểm tra của lá»±c lượng QLTT Ä‘ã phát hiện Công ty CP Thành Công thuê lại “Giấy chứng nhận đủ Ä‘iều kiện kinh doanh xăng dầu” của Công ty XNK Từ Liêm. Chi cục QLTT Hà Ná»™i Ä‘ã lập biên bản vi phạm hành chính 15 triệu đồng, tÆ°á»›c “Giấy chứng nhận đủ Ä‘iều kiện kinh doanh xăng dầu” mà Công ty CP Thành Công Ä‘ã thuê trong vòng 12 tháng.

Vụ tai nạn tại cá»­a hàng xăng dầu số 11 do không tuân thủ quy chuẩn về thiết kế và xây dá»±ng địa Ä‘iểm bán xăng.

Ngoài những sai phạm về Ä‘o lường, việc quy hoạch các cây xăng cÅ©ng có nhiều vi phạm. Tại cá»­a hàng kinh doanh xăng dầu số 179 Đê La Thành, 233 Khâm Thiên, cây xăng trên phố Thụy Khuê… Ä‘ang tồn tại má»™t thá»±c tế, do không có diện tích làm bãi Ä‘á»—, dừng xe cho chủ các phÆ°Æ¡ng tiện (ôtô, xe máy) đến đổ xăng - dầu, nên chủ số cá»­a hàng này Ä‘ã tận dụng luôn phần diện tích vỉa hè vốn dành cho người Ä‘i bá»™ làm nÆ¡i kinh doanh.

Điển hình phải kể đến cá»­a hàng xăng dầu số 11 (280 Đội Cấn, phường Cống Vị, quận Ba Đình, Hà Ná»™i). Đây là cây xăng mà trung tuần tháng 6/2010 Ä‘ã xảy ra vụ tai nạn giao thông Ä‘au lòng. Nguyên nhân bắt nguồn từ việc, trong quá trình đổ xăng, do diện tích chật hẹp, tài xế Nguyá»…n X.T Ä‘ã lùi xe ôtô mang BKS 30H-203x va chạm vá»›i má»™t số xe máy Ä‘ang đổ xăng tại cá»­a hàng. Hậu quả làm anh N.V.C - người đứng đợi đổ xăng bị tá»­ vong và má»™t số người khác bị thÆ°Æ¡ng nặng.

Vừa qua, theo báo cáo của Ban Chỉ đạo 127/TP Hà Ná»™i, qua kiểm tra 60 Ä‘iểm kinh doanh xăng dầu, khí dầu mỏ hóa lỏng trên địa bàn Hà Ná»™i từ ngày 20/9 đến 2/11/2012, Ä‘oàn kiểm tra liên ngành Ä‘ã tiến hành xá»­ lý vi phạm 30 Ä‘Æ¡n vị, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 50% tổng số Ä‘Æ¡n vị được kiểm tra. Trong Ä‘ó, tá»· lệ vi phạm nhiều nhất là vi phạm về hệ thống kinh doanh xăng dầu chÆ°a đảm bảo theo Ä‘úng các quy định vá»›i 16/30 Ä‘Æ¡n vị, chiếm 53.3%; vi phạm về địa Ä‘iểm đăng ký kinh doanh 7/30 Ä‘Æ¡n vị, chiếm 23%; vi phạm khác 5/30 Ä‘Æ¡n vị, chiếm 16.6%.

Chuẩn hóa cây xăng

Mua bán xăng dầu là má»™t trong những loại hình kinh doanh có Ä‘iều kiện và Ä‘ã được Bá»™ Khoa học - Công nghệ ban hành những quy định về tiêu chuẩn cÅ©ng nhÆ° yêu cầu thiết kế của các cá»­a hàng xăng dầu. Năm 2011, bá»™ này Ä‘ã có Quyết định số 1065/QĐ-BKHCN về công bố tiêu chuẩn quốc gia “TCVN 4530: 2011 cá»­a hàng xăng dầu - yêu cầu thiết kế”, quy định những yêu cầu cÆ¡ bản để thiết kế xây dá»±ng má»›i, cải tạo và mở rá»™ng các cá»­a hàng xăng dầu.

Theo quy định này thì khoảng cách an toàn từ cá»™t bÆ¡m và cụm bể chứa đặt ngầm (cÅ©ng nhÆ° bể chứa đặt nổi) của cá»­a hàng cấp I đối vá»›i nÆ¡i sản xuất có phát lá»­a hoặc tia lá»­a không nhỏ hÆ¡n 30m (đối vá»›i cá»­a hàng cấp II là 25m, cá»­a hàng cấp III là 18m) và 50m đối vá»›i công trình công cá»™ng (áp dụng cho cả cá»­a hàng cấp II, III).

Bên cạnh Ä‘ó, khoảng cách giữa đường và bãi Ä‘á»— xe của cá»­a hàng xăng dầu phải phù hợp vá»›i yêu cầu: “Chiều rá»™ng má»™t làn xe Ä‘i trong bãi Ä‘á»— xe không nhỏ hÆ¡n 3,5m. Đường hai làn xe Ä‘i không nhỏ hÆ¡n 6m…”. NhÆ° vậy, nếu theo những quy định hiện hành về yêu cầu thiết kế thì má»™t số cá»­a hàng kinh doanh xăng dầu Ä‘ã và Ä‘ang cảnh báo về những nguy cÆ¡ mất an toàn Ä‘i kèm.

Ngày 5/11/2012, UBND TP Hà Ná»™i Ä‘ã ra Quyết định số 5059/QĐ-UBND về việc phê duyệt quy hoạch hệ thống cá»­a hàng xăng dầu trên địa bàn thành phố Hà Ná»™i đến năm 2020, định hÆ°á»›ng đến năm 2030, mục tiêu chung của quy hoạch chính nhằm làm cÆ¡ sở để quản lý, lập kế hoạch xây dá»±ng hệ thống cá»­a hàng xăng dầu trên địa bàn TP Hà Ná»™i; Sắp xếp lại hệ thống các cá»­a hàng hiện có, loại bỏ dần các cá»­a hàng không phù hợp về quy hoạch phát triển chung của thành phố hoặc có vi phạm tiêu chuẩn về an toàn; Khai thác hiệu quả hÆ¡n cÆ¡ sở vật chất kỹ thuật của hệ thống cá»­a hàng hiện có, giảm thiểu những nguy cÆ¡ mất an toàn về PCCC và vệ sinh môi trường.

Sắp tá»›i, sẽ có 56 cá»­a hàng xăng dầu phải xóa bỏ, giải tỏa, di dời. Đến năm 2020 sẽ có 312-347 cá»­a hàng cần xây dá»±ng má»›i, trong Ä‘ó từ nay đến 2015 xây má»›i loại má»™t là 5 cá»­a hàng, loại hai 60 cá»­a hàng, loại ba 136 cá»­a hàng. Giai Ä‘oạn 2016 - 2020 xây má»›i loại má»™t 2 cá»­a hàng, loại hai 48 cá»­a hàng, loại ba 65 cá»­a hàng. Giai Ä‘oạn 2020 - 2030 xây má»›i từ 31-50 cá»­a hàng. Dá»± kiến tổng số vốn đầu tÆ° thá»±c hiện quy hoạch từ nay đến 2015 là 989 tỉ đồng; giai Ä‘oạn 2016 - 2020 là 630 tỉ đồng.

Nguồn tin: (Petrotimes)