Há»™i thảo “Điều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường ở Việt Nam hiện nay” do Bá»™ Tài chính tổ chức ngày 20-9 Ä‘ã trở thành cuá»™c tranh luận đầy kịch tính giữa cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c vá»›i nhau và vá»›i các chuyên gia kinh tế về Ä‘iều hành giá bán lẻ đối vá»›i mặt hàng xăng dầu.

“Vừa nói dối vừa ăn gian”

Trong khi đại diện các doanh nghiệp lá»›n có mặt tại há»™i thảo nhÆ° ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex); ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i, đều cho rằng cần thá»±c hiện nghiêm túc cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu theo Nghị định 84/CP thì các chuyên gia kinh tế có mặt tại há»™i thảo đều phản đối việc để doanh nghiệp tá»± định giá.

PGS Ngô Trí Long khẳng định có 2 loại quản lý giá: Đối vá»›i hàng hóa còn Ä‘á»™c quyền thì Nhà nÆ°á»›c phải định giá, kiểm soát giá bằng cách định khung giá ở mức trần – mức sàn. Chỉ đối vá»›i hàng hóa Ä‘ã có cạnh tranh, Nhà nÆ°á»›c má»›i để thị trường tá»± quyết định giá. Thị trường xăng dầu ở Việt Nam do Petrolimex chiếm 55% thị phần nên vẫn là mặt hàng Ä‘á»™c quyền, không thể trao quyền định giá cho doanh nghiệp. “Giá xăng dầu Ä‘ang được Ä‘iều hành trái quy luật kinh tế thị trường. Không quốc gia nào để doanh nghiệp định giá sản phẩm Ä‘á»™c quyền, nhất là sản phẩm chiến lược”- PGS Ngô Trí Long nói. 

TS Nguyá»…n Minh Phong, Viện Nghiên cứu Kinh tế Xã há»™i Hà Ná»™i, cho rằng giá xăng dầu hiện nay quá tù mù, cÆ¡ chế Ä‘iều hành tạo Ä‘iều kiện cho doanh nghiệp vừa nói dối vừa ăn gian. Chỉ cần kê sai số lượng bán hàng để trích lập quỹ bình ổn là Ä‘ã có lời. TS LÆ°Æ¡ng Thái Bảo, Viện Quản trị Kinh doanh Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng doanh nghiệp không thể ở mãi trong bao bọc của cÆ¡ chế, phải đối mặt vá»›i những rủi ro trong kinh doanh bằng các nghiệp vụ bảo hiểm, mua bán kỳ hạn…

Bỏ lỡ nhiều cÆ¡ há»™i giảm giá

Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng đồng thời là Tổ phó Tổ Điều hành giá xăng dầu, ông Nguyá»…n Lá»™c An, “làm nóng” há»™i thảo khi chỉ trích trá»±c diện Bá»™ Tài chính về quyết định giảm giá xăng 500 đồng/lít ngày 26-8 vừa qua. “Tôi cứ tưởng Bá»™ Tài chính bị làm sao, vì lúc Ä‘ó doanh nghiệp Ä‘ang lá»— 200 đồng/lít xăng” - ông An nói.

Ở vị trí đồng chủ tọa, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú cÅ©ng tỏ ra không hài lòng về cách thức Ä‘iều hành khi cho rằng cái cần làm không dám làm, lúc Ä‘áng tăng không cho tăng, lúc Ä‘áng giảm lại không cho giảm. “Điều hành giá xăng dầu thời gian qua nhÆ° bịt mắt bắt dê, nay thá»±c hiện mục tiêu bao cấp cho người dân, mai lại thá»±c hiện mục tiêu khác, không nhất quán. CÆ¡ quan quản lý hứa vá»›i doanh nghiệp nhiều nhÆ°ng thá»±c hiện không nhÆ° thế, thích dùng tay chân hÆ¡n dùng cái đầu” - ông Tú nói.

