Nhân chuyển viếng thăm viện đại học tại miền nam California, qua lời giá»›i thiệu của má»™t người bạn, tôi Ä‘ã có dịp gặp và trò chuyện nhiều lần vá»›i nhà khoa học, giáo sÆ° tiến sÄ© Hồ Nhật Nam.

Khác vá»›i suy nghÄ© của tôi về các bậc giáo sÆ°, TS Hồ Nhật Nam có má»™t vẻ ngoài thÆ° sinh, trẻ trung vá»›i nụ cười thường trá»±c trên môi.

Tuy sang Mỹ từ nhỏ và dùng tiếng Anh là ngôn ngữ để sinh hoạt, giảng dạy nhÆ°ng anh nói tiếng Việt rất chuẩn. Anh là má»™t trong những giáo sÆ° tiến sÄ© người Việt được thỉnh giảng tại nhiều trường ĐH trên thế giá»›i và đồng thời là nhà khoa học có nhiều Ä‘óng góp cho nền khoa học của nhân loại.

Nhiều kiến thức trong SGK được học hiện nay Ä‘ã sai!

21 tuổi hoàn tất Đại học, bỏ qua bậc thạc sÄ©, 24 tuổi anh Ä‘ã bảo vệ thành công luận án tiến sÄ© và mất 1 năm nữa để hoàn thành bậc hậu tiến sÄ© tại ĐH Harvard anh nghÄ© gì về sá»± thành công của mình?

Tôi may mắn được học và làm việc chung vá»›i những khoa học gia lá»—i lạc hiện đại; trong Ä‘ó có những chÆ°Æ¡ng trình nghiên cứu đạt giải Nobel. DÄ© nhiên, không phải lúc nào tôi cÅ©ng thành công trong nghiên cứu nhÆ°ng tôi không bao giờ nản lòng. Niềm Ä‘am mê của tôi là được nghiên cứu và làm việc chung vá»›i các nhà khoa học lá»—i lạc khác để tìm ra những Ä‘iều má»›i giúp ích cho cuá»™c sống loài người.

Lúc còn bé, gia Ä‘ình tôi không khá giả nên tôi cố gắng để giành được những học bổng. Và cÅ©ng nhờ Ä‘ó mà tôi má»›i có dÆ° chút ít để giúp đỡ lại gia Ä‘ình khi còn là sinh viên. Vá»›i tôi, sá»± thành công và thành tài không Ä‘áng kể mà sá»± thành nhân má»›i là quan trọng.

Thêm vào Ä‘ó, tôi còn là má»™t người Việt Nam nên tôi không muốn ai Ä‘ó nhìn vào nÆ°á»›c da, vóc dáng, mái tóc Ä‘en mà coi thường.

Anh có thể nói rõ hÆ¡n về những lợi ích của những nghiên cứu của anh, chúng có giúp ích gì cho nhân loại?

Công trình nghiên cứu của tôi cÅ©ng khá Ä‘a dạng. Má»™t trong những nghiên cứu mà tôi Ä‘ang theo Ä‘uổi là làm cho các DNA biến đổi theo hình dạng và chất tố mà tôi muốn. Tôi có thể lập lên những mô hình DNA mẫu rồi cấu tạo nó thành má»™t DNA má»›i. Nói nôm na là tôi kéo thẳng nó ra và rồi uốn nó lại theo ý thích của mình để tạo tiền đề cho các nhà khoa học khác tiếp tục nghiên cứu thêm về sá»± Ä‘a dạng cÅ©ng nhÆ° cấu trúc phức tạp của DNA.

Má»™t ví dụ khác nhÆ° từ trÆ°á»›c đến nay theo nhÆ° Sách giáo khoa được học về chất hydrogen. NhÆ° ta biết là Hydrogen thường chỉ có 1 bond (1 gạch, liên kết nguyên tá»­) để nối vá»›i các nguyên tố khác. nhÆ°ng tôi Ä‘ã chứng minh Ä‘iều Ä‘ó không hoàn toàn Ä‘úng. Qua nghiên cứu và giải mã nhiều kim loại phân tá»­, tôi có thể chứng minh qua nhiều dạng phân tá»­ có chất hidro vá»›i 4, 5 , 6 hay thậm chí 8 bond.

Từ Ä‘ó, các nhà khoa học khác có thể sá»­ dụng công trình của tôi để hiểu thêm về cấu trúc của sá»± liên kết những nguyên tố vá»›i Hydrogen hoặc khi chất này liên kết vá»›i nguyên tá»­ kim loại.

Thêm vào Ä‘ó, tôi đặc biệt quan tâm đến việc nghiên cứu lÄ©nh vá»±c biến dạng Alcohol thành nguyên liệu xăng dầu vì nó sẽ giúp cho chúng ta bảo vệ môi trường tốt hÆ¡n so vá»›i hiện nay.

Nói chung qua nghiên cứu, mình phát hiện ra nhiều kiến thức Ä‘ã biết chÆ°a Ä‘úng và cần hoàn chỉnh lại. Khi hiểu rõ sá»± biến hoá của tá»± nhiên, chúng ta sẽ dá»… dàng nghiên cứu tiếp những cái má»›i, từ Ä‘ó giúp ích cho cuá»™c sống của loài người.

Gia Ä‘ình có ảnh hưởng nhÆ° thế nào lên những thành công của anh?

Sá»± can đảm của ba và sá»± quyết Ä‘oán, nghị lá»±c của mẹ ảnh hưởng nhiều đến tôi. Mẹ luôn dạy chúng tôi học tốt, sá»± chăm chỉ là má»™t trong những cách thay đổi cuá»™c đời. Mẹ từng là hiệu trưởng tại trường An SÆ°Æ¡ng nên có lẽ vì thế mà tôi cÅ©ng có niềm Ä‘am mê vá»›i ngành giáo dục. Tôi nghÄ© mình cÅ©ng ít nhiều được gen di truyền từ mẹ. Bên cạnh Ä‘ó, tôi rất mê Hoá học, sinh học… và tá»± học là chính.

Không có nhiều nhà khoa học người Việt trẻ được có cÆ¡ há»™i giảng dạy tại nhiều trường Đại học danh giá và thá»±c hiện nghiên cứu tại các lò nguyên tá»­, vì trình Ä‘á»™ còn thấp hay còn yếu tố nào khác?

Tôi thấy mình rất may mắn trên con đường học vấn và nghiên cứu. Những thí nghiệm và nghiên cứu của tôi cần sá»± há»— trợ của những lò nguyên tá»­ của Mỹ cÅ©ng nhÆ° Nhật Bản và Pháp vì tính chất phức tạp của nó. Khi còn là sinh viên, tôi cÅ©ng được nhiều người thầy nhân ái, tận tuỵ và siêu việt dìu dắt mình không chỉ về nghiên cứu, giảng dạy và khám phá, mà còn về cách sống nhân bản của má»™t khoa học gia.

Đã mÆ¡ đến giải Nobel đầu tiên của người Việt

Hai người Thầy hÆ°á»›ng dẫn của anh Ä‘ã từng đạt giải Nobel Hoá Học (William Lipscomb và Arieh Warshel), anh có tham vọng mình sẽ là người Việt đầu tiên đạt giải thưởng danh giá này?

Thú thật, tất cả những nghiên cứu của bất kỳ nhà khoa học nào trên thế giá»›i đểu mÆ¡ Æ°á»›c đạt giải Nobel.

Đó là má»™t niềm vinh dá»± rất lá»›n lao cho má»™t khoa học gia Ä‘ã và Ä‘ang cống hiến những nghiên cứu nhằm giúp ích cho nhân loại. Tôi cÅ©ng không ngoại lệ. Để đạt giải Nobel, công trình nghiên cứu Ä‘ó phải có ý nghÄ©a lá»›n lao đối vá»›i khoa học nói riêng và nhân loại nói chung. Các nhà khoa học khi nghiên cứu thì họ thường không nghÄ© ngợi gì đến giải thưởng. Đó còn là xuất phát từ niềm say mê khám phá cái mà nhân loại chÆ°a biết hoặc biết mà chÆ°a tìm ra hết Tuy nhiên, để có được công trình đạt giải, có khi má»™t cá nhân hoặc má»™t nhóm phải mất cả đời người. Tôi hiện nay cÅ©ng còn trẻ, vẫn trong quá trình tìm tòi và muốn chạm đến Nobel còn là má»™t chặng đường rất dài phía trÆ°á»›c.

Anh có biết GS. TS Ngô Bảo Châu? Anh cảm thấy mình và Ngô Bảo Châu có gì giống và khác nhau?

Anh Châu hÆ¡n tôi nhiều tuổi, nên tôi chỉ là bậc Ä‘àn em của anh ấy. Qua báo chí ,tôi có biết đến anh và thá»±c sá»± rất tá»± hào về người Việt Nam của mình. Chúng tôi giống nhau đều là người Việt. Tuy tôi sống ở Mỹ từ nhỏ, nhÆ°ng tiếng Việt tôi luôn trao đổi khi có cÆ¡ há»™i vì tôi luôn ý thức được mình là ai. Gia Ä‘ình tôi cÅ©ng Ä‘ã từng có lúc túng thiếu và Việt Nam là nÆ¡i tôi được sinh ra, nên dù tốt dù xấu, tôi vẫn mang trong lòng sá»± tá»± tôn dân tá»™c rất cao. LÄ©nh vá»±c nghiên cứu của anh Châu là toán học, còn tôi thuá»™c về Hoá Sinh nên không thể so sánh. Điều giống nhau thì chắc chúng tôi đều là người Việt, cùng là Giáo sÆ°, tiến sÄ©. (cười)

Việt Nam vẫn chÆ°a có nhà khoa học đạt giải Nobel hoá học nào về, anh có thể giúp Việt Nam mời họ về để tạo nguồn cảm hứng cho các sinh viên Việt?

Là má»™t người gốc Việt, tôi đặc biệt quý mến các em sinh viên Việt. Có má»™t bác học về lÄ©nh vá»±c hoá học về Việt Nam để tạo cảm hứng cho các em sinh viên là Ä‘iều mà tôi từng nghÄ© đến.

Thông thường họ được mời về nhÆ° là khách quý của quốc gia. Ví dụ nhÆ° thầy Warshel từng được Tổng thống Đài Loan, Hàn Quốc mời sang để giao lÆ°u và trao đổi về kiến thức khoa học, kinh nghiệm trong lÄ©nh vá»±c hoá học. Tôi mong muốn thầy về Việt Nam, đất nÆ°á»›c tôi từng chia sẻ vá»›i thầy. Vì tôi và thầy đều không có nhiều thời gian nên phải cân nhắc. Tôi không dám chắc chắn thầy sẽ nhÆ°ng vá»›i tÆ° cách là má»™t người Việt, tôi rất mong muốn Ä‘iều Ä‘ó. Tôi sẽ thuyết phục thầy của mình và có thông tin sá»›m nhất về việc này khi Ä‘ã hoàn thành.

Nguồn tin: NDH