“Nếu cần công bố giá thật...”

Mâu thuẫn giữa hai cÆ¡ quan quản lý được đẩy lên đỉnh Ä‘iểm khi đến phần tổng kết há»™i thảo, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính VÆ°Æ¡ng Đình Huệ không kiềm chế được bức xúc trÆ°á»›c sá»± chỉ trích gay gắt của cán bá»™ cấp vụ Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng: Giảm giá là quyết định của tập thể nhÆ°ng cá nhân tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm. Quyết định này được cân nhắc kỹ, căn cứ vào nhiều dữ liệu, nhÆ° số liệu hải quan, hoạt Ä‘á»™ng của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ cho biết thêm, để Ä‘i đến quyết định nói trên, ông Ä‘ã xin ý kiến của Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ, Chủ tịch Quốc há»™i và gọi cả ông Bùi Ngọc Bảo để hỏi có giảm được giá không và được trả lời là giảm được. “Tôi có đủ số liệu để tính toán ở thời Ä‘iểm Ä‘ó, doanh nghiệp nhập khẩu Ä‘ang lãi 780 đồng/lít xăng, chÆ°a kể lợi nhuận định mức 300 đồng/lít trong giá cÆ¡ sở”.

Ông An lập tức đứng lên phản bác: “Anh Bảo báo cáo thế là “huếch” lên thôi. Sá»± thá»±c là doanh nghiệp Ä‘ang lá»—”. Ngồi cách chủ tọa không xa, ông Bảo cÅ©ng bật dậy: “Tôi không nói có thể giảm giá. Lúc Ä‘ó, Bá»™ Tài chính hỏi xu thế, tôi nói cứ Ä‘iều hành theo Nghị định 84/CP mà Nghị định 84/CP có công thức tính giá bán lẻ rồi. Tôi không nói là lúc Ä‘ó doanh nghiệp có lãi. Lấy Ä‘âu ra lãi 780 đồng/lít xăng?”. Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ quả quyết: “Nếu cần công bố giá thật, tôi sẽ công bố giá thật. Doanh nghiệp phải hết sức bình tÄ©nh, chúng tôi làm gì cÅ©ng có tính toán. Vì bất kỳ lý do gì, doanh nghiệp không được tá»± ý bỏ lÆ°u thông, khó khăn nào Bá»™ Tài chính cÅ©ng vượt qua được và tôi cam Ä‘oan không bỏ doanh nghiệp”.

Người đứng đầu Bá»™ Tài chính cho biết năm 2008, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã từng bù lá»— hÆ¡n 4.000 tỉ đồng cho doanh nghiệp xăng dầu. Ông nói: NhÆ°ng tôi khẳng định chỉ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trên cÆ¡ sở minh bạch, cái gì do khuyết Ä‘iểm của doanh nghiệp, do quản trị yếu kém thì doanh nghiệp phải tá»± chịu.

Bá»™ trưởng VÆ°Æ¡ng Đình Huệ cho rằng sức ép Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu hiện nay rất lá»›n do giá xăng dầu trÆ°á»›c Ä‘ây được “neo” quá lâu. Không ai muốn tăng giá xăng trong bối cảnh lạm phát quá cao, nếu buá»™c phải tăng giá, sẽ chỉ tăng có mức Ä‘á»™. Từ nay đến cuối năm, ngay cả khi có Ä‘iều kiện tăng giá cÅ©ng không nên tăng giá mà phải sá»­ dụng các công cụ khác, kể cả bù lá»— trong trường hợp đặc biệt. Đồng thời, chÆ°a “thả” giá xăng dầu theo thị trường ngay được vì vẫn còn tồn tại Ä‘á»™c quyền nên không loại trừ khả năng hai doanh nghiệp Ä‘ang chiếm trên 90% thị phần (Petrolimex và PV Oil) “Ä‘i Ä‘êm” vá»›i nhau